Μετά την αναστάτωση που προκλήθηκε από την εφαρμογή των κυρωμένων δασικών χαρτών Ν. Λάρισας κατά την πληρωμή των αγροτικών επιδοτήσεων, ως αγροτικός συνεταιρισμός «Φαρσάλων Γη» πρέπει να επισημάνουμε πως πράγματι, η σύνταξη και εφαρμογή των δασικών χαρτών αποτελεί βασική προϋπόθεση για την οργάνωση και την αποτελεσματική λειτουργία ενός σύγχρονου κράτους. Δεν αποτελεί όμως αυτοσκοπό, όπως προφανώς συνέβη με την κύρωση των δασικών χαρτών της χώρας μας, ιδίως του Ν. Λάρισας, ο οποίος κυρώθηκε μερικώς με την υπ’ αριθμ. 7068/229076/21-12-2017 απόφαση του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας.
της Βασιλικής Αϋφαντή, προέδρου του ΑΣ «Φαρσάλων Γη»
Παραλείψεις και αντιφάσεις
Ειδικότερα, όπως είναι γνωστό, η Διοίκηση προχώρησε στην κύρωση του συγκεκριμένου δασικού χάρτη παραβλέποντας τον χαρακτήρα πολλών αγροτεμαχίων ως προερχόμενων από αναδασμό ή νόμιμα εκχερσωμένων ή φερόντων την επίσημη βεβαίωση του Δασαρχείου περί του μη δασικού χαρακτήρα τους. Η κατ’ αυτό τον τρόπο κύρωση του δασικού χάρτη Ν. Λάρισας παραβίασε κεκτημένα δικαιώματα, προσκρούοντας στις συνταγματική αρχές της ισότητας, της νομικής ασφάλειας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης.
Επιπλέον, η Διοίκηση «εγκαινίασε» την πρακτική εφαρμογή των δασικών χαρτών κατά την πληρωμή των προκαταβολών των αγροτικών ενισχύσεων 2018 και εξαίρεσε από τα επιλέξιμα αγροτεμάχια όσα είναι κατά τεκμήριο δασικά, με αποτέλεσμα χιλιάδες αγρότες να μην ενεργοποιήσουν το σύνολο των δικαιωμάτων βασικής ενίσχυσης και να υποστούν σημαντική μείωση των εισοδημάτων τους.
Με τις παραπάνω επιλογές, το ΥΠΑΑΤ, το ΥΠΕΚΑ και η κυβέρνηση εν γένει εμμένουν στην τυπική νομιμότητα, παραγνωρίζοντας την ουσιαστική και αιφνιδιάζουν τους πολίτες, πλήττοντας μάλιστα τον ασθενέστερο οικονομικά αγροτικό πληθυσμό. Οι παραπάνω κυβερνητικές επιλογές κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος και δημιουργούν χάσμα μεταξύ τους, υπηρετώντας περισσότερο το δόγμα του απόλυτου διαχωρισμού κράτους-κοινωνίας, που προσιδιάζει στα φιλελεύθερα και όχι στα σύγχρονα κοινωνικά κράτη.
Η «γκάφα» με τις εισφορές του ΕΛΓΑΕνδεικτική του τυπολατρικού χαρακτήρα της εφαρμογής των δασικών χαρτών κατά τη χορήγηση των προκαταβολών των αγροτικών ενισχύσεων, είναι η ανακολουθία που δημιουργείται με τις ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΕΛΓΑ. Ειδικότερα, στο άρθρο 5 του Κανονισμού Ασφάλισης ΕΛΓΑ (ΚΥΑ 157502/27-7-2011, ΦΕΚ Β΄ 1668/27-7-2011, που αντικατέστησε την ΚΥΑ 15711/30.9.1998, ΦΕΚ Β΄1079/14-10-1998), προβλέπεται ότι «Εξαιρούνται από την ασφαλιστική κάλυψη oι καλλιέργειες ειδών και ποικιλιών φυτών που αναπτύσσονται κατά παράβαση του νόμου και του αποφάσεων του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων», ενώ στο άρθρο 3 του Κανονισμού ορίζεται ότι «Ασφαλισμένοι θεωρούνται τα φυσικά και νομικά πρόσωπα, καθώς και ενώσεις προσώπων, που έχουν την κυριότητα και την εκμετάλλευση, ή μόνο την εκμετάλλευση αγροτικών εκμεταλλεύσεων της χώρας». |
Από το περιεχόμενο των άνω διατάξεων προκύπτει ότι:
- Δεν θεωρούνται ασφαλισμένοι από τον ΕΛΓΑ όσοι καλλιεργούν δασικές ή χορτολιβαδικές εκτάσεις, είτε αυτές ανήκουν στο Δημόσιο είτε είναι ιδιόκτητες, και
- καλλιέργειες που αναπτύσσονται σε εκτάσεις δασικές, χορτολιβαδικές κ.ά. εξαιρούνται της ασφάλισης του ΕΛΓΑ. Άλλωστε, η ταυτοποίηση των εκτάσεων όπου αναπτύσσονται οι ασφαλιζόμενες καλλιέργειες είναι απόλυτα εφικτή, αφού, όπως είναι γνωστό, η ΕΑΕ περιλαμβάνει το χαρτογραφικό υπόβαθρο των εκτάσεων αυτών.
Συνεπώς, οι κάτοχοι γεωργικών εκμεταλλεύσεων που αποτελούνται ή συμπεριλαμβάνουν καλλιέργειες επί δασικών εκτάσεων δεν θα έπρεπε να θεωρούνται ως ασφαλισμένοι ΕΛΓΑ (ως προς αυτές τις εκτάσεις), ενώ οι άνω καλλιέργειες, ως εξαιρούμενες της ασφάλισης, δε θα έπρεπε να λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό της ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ ΕΛΓΑ.
Σύμφωνα με τα παραπάνω, η Διοίκηση όφειλε να εξαιρέσει από την ασφάλιση του ΕΛΓΑ τις καλλιέργειες που αναπτύσσονται εντός των δασικών περιοχών, όμως δεν το έπραξε.
Για την αποκατάσταση της τυπικής νομιμότητας, ο ΕΛΓΑ οφείλει να επιστρέψει στους παραγωγούς τις ασφαλιστικές εισφορές που κατέβαλαν για καλλιέργειες εντός δασικών περιοχών.
Για την αποκατάσταση, ωστόσο, της ουσιαστικής νομιμότητας, το κράτος οφείλει να παρέμβει και να αναγνωρίσει τα κεκτημένα δικαιώματα των αγροτών στα αγροτεμάχιά τους που, παρά τον νόμο, χαρακτηρίστηκαν ως «δασικά». Οφείλει, επίσης, να μεριμνήσει για την εισαγωγή κατάλληλου μεταβατικού καθεστώτος, ώστε να προστατευτούν τα κεκτημένα δικαιώματα των αγροτών μέχρι την οριστική αναμόρφωση των κυρωμένων δασικών χαρτών, σύμφωνα με τις προηγούμενες πράξεις της Διοίκησης (αναδασμοί, εποικισμοί κ.λπ.). Διαφορετικά, εφόσον τούτο δεν είναι εφικτό, το κράτος οφείλει, κατ’ εφαρμογή της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, να αποζημιώσει τους αγρότες για την απώλεια των ενισχύσεών τους.
Ενόψει των παραπάνω, ο αγροτικός συνεταιρισμός «Φαρσάλων Γη» εξετάζει το ενδεχόμενο προσφυγής ενώπιον των αρμόδιων δικαστηρίων για τη δικαστική διεκδίκηση των αξιώσεων των παραγωγών του.
