ΚΑΠ και βιώσιμη άρδευση

Η 22α Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Νερού. Ένας από τους πιο ζωτικούς πόρους για την πρωτογενή παραγωγή, αλλά και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, το νερό, αντιμετωπίζει στις μέρες μας μεγάλες προκλήσεις ως προς τη διαχείρισή του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, το 44% του χρησιμοποιούμενου νερού διοχετεύεται για αγροκτηνοτροφικές χρήσεις, ενώ σε ορισμένες περιοχές το ποσοστό αυτό φτάνει ακόμα και το 80%. Η διαρκής αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού και η κλιματική αλλαγή αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης δυσμενών κλιματικών συνθηκών, όπως η ξηρασία και η λειψυδρία. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καταρτίσει βραχυπρόθεσμες, αλλά και μακροπρόθεσμες στρατηγικές για να διασφαλιστεί η βιώσιμη διαχείριση του νερού.

ΚΑΠ και ορθή διαχείριση του νερού

Μια σειρά «εργαλείων» της υφιστάμενης ΚΑΠ στηρίζουν τη βιώσιμη διαχείριση του νερού. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τα εξής:

• Πολλαπλή συμμόρφωση: Η βιώσιμη διαχείριση του νερού επιτυγχάνεται μέσω μιας σειράς κριτηρίων για πρακτικές ορθής διαχείρισης της καλλιεργούμενης γης, υποχρεωτικής για τους αγρότες που λαμβάνουν ενισχύσεις. Ορισμένα κριτήρια περιλαμβάνουν την προστασία και τη διαχείριση του νερού μέσω της εγκαθίδρυσης ζωνών σε υδάτινες οδούς, την αδειοδότηση άρδευσης και την προστασία των επίγειων υδάτων από τη ρύπανση.
• Πρασίνισμα: Η γνωστή και ως Πράσινη Ενίσχυση συντελεί, επίσης, στη διατήρηση της απαιτούμενης ποιότητας του νερού για άρδευση. Τα μέτρα αυτά ενισχύουν τα εισοδήματα των αγροτών που εφαρμόζουν πρακτικές που ευνοούν το περιβάλλον. Τέτοια είναι το καθεστώς περιοχών oικολογικής εστίασης και μόνιμων βοσκότοπων που προστατεύουν τη βιοποικιλότητα, περιορίζοντας τη χρήση φυτοπροστατευτικών ουσιών.
• ΠΑΑ: Μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης παίζουν, επίσης, σημαντικό ρόλο στην προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης του νερού. Μεταξύ των έξι προτεραιοτήτων που έχουν τεθεί από τα κράτη-μέλη σε συνεργασία με την ευρωπαϊκή επιτροπή είναι η προώθηση της εξοικονόμησης φυσικών πόρων. Προς αυτή την κατεύθυνση, υπάρχει πλήθος παραδειγμάτων καλών πρακτικών σε χώρες της ΕΕ για εκπαίδευση αγροτών σε μεθόδους διαχείρισης και εξοικονόμησης νερού.

Ορθή διαχείριση στις εκμεταλλεύσεις

Στοχεύοντας στη διασφάλιση μιας πιο βιώσιμης διαχείρισης του νερού μελλοντικά, η ευρωπαϊκή επιτροπή εξετάζει διάφορους τρόπους για να ενισχύσει τις δυνατότητες των παραγωγών και των εκμεταλλεύσεών τους. Μια ομάδα εργασίας για το νερό έχει συσταθεί, με στόχο την προώθηση των επενδύσεων και της διάδοσης των ορθών πρακτικών στον αγροτικό τομέα της ΕΕ. Η εν λόγω ομάδα έχει ήδη προσδιορίσει τους κύριους κινδύνους για την ποιότητα και τη διαθεσιμότητα του νερού και, σε συνεργασία με ειδικούς από την Κομισιόν, έχει ιδρύσει έναν κόμβο γνώσης και έρευνας σχετικά με την άρδευση (διαθέσιμος διαδικτυακά στο water.jrc.ec.europa.eu).

Επιπλέον, ένα νέο εργαλείο αναπτύσσεται ως μέρος των προτάσεων για τη Νέα ΚΑΠ (2021-2027), ώστε να βοηθήσει τους αγρότες να διαχειριστούν τη λίπανση στις εκμεταλλεύσεις τους. Το λεγόμενο «FaST» (Farm Sustainability Tool for Nutrients) στοχεύει στη διευκόλυνση μιας πιο βιώσιμης αξιοποίησης των λιπασμάτων για όλους τους αγρότες στην ΕΕ, δίνοντας ώθηση, παράλληλα, στον ψηφιακό μετασχηματισμό του αγροτικού τομέα. Το εργαλείο που θα είναι διαθέσιμο στο προσεχές μέλλον θα παρέχει ένα εξατομικευμένο πλάνο διαχείρισης λίπανσης στους αγρότες. Μέσω αυτού, θα προστατεύονται και οι υδάτινοι πόροι από νιτρορύπανση και άλλες ουσίες.