CoWel: Το πρότυπο ευζωίας που αλλάζει τα δεδομένα στην παραγωγή αγελαδινού γάλακτος στην Ελλάδα
Νέες βάσεις στη διαχείριση των εκτροφών, που εξασφαλίζει καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για τα ζώα και υψηλότερη ποιότητα γαλακτοκομικών προϊόντων, έρχεται να θέσει ένα καινοτόμο πρότυπο ευζωίας για τις αγελάδες γαλακτοπαραγωγής. Πρόκειται για το CoWel, το οποίο αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα αξιολόγησης της ευζωίας των αγελάδων στις κτηνοτροφικές μονάδες και υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Μέτρου 16 «Συνεργασία» του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), με περιοχή εφαρμογής την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.
Συντονιστής του έργου είναι ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ο οποίος ανέλυσε τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την καλή μεταχείριση των ζώων, τα πρότυπα διασφάλισης ποιότητας, καθώς και το επίπεδο ενημέρωσης των ενδιαφερόμενων μερών και των δυναμικών συμπεριφοράς των καταναλωτών γαλακτοκομικών προϊόντων. Στην κοινοπραξία του έργου συμμετέχουν η γαλακτοβιομηχανία ΜΕΒΓΑΛ, ομάδες παραγωγών (Φάρμα Κεφαλά-Δαργινάκη και Αγροκτηνοτροφικές Επιχειρήσεις Λαγκαδά), ελληνικές, αλλά και ξένες επιχειρήσεις, όπως η QLab και από τη Δανία η Baltic Control Certification.
Ευζωία για καλή ποιότητα, αλλά και ποσότητα γάλακτος
Παρουσιάζοντας το σχετικό έργο σε ημερίδα στη Θεσσαλονίκη, η συντονίστρια του έργου και ερευνήτρια του Ινστιτούτου Κτηνιατρικών Ερευνών του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Δρ Ευαγγελία Σωσσίδου, υπογράμμισε πως η εφαρμογή αυτού του προτύπου θα βοηθήσει τις αγελάδες να ζουν σε περιβάλλον όπου μειώνεται το στρες και αυξάνεται η παραγωγικότητά τους, αφού θα συμβάλει όχι μόνο στην ευζωία των ζώων και στην αναβάθμιση της ελληνικής αγελαδοτροφίας, αλλά και στη βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου γάλακτος, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη των καταναλωτών προς τους παραγωγούς.
Παράλληλα, όπως είπε η Δρ Σωσσίδου, το πρότυπο προάγει την ηθική διάσταση της εκτροφής, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα και την υπευθυνότητα των κτηνοτροφικών μονάδων. Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται μια πιο ισορροπημένη σχέση ανάμεσα στην παραγωγή τροφίμων και τον σεβασμό προς τα ζώα. Για μια ουσιαστική προσπάθεια σύνδεσης της έρευνας με την εκπαίδευση μίλησε ο πρόεδρος του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, Αντώνης Φιλιππής, ο οποίος παρακολούθησε την ημερίδα, ενώ ο αντιπεριφερειάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης της ΠΚΜ, Γιώργος Κεφαλάς, και ο βουλευτής της ΝΔ στη Β’ Θεσσαλονίκης, Θεοφάνης Παπάς, τόνισαν την ανάγκη εκσυγχρονισμού των αγελαδοτρόφων. Στην ημερίδα μίλησαν, επίσης, για την οικονομική και καταναλωτική διάσταση της ευζωίας η διευθύντρια της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων, Αλεξάνδρα Μέγα, για το μέλλον της γαλακτοβιομηχανίας σχετικά με την ευζωία των ζώων η Μαριάννα Παπαδοπούλου – Χατζάκου, μέλος ΔΣ και διευθύντρια Ζώνης Γάλακτος της ΜΕΒΓΑΛ ΑΕ, όπως και ο υπεύθυνος του τομέα βιωσιμότητας της εταιρείας, Δημήτρης Ιατρόπουλος.
Το έργο Cowel στηρίχθηκε πάνω σε 12 δείκτες ευζωίας των αγελάδων, λαμβάνοντας παραμέτρους όπως τη διατροφή και την υγεία των αγελάδων (εξασφάλιση ισορροπημένης διατροφής και τακτικής παρακολούθησης της υγείας των ζώων), τις συνθήκες της στέγασης (να υπάρχουν άνετοι χώροι διαβίωσης με σωστό αερισμό, καθαριότητα και κατάλληλη θερμοκρασία), τις συνθήκες φωτισμού στις σταβλικές εγκαταστάσεις, αλλά και τη φυσική άσκηση με τη δυνατότητα ελεύθερης κίνησης και φυσιολογικής κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Σημειώνεται πως το CoWel είναι το πρώτο πρότυπο που αναπτύχθηκε και ανταποκρίνεται σε αμιγώς ελληνικές εκτροφές. Εκπονήθηκε με βάση τα ερευνητικά δεδομένα, τις απόψεις των Ελλήνων αγελαδοτρόφων και τις απόψεις των Ελλήνων καταναλωτών, έτσι όπως αυτές προέκυψαν από σχετική έρευνα. Το έργο βρίσκεται στη φάση της διαμόρφωσης του προτύπου, ενώ θα ακολουθήσει η πιστοποίησή του και η προσπάθεια εφαρμογής του στις κτηνοτροφικές μονάδες.
Αποτύπωμα στην ελληνική κτηνοτροφία
Ο ιδιοκτήτης της αγελαδοτροφικής μονάδας που συμμετέχει στο έργο Cowel, Χρήστος Ρόκος, μίλησε για τα εργαλεία που προσφέρει το πρότυπο ευζωίας στους παραγωγούς, προκειμένου να αξιολογήσουν, να καταγράψουν και να αριθμήσουν τους δείκτες ευζωίας μέσα σε ένα περιβάλλον φάρμας. Σύμφωνα με τον ίδιο, η δυσκολία πρόσληψης τροφής σε μια αγελάδα οδηγεί σε μείωση της γαλακτοπαραγωγής και αναπαραγωγής, όπως και η έλλειψη άφθονου και καθαρού νερού, το μέρος όπου αναπαύεται, ο θόρυβος κατά τη διαδικασία αρμέγματος, η ζέστη κ.ά. «Μια κακή διαχείριση μετατρέπεται σε πρόβλημα υγείας», σημείωσε σχετικά με την οικονομικότητα της ευζωίας και πρόσθεσε: «Όπως έδειξε ευρωπαϊκή έρευνα, η μείωση της χωλότητας στα ζώα από 20% σε 10% φέρνει εκτιμώμενο όφελος έως 4.000 ευρώ, ενώ η μείωση της μαστίτιδας από 30% στο 15% αποφέρει όφελος έως και 3.000 ευρώ. Η ευζωία επιμηκύνει τη ζωή κατά ένα έτος, ενώ με σωστή ξεκούραση ένα ζώο δίνει ένα επιπλέον λίτρο γάλα την ημέρα, με το όφελος να εκτινάσσεται στα 18.250 ευρώ. Η παράταση της παραγωγικής ζωής των αγελάδων λόγω ευζωίας αποφέρει όφελος που φτάνει τα 17.000 ευρώ, ενώ το συνολικό όφελος των παρεμβάσεων φτάνει τα 30.000-32.000 ευρώ/έτος για μία φάρμα 100 αγελάδων», κατέληξε ο κ. Ρόκος.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛΓΟ και του FAO, στην Ελλάδα παράγονται περίπου 685.000 τόνοι νωπού αγελαδινού γάλακτος κατ’ έτος, με τιμή διάθεσης στη Βόρεια Ελλάδα περί τα 0,38 ευρώ/λίτρο. Ο συνολικός πληθυσμός των αγελάδων γαλακτοπαραγωγής που εκτρέφονται στα όρια της ΕΕ έχει μειωθεί τελευταία, ενώ η ατομική παραγωγή ανά εκτρεφόμενο ζώο έχει αυξηθεί στους 7 τόνους ετησίως.
Καταναλωτική έρευνα
Οι Έλληνες καταναλωτές συσχετίζουν το γάλα με την υγεία και την ευεξία, ενώ όλο και περισσότεροι αναζητούν λειτουργικά τρόφιμα με πρόσθετα οφέλη υγείας. Αυτό κατέγραψε, μεταξύ άλλων, η σχετική έρευνα που διενεργήθηκε στο πλαίσιο του έργου. Μεταξύ των συμπερασμάτων που παρουσίασε η Δρ Αιμιλία Βασιλοπούλου, κλινική διαιτολόγος-διατροφολόγος, ψυχολόγος και επίκουρη καθηγήτρια Διαιτολογίας-Διατροφής στο ΔΙΠΑΕ, επισημάνθηκε ότι από δείγμα 150 καταναλωτών, το 55% δηλώνει πρόθυμο να πληρώσει περισσότερο, ενώ η πλειοψηφία (81%) δέχεται αύξηση έως 5% στην τιμή, η οποία παραμένει σημαντικός παράγοντας για την απόφαση αγοράς.
