Δανέλλης στην ΥΧ: «Αν δεν αλλάξουμε πορεία, οδηγούμαστε στην επανεθνικοποίηση της ΚΑΠ και των πόρων που τη στηρίζουν»

ΣΠΥΡΟΣ ΔΑΝΕΛΛΗΣ, ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ, ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ

«Η ύπαρξη ευρωπαϊκού δικτύου Συμβουλευτικής αποτελεί θέμα ισονομίας των Ευρωπαίων πολιτών»

Για τις διαβουλεύσεις της Νέας ΚΑΠ και τις προτεραιότητες της εθνικής πολιτικής μιλά, σε συνέντευξή του στην «ΥΧ», ο Σπύρος Δανέλλης. Ο βουλευτής Ηρακλείου, με έντονη παρουσία σε ζητήματα γεωργίας και ανάπτυξης της υπαίθρου κατά τη θητεία του ως μέλους του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, αναδεικνύει ζητήματα όπως οι κίνδυνοι επανεθνικοποίησης της Νέας ΚΑΠ, ειδικά σε χώρες που δεν είναι κατάλληλα προετοιμασμένες, ο νέος ρόλος της γνώσης και της καινοτομίας, καθώς και οι προτεραιότητες που πρέπει να έχει η Ελλάδα.

Συνέντευξη στον Νίκο Γαργαλάκο

Κατά το πρόσφατο παρελθόν, ήσασταν μέλος του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου με έντονη ενασχόληση στη χάραξη της ΚΑΠ. Μάλιστα, η δράση αυτή σας έκανε ιδιαίτερα γνωστό στους Έλληνες αγρότες, αλλά και ευρύτερα. Έχω την εντύπωση ότι το ενδιαφέρον των Ελλήνων ευρωβουλευτών για τα αγροτικά σήμερα είναι σαφώς μικρότερο από ό,τι στο παρελθόν. Συμφωνείτε με αυτό;

Έχετε δίκιο και αυτό θα μας κοστίσει. Αυτό οφείλεται και στο ότι υποβαθμίσαμε την ενδιάμεση αναθεώρηση, παρότι αποτελεί μια πολύ σοβαρή διαδικασία. Και αυτό γιατί τώρα μπαίνουν οι βάσεις για τη νέα ΚΑΠ, που θα τη διαφοροποιήσουν σημαντικά από τα όσα μέχρι σήμερα γνωρίζαμε. Πιστεύω πως, πέρα από τον αγώνα που πρέπει τώρα να δώσουμε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για να διασφαλίσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο τον ενιαίο χαρακτήρα της πολιτικής, θα πρέπει παράλληλα να προετοιμαστούμε επιτέλους ως κράτος – μέλος για να εκπονήσουμε ριζικά και εκ βάθρων έναν νέο εθνικό σχεδιασμό.

«Η μετάβαση στην ευφυή γεωργία. Άλμα τεράστιο, ιδιαίτερα για εμάς.»

Να πάμε, λοιπόν, στις συζητήσεις για τη νέα ΚΑΠ. Κατ’ αρχάς, ποιοι είναι οι στόχοι της;

Σύμφωνα με τις νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ΚΑΠ μετά το 2020, όπως παρουσιάστηκαν την 1η Ιουνίου φέτος, επιχειρείται η βελτίωση της αειφόρου ανάπτυξης γεωργίας και υπαίθρου, μέσω της επίτευξης τριών γενικών στόχων που συνοψίζονται:

  1. Στην προώθηση ενός έξυπνου, ανθεκτικού και διαφοροποιημένου γεωργικού τομέα, που θα διασφαλίζει τη διατροφική επάρκεια και ποιότητα.
  2. Στην προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, όπως και στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και
  3. Στη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής των αγροτικών περιοχών και της αύξησης του αγροτικού εισοδήματος.

Αυτοί οι τρεις γενικοί στόχοι δημιουργούν στην πραγματικότητα μία δύσκολη εξίσωση, αφού καλούμαστε να συνδυάσουμε παραγωγικότητα με ανταγωνιστικότητα, σεβόμενοι το περιβάλλον, αλλά και προστατεύοντάς το παράλληλα. Αυτό που ζητείται από τον Ευρωπαίο και, επομένως, τον Έλληνα αγρότη είναι ο εκσυγχρονισμός της παραγωγικής διαδικασίας. Απαραίτητα στοιχεία για τη μετάβασή του αυτή είναι η γνώση, η καινοτομία, αλλά και η ψηφιοποίηση. Με άλλα λόγια, η μετάβαση στην ευφυή γεωργία. Άλμα τεράστιο, ιδιαίτερα για εμάς.

danellis-potami-ypaithros

Συνεπώς, η γνώση και η καινοτομία θα έχουν αναβαθμισμένο ρόλο…

Η ευφυής γεωργία, που αποτελεί βασική προϋπόθεση της νέας ΚΑΠ, δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς καινοτομία και άνοιγμα σε νέες παραγωγικές μεθόδους. Άλλωστε, είναι κομβικής σημασίας ότι η Κομισιόν εισάγει στη διαδικασία της πολλαπλής συμμόρφωσης, μιας διαδικασίας που εμπερικλείει διάφορες πρακτικές, που αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις για να πάρει ο γεωργός τη βασική ενίσχυση, πλέον την υποχρέωση του αγρότη να διαχειρίζεται ψηφιακά τα θρεπτικά συστατικά του εδάφους, που είναι και ο βασικός του πόρος. Ή η διαδικασία του «νέου πρασινίσματος». Οι παραγωγοί θα αμειφθούν με επιπλέον ενισχύσεις για τις προσπάθειες που θα καταβάλουν για τις περιβαλλοντικές πρακτικές και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Πρόκειται για τα λεγόμενα οικολογικά καθεστώτα. Γίνεται, λοιπόν, σαφές πως η καινοτομία και η ψηφιοποίηση της παραγωγής θα αποτελέσουν το κατεξοχήν εργαλείο στην επίτευξη αυτού του στόχου, που θα είναι υποχρεωτικός για όλα τα κράτη-μέλη και για όλους τους παραγωγούς.

«Βασικό μας μέλημα Θα έπρεπε να είναι ένα επαρκές και πλήρες δίκτυο παροχής συμβουλών έγκυρης και έγκαιρης ενημέρωσης για οτιδήποτε απασχολεί τον κλάδο»

Πώς σχολιάζετε την ελληνική «πρωτοτυπία» να προκηρυχθούν πρώτα τα επενδυτικά μέτρα του ΠΑΑ και μετά το μέτρο των γεωργικών συμβούλων;

Ένας από τους μεγάλους ανορθολογισμούς στην οργάνωση της αγροτικής πολιτικής είναι η έλλειψη ουσιαστικής επιστημονικής στήριξης των αγροτών. Θα έπρεπε να είναι βασικό μας μέλημα, να έχουμε ένα επαρκές και πλήρες δίκτυο παροχής συμβουλών έγκυρης και έγκαιρης ενημέρωσης για οτιδήποτε απασχολεί τον κλάδο. Κατά τη θητεία μου στην Ευρωβουλή, όταν συζητούσαμε στην Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου (AGRI) τη σημερινή ΚΑΠ, είχα επιμείνει, και μαζί μου συμφωνούσαν πολλοί συνάδελφοι κυρίως από τις χώρες του Νότου, ότι είναι θέμα ισονομίας των Ευρωπαίων αγροτών να υπάρχει ένα ευρωπαϊκό δίκτυο συμβουλευτικής. Ένα δίκτυο με κοινές και ενιαίες προδιαγραφές και ενιαία ευρωπαϊκή πιστοποίηση, που να παρέχει την απαιτούμενη επιστημονική στήριξη. Δυστυχώς, η πρότασή μας δεν έγινε αποδεκτή, όμως ακόμη και αυτό το υποτυπώδες δίκτυο συμβουλευτικής, το οποίο σήμερα προβλέπεται στη χώρα μας υπολειτουργεί. Από την άλλη, ο ορθολογισμός επιβάλλει πως για να καταρτίσουμε ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), απαιτείται ένα ευρύ και επαρκές επιστημονικό δίκτυο.

«Αν δεν έχουμε πετύχει πάνω από το 50% των στόχων, θα διακόπτεται η χρηματοδότηση»

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που διατυπώνουν την άποψη ότι η νέα ΚΑΠ μπορεί να οδηγήσει και σε μία άτυπη επανεθνικοποίηση. Εσείς τι πιστεύετε;

Η Κομισιόν σήμερα προτείνει την ουσιαστική αλλαγή του όλου μοντέλου των ΚΑΠ. Και προτίθεται να αλλάξει τα πάντα αξιοποιώντας το εργαλείο του monitoring, το οποίο θα έχει έναν κομβικό ρόλο στην παρακολούθηση της εφαρμογής της όλης πολιτικής. Κι εδώ αλλάζει η βασική φιλοσοφία της Κομισιόν. Δεν θα απαιτεί πλέον την απευθείας συμμόρφωση του παραγωγού, αλλά τα αποτελέσματα του κάθε κράτους – μέλους ξεχωριστά. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως το κάθε κράτος – μέλος, μέσα από τα επιμέρους, εθνικά σχέδια ΚΑΠ, θα πρέπει να αποδεικνύει τις προσπάθειες που καταβάλλει, κυρίως, για το περιβάλλον και το κλίμα.

Οι δείκτες θα καθορίζονται «top down», δηλαδή από το ευρωπαϊκό επίπεδο θα προσαρμόζονται στο εθνικό. Όσο πιο διαφανής είναι η παραγωγική διαδικασία, τόσο πιο πολλές δυνατότητες έχουμε να παρουσιάσουμε και απτά αποτελέσματα. Περιττό να αναφερθεί πως, αν οι στόχοι των επιμέρους εθνικών σχεδίων της ΚΑΠ δεν επιτευχθούν, θα κόβεται η χρηματοδότηση. Και αυτό πλέον θα ελέγχεται σε ετήσια βάση, όπου αν δεν έχουμε πετύχει πάνω από το 50% των στόχων, θα διακόπτεται η χρηματοδότηση. Επιπλέον, στο τέλος της προγραμματικής περιόδου, από τους συνολικούς πόρους, που αναλογούν στην Ελλάδα για τον Β’ πυλώνα, θα παρακρατείται από την αρχή ένα 5%, το οποίο θα το παίρνουμε στο τέλος, εάν και εφόσον έχουμε φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Άρα, προφανώς μιλάμε για πλήρη επανεθνικοποίηση.

Αυτό από μόνο του συνιστά οπισθοχώρηση, γιατί χάνεται ο ενιαίος χαρακτήρας της πολιτικής.

Βεβαίως. Πρόκειται για αποδυνάμωση του όλου συστήματος, γιατί τα κράτη – μέλη που διαθέτουν ισχυρή διοίκηση, στόχους και εθνική γεωργική πολιτική, αναπόφευκτα, θα επικρατήσουν στον εσωτερικό ανταγωνισμό και οι ανισότητες θα είναι πια κραυγαλέες. Μοιραία, κάποια στιγμή, την επανεθνικοποίηση της ΚΑΠ θα ακολουθήσει και η επανεθνικοποίηση των οικονομικών πόρων που τη στηρίζουν.

Να έλθουμε λίγο στα δικά μας. Προέρχεστε από το Ηράκλειο, μια περιοχή της χώρας που συνδυάζει όσο λίγες τον πρωτογενή τομέα με τον τουρισμό. Ενώ όλοι συμφωνούν για την ανάγκη σύνδεσης των τομέων αυτών, δυστυχώς στην πράξη γίνονται πολύ λίγα. Γιατί;

Απαιτείται πλέον μια νέα, οργανικού τύπου, διασύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τριτογενή για λόγους αυτονόητους. Μόλις τα τελευταία χρόνια, αρχίσαμε να τυποποιούμε και να πιστοποιούμε τα προϊόντα μας, δηλαδή να τα κάνουμε επώνυμα και ταυτοποιημένα. Άλλωστε, είναι τόσοι πολλοί οι ξένοι επισκέπτες της χώρας, που αν κατανάλωναν ελληνικά προϊόντα, ίσως να μην είχαμε καν τη δυνατότητα εξαγωγών. Όμως, δεν αξιοποιούμε ούτε καν αυτό. Γιατί μας διαφεύγει πως οι τουρίστες που έχουν δοκιμάσει στη χώρα μας τοπικά προϊόντα και έχουν ενθουσιαστεί, μπορούν να γίνουν οι καλύτεροι πρεσβευτές του πρωτογενούς τομέα μας. Πρέπει να καταλάβουν τόσο οι αγρότες, όσο και οι ξενοδόχοι πως είναι αμοιβαία επωφελής για αυτούς η γνωριμία των ξένων επισκεπτών με τις ελληνικές γεύσεις και ποτά, γιατί αυτό ακριβώς δίνει μοναδικότητα στο τουριστικό προϊόν. Το διαφοροποιεί από την αντίστοιχη εμπειρία που θα έχει ένας επισκέπτης σε μια άλλη χώρα, σε ένα άλλο εφάμιλλο ξενοδοχείο. Σε αυτό το θέμα, το μεγάλο πρόβλημα αφορά το οικονομικό κόστος. Η εξάπλωση του all inclusive στην ελληνική επικράτεια, μια καθετοποιημένη διαδικασία, οδηγεί ουσιαστικά τις τουριστικές μονάδες να εισάγουν τα δικά τους προϊόντα προς κατανάλωση, γιατί είναι φθηνότερα. Πρέπει να δώσουμε έμφαση στα υψηλότερης ποιότητας ή στα boutique hotels, που απευθύνονται σε ένα κοινό πιο υποψιασμένο με ιδιαίτερα υψηλές απαιτήσεις.

danellis-ypaithros-choraΠολλές φορές, εστιάζουμε στην ΚΑΠ και αφήνουμε σε δεύτερη μοίρα τη σημασία των πολιτικών που πρέπει να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε ως χώρα. Ποιες πρέπει να είναι, κατά τη γνώμη σας, οι προτεραιότητες της Ελλάδας;

Η ΚΑΠ αποτελεί το κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο της αγροτικής πολιτικής. Ένα πλαίσιο που, με σεβασμό στις αρχές και στις απαιτήσεις του, πρέπει να σχεδιάζεται κάθε εθνική πολιτική. Η ύπαρξη της ΚΑΠ σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι δεν σέβεται τις ιδιαιτερότητες, τις ιδιομορφίες, αλλά και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε χώρας, ότι σηματοδοτεί την απουσία οποιασδήποτε εθνικής πολιτικής. Εμείς, δυστυχώς, δεν είχαμε ποτέ ούτε σχέδιο αγροτικής ανάπτυξης, ούτε σχέδιο ανάπτυξης της υπαίθρου. Όπως, όμως, ανέφερα και προηγουμένως, είναι πλέον αναγκαίο να προετοιμαστείς ως κράτος-μέλος και να χαράξεις ένα σοβαρό εθνικό σχέδιο ΚΑΠ. Απαιτείται να σχεδιάσεις και να εξειδικεύσεις τους γενικούς στόχους της ΚΑΠ, προσαρμόζοντάς τους στις τοπικές ανάγκες και συνθήκες. Αυτό, όμως, σημαίνει ότι πρέπει να απαντήσουμε καίρια ερωτήματα.

Ποια είναι η γεωργία μου και η παραγωγή μου; Ποιοι είναι οι στόχοι μου και ποια η σχέση τους με τους ευρωπαϊκούς; Απαντούν στα standards της ΕΕ σε σχέση με το περιβάλλον και το κλίμα; Είναι το όλο μοντέλο μου οικονομικά βιώσιμο; Προσφέρει διατροφική επάρκεια;

Δυστυχώς, όμως, εδώ ακόμη είμαστε πολύ μακριά από όλα αυτά. Και φυσικά, μιλώντας για χάραξη εθνικής πολιτικής, απαιτείται και συνεννόηση μεταξύ των κομμάτων, αλλά και μεταξύ κομμάτων και των άμεσα ενδιαφερομένων.