Με τον τομέα της αγροδιατροφής ψηλά στην ατζέντα πραγματοποιούνται αυτές τις ημέρες οι εργασίες της 28ης Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP28), στο Ντουμπάι των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Η Διάσκεψη ξεκίνησε στις 30 Νοεμβρίου και θα ολοκληρωθεί στις 12 Δεκεμβρίου, με τη ανάγκη για βιώσιμη μετάβαση των συστημάτων τροφίμων, τα οποία ευθύνονται για το ένα τρίτο των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, να εκφέρεται από τα πλέον επίσημα χείλη.
Ο Δρ Sultan Al Jaber, υπουργός Βιομηχανίας και Προηγμένης Τεχνολογίας των ΗΑΕ και πρόεδρος της COP28, δεσμεύθηκε να καταστήσει την προσαρμογή και τον μετασχηματισμό των συστημάτων τροφίμων σε προτεραιότητα καθ’ όλη τη διάρκεια των συνομιλιών για το κλίμα στο Ντουμπάι. Όπως επιβεβαιώνουν διεθνή μέσα, η Διάσκεψη πρόκειται να περιστραφεί, μεταξύ άλλων, γύρω από την ενίσχυση των συστημάτων τροφίμων, με σκοπό τη διαχείριση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
«Η άνευ προηγουμένου εστίαση της COP28 στην αγροδιατροφή, έρχεται τέσσερις μήνες αφότου οι ηγέτες της στα ΗΑΕ ανακοίνωσαν μια “Ατζέντα για τα Συστήματα Τροφίμων και τη Γεωργία” ενόψει της εκδήλωσης και προέτρεψαν τις κυβερνήσεις να υπογράψουν μια πρώτη –στα χρονικά– συμφωνία για την αντιμετώπιση των εκπομπών από τις βιομηχανίες τροφίμων και γεωργίας», γράφει η Georgina Gustin για το Inside Climate News.
Μία ολόκληρη ημέρα αφιερωμένη
στην αγροδιατροφή
Η Διάσκεψη πρόκειται να φιλοξενήσει περισσότερες από 50 εκδηλώσεις για τα τρόφιμα, τη γεωργία και συναφή θέματα, περιλαμβάνοντας –επίσης για πρώτη φορά– μια ολόκληρη ημέρα αφιερωμένη στην αγροδιατροφή, στις 10 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO) έχει προγραμματιστεί να παρουσιάσει έναν «οδικό χάρτη» ώστε οι χώρες να επιτύχουν τους κλιματικούς τους στόχους μέσω «αγροδιατροφικών λύσεων».
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του πρακτορείου Reuters, οι ομάδες υπεράσπισης του κλίματος πιέζουν τις χώρες να εκμεταλλευτούν τη συγκυρία ώστε να δεσμευτούν για πιο φιλόδοξη δράση σε ό,τι αφορά τις εκπομπές των συστημάτων τροφίμων στα εθνικά τους σχέδια για το κλίμα, που ονομάζονται Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές (NDCs). Μια βασική προτεραιότητα που θέτουν οι ομάδες αυτές, είναι η μείωση των εκπομπών μεθανίου σε κλάδους όπως η κτηνοτροφία, αλλά και η συρρίκνωση των αποβλήτων τροφίμων.
Μάλιστα, οι Άραβες οικοδεσπότες εκφράζουν την πεποίθηση ότι η εκδήλωση αυτή θα αλλάξει ουσιαστικά τα δεδομένα για τα συστήματα τροφίμων»
Αναγεννητική γεωργία ή «πράσινο ξέπλυμα»;
Μια επιπλέον λύση που προωθείται από πολλούς ισχυρούς παράγοντες στην COP28 είναι η αναγεννητική γεωργία. Ωστόσο, όπως φρονεί η περιβαλλοντική οργάνωση Grain, αυτό στην πραγματικότητα αφορά σε ένα παραγωγικό μοντέλο που ισοδυναμεί με «πράσινο ξέπλυμα» των μεγάλων παικτών των κλάδου.
Πιο συγκεκριμένα, η οργάνωση παρατηρεί ότι αρκετά αγροδιατροφικά λόμπι εξαίρουν μέσω της Διάσκεψης τα οφέλη της αναγεννητικής γεωργίας, ενός μοντέλου που θέτει σε προτεραιότητα την αγροβιομηχανία, αντί να προωθεί μια οικολογική και κοινωνική ατζέντα. «Η αναγεννητική γεωργία δεν είναι αγροοικολογία. Είναι γεωργία βιομηχανικής κλίμακας με “πράσινη” μεταμφίεση!», προειδοποιούν οι ακτιβιστές.
Η Grain παρατηρεί ότι οι κολοσσοί της αγροδιατροφής έχουν συσπειρωθεί γύρω από τον όρο «αναγεννητική γεωργία», προκειμένου να σηματοδοτήσουν τη δέσμευσή τους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την εξασφάλιση βιωσιμότητας.
«Η επιχειρηματολογία τους είναι ότι οι λύσεις απέναντι στη σαρωτική κρίση μπορούν να προκύψουν μέσα από το κυρίαρχο μοντέλο του βιομηχανοποιημένου συστήματος τροφίμων. Δεν βλέπουν τον λόγο να εξετάσουν ποια τρόφιμα θα πρέπει να παράγονται, πώς αυτά θα πρέπει να διανέμονται ή πώς πολύτιμοι πόροι όπως τα εδάφη, το νερό και οι σπόροι πρέπει να μοιράζονται και να διαχειρίζονται στο πλαίσιο ενός πλανήτη που υπερθερμαίνεται», εξηγεί η οργάνωση.
Εστιάζοντας στη φετινή COP28, η Grain επισημαίνει ότι η Διάσκεψη «τοποθετεί σε περίοπτη θέση την αναγεννητική γεωργία» και προσθέτει ότι «ο όρος κερδίζει έδαφος στους κύκλους πολιτικής, στα συνέδρια επενδυτών και στα ράφια των σούπερ μάρκετ». Όπως προειδοποιεί, πίσω από αυτή την προσπάθεια κρύβεται «μια συνεχιζόμενη εταιρική στρατηγική για την υποβάθμιση της υποστήριξης για την αγροοικολογία, διαφυλάσσοντας παράλληλα τα κέρδη των επιχειρήσεων». Ως θιασώτες τέτοιων στρατηγικών, η Grain κατονομάζει ενδεικτικά εταιρείες όπως η βρετανο-ολλανδική πολυεθνική Unilever, με προμηθευτές όπως η ισπανική εταιρεία καλλιέργειας και επεξεργασίας ντομάτας Conesa Group, η οποία «είναι γνωστή για την πρακτική να χρησιμοποιεί τη μονοπωλιακή της εξουσία προκειμένου να καταβάλλει “εξευτελιστικές” τιμές παραγωγού και να εισπράττει παράνομα γεωργικές ενισχύσεις από την ΕΕ».
Όπως εξηγεί η οργάνωση, το αγρόκτημα Badajoz της Conesa Group στην αυτόνομη κοινότητα της Εξτρεμαδούρα, έκτασης 22.500 στρεμμάτων, το οποίο κατά τα τρία τέταρτα εφοδιάζει την πολυεθνική, «αποτελεί πλέον τη βιτρίνα της αναγεννητικής γεωργικής στρατηγικής της Unilever».
Ο παραπλανητικός μανδύας της αντιστάθμισης άνθρακα
Επιπλέον, η Grain αναφέρει ότι η COP28 πρόκειται να αποτελέσει μία από τις μεγαλύτερες πλατφόρμες προώθησης της αντιστάθμισης άνθρακα, δηλαδή του μηχανισμού μέσω του οποίου πολλές εταιρείες επιλέγουν να αμβλύνουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, καταβάλλοντας τους πόρους για μια ισοδύναμη μείωση των εκπομπών σε κάποιο άλλο μέρος του κόσμου.
Ενδεικτικά, τους τελευταίους μήνες, η Κένυα, μαζί με τη Λιβερία, την Τανζανία, τη Ζάμπια και τη Ζιμπάμπουε, υπέγραψαν τέτοιες συμφωνίες με την εταιρεία Blue Carbon, που εδρεύει στο Ντουμπάι των ΗΑΕ, καλύπτοντας συνολικά πάνω από 240 εκατομμύρια στρέμματα αφρικανικών εκτάσεων. Ωστόσο, αντί για τα διακηρυγμένα περιβαλλοντικά οφέλη, τα έργα αυτά φαίνεται ότι «υπονομεύουν την πραγματική δράση για το κλίμα, δημιουργώντας μια κερδοσκοπική αγορά που απαλλάσσει τις εταιρείες από την πραγματική ευθύνη», καταγγέλλει η οργάνωση.
Τα πρότζεκτ αντιστάθμισης άνθρακα έχουν καταλήξει σε τεκμηριωμένες αρπαγές γης και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Πρόσφατα παραδείγματα περιλαμβάνουν την εξαναγκαστική μετεγκατάσταση της εθνοτικής ομάδας των Ογκίεκ στο δάσος Μάου της Κένυας, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για έργα αντιστάθμισης, αλλά και εκτεταμένα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης στο πλαίσιο ενός άλλου έργου αντιστάθμισης στην Κένυα, το οποίο διαχειρίζεται η αμερικανική Wildlife Works», καταλήγει η Grain.
