Εμπορικός πόλεμος: «Σκοτσέζικο ντους» στις αγορές από τον Τραμπ

Η επιθετική δασμολογική πολιτική προστατευτισμού του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, που συνοδεύεται από υπέρμετρες δόσεις αλαζονείας και αιφνιδιασμού, έχει αφήσει άναυδους τους παραγωγούς και τους μεταποιητές-εξαγωγείς τροφίμων της Ευρώπης. Η υπόνοια εκβιασμού, που υπήρχε από τη Δευτέρα, επιβεβαιώθηκε μετά το πισωγύρισμα της Τετάρτης, όταν ανακοινώθηκε η αναβολή των υπέρμετρων δασμών σε όλες τις χώρες, εκτός από την Κίνα, για 90 ημέρες.

Το πρώτο επεισόδιο του σίριαλ ήταν η επιβολή δασμού 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Η απάντηση της ΕΕ ήρθε την Τετάρτη, με την επιβολή δασμών 20%-25% σε μια σειρά από προϊόντα, μεταξύ των οποίων η σόγια και τα αμύγδαλα, που εισάγονται από τις ΗΠΑ. Παράλληλα, στις 2 Απριλίου, από τον Κήπο των Ρόδων στην Ουάσιγκτον, ο Τραμπ ανακοίνωσε οριζόντια αύξηση εισαγωγικών δασμών 10% σε όλες τις χώρες του κόσμου (εξαιρέθηκε η Ρωσία) και σε κάποιες επέβαλε επιπλέον δασμούς, μεταξύ αυτών και στην ΕΕ (+20%). Σε αυτό το μέτρο, η ΕΕ αντέδρασε ήπια και ο επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, δήλωσε ότι προτιμά τις διαπραγματεύσεις.

Από την ημέρα που ίσχυσαν οι νέοι δασμοί (σ.σ. νωρίς το πρωί της Τρίτης) οι παγκόσμιες χρηματαγορές αντέδρασαν αρνητικά, ενώ και ο Έλον Μασκ δήλωσε αντίθετος με το μέτρο, προκαλώντας ενδοκυβερνητικούς τριγμούς στο επιτελείο του Τραμπ. Η τελευταία πράξη –προς το παρόν– γράφτηκε το βράδυ της Τετάρτης, όταν υπό το βάρος των αντιδράσεων, ο Ντόναλντ Τραμπ ανέβαλε για 90 μέρες τους υπέρμετρους δασμούς. Άφησε μόνο το οριζόντιο +10% για όλες τις χώρες και αύξησε την επιβάρυνση στα εισαγόμενα κινέζικα προϊόντα στο +125%.

Επιτραπέζια ελιά

Η προηγούμενη ανακοίνωση της επιβολής δασμών 20% από τις ΗΠΑ στα προϊόντα της ΕΕ «έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία και αβεβαιότητα στον κλάδο της επιτραπέζιας ελιάς της χώρας μας, με τους παραγωγούς, τους μεταποιητές και τους εξαγωγείς να προσπαθούν να εκτιμήσουν τις συνέπειες αυτής της εξέλιξης για το μέλλον τους», αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Διεπαγγελματική Οργάνωση Επιτραπέζιας Ελιάς (ΔΟΕΠΕΛ).

Η επιτραπέζια ελιά είναι το πρώτο εξαγωγικό αγροτικό προϊόν της χώρας στις ΗΠΑ, με εξαγωγές που αγγίζουν τα 214 εκατ. ευρώ ετησίως, καθιστώντας την αμερικανική αγορά τον σημαντικότερο προορισμό του προϊόντος. Στη συνέχεια, η οργάνωση εξηγεί: «Η αύξηση της τιμής του προϊόντος λόγω των δασμών και το συγκριτικό πλεονέκτημα ανταγωνιστριών, τρίτων, ελαιοπαραγωγικών χωρών (Αίγυπτος, Τουρκία, Μαρόκο, Λατινική Αμερική κ.ά.), που τους επιβλήθηκαν δασμοί 10%, θα πλήξουν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιτραπέζιων ελιών στις ΗΠΑ και κατ’ επέκταση του κλάδου μας. Η ανάγκη για διπλωματική παρέμβαση και υποστήριξη είναι επιτακτική για την προστασία των ελληνικών εξαγωγών και τη βιωσιμότητα του κλάδου».

Ελαιόλαδο

Οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν τον μεγαλύτερο εισαγωγέα στο ελαιόλαδο παγκοσμίως, με ποσότητες που ανήλθαν σε 362.618 τόνους την περίοδο 2023-2024. Μιλώντας σε συνέδριο στην Αθήνα, την Τρίτη, ο Μανώλης Γιαννούλης, πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Ελαιολάδου, είπε ότι οι ελληνικές εξαγωγές ελαιολάδου στις ΗΠΑ ανέρχονται σε περίπου 7.500 τόνους. Ο κ. Γιαννούλης δεν μίλησε για θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις από την επιβολή δασμών, καθώς «είναι πολύ νωρίς για να πούμε οτιδήποτε συγκεκριμένο».

Κρασί

Την εξαίρεση του ελληνικού κρασιού από τα μέτρα επιβολής δασμών των ΗΠΑ ζητά από την ελληνική κυβέρνηση ο Σύνδεσμος Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ), ο οποίος εκφράζει τη μεγάλη αγωνία του για την ολοένα εντεινόμενη εμπορική αντιπαράθεση. Οι ΗΠΑ αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα εξαγωγής για το ελληνικό κρασί, φθάνοντας το 2024 τα 19 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 19% του συνόλου των εξαγωγών του.

Από την πλευρά του, ο Κλαδικός Εθνικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ) υποβαθμίζει τις επιπτώσεις στον κλάδο του ελληνικού κρασιού. «Δεν κινδυνεύει η ελληνική οινοπαραγωγή από τους δασμούς του Τραμπ. Κινδυνεύει κυρίως από το ανύπαρκτο αμπελουργικό εισόδημα, που δεν μπορεί να στηρίξει τη συνέχιση της αμπελοκαλλιέργειας», περιγράφει.

Φρούτα και λαχανικά

Οι εξαγωγές νωπών φρούτων και λαχανικών από την Ελλάδα στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσωπεύουν το 1% του συνόλου, αναφέρει ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Οπωροκηπευτικών Incofruit-Hellas. Το 2024 ανήλθαν σε 17.411 τόνους σε όγκο ή 36,5 εκατ. ευρώ σε αξία. Τα ακτινίδια ήταν το κύριο προϊόν του κλάδου, που εξήγαγε η χώρα μας στις ΗΠΑ το 2024, με 15.800 τόνους ή 31,18 εκατ. ευρώ (+17%).

Δεκαπλάσια είναι η ποσότητα μεταποιημένων οπωροκηπευτικών που εξάγει η Ελλάδα στις ΗΠΑ –κυρίως κομπόστα ροδάκινο– γι’ αυτό και οι κονσερβοβιομηχανίες ήταν από τους πρώτους κλάδους που αντέδρασαν. Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές μας προς τις ΗΠΑ μεταποιημένων οπωροκηπευτικών το 2024 ανήλθαν σε 124.870 τόνους, αξίας 379 εκατ. ευρώ.

Φον ντερ Λάιεν: «Όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι»

Σε ανάρτησή της στο X το μεσημέρι της Πέμπτης, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Σημειώσαμε την ανακοίνωση του προέδρου Τραμπ. Θέλουμε να δώσουμε μια ευκαιρία στις διαπραγματεύσεις. Ενώ ολοκληρώνουμε την έγκριση των αντιμέτρων της ΕΕ που έτυχαν ισχυρής υποστήριξης από τα κράτη-μέλη μας, θα τα θέσουμε σε αναμονή για 90 ημέρες. Εάν οι διαπραγματεύσεις δεν είναι ικανοποιητικές, τα αντίμετρά μας θα τεθούν σε ισχύ. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες για περαιτέρω αντίμετρα συνεχίζονται. Όπως είπα και προηγουμένως, όλες οι επιλογές παραμένουν στο τραπέζι».

Μητσοτάκης: «Υπάρχει δυνατότητα εξεύρεσης μιας ‘‘win-win’’ λύσης»

«Υπάρχει ακόμα περιθώριο για διαπραγματεύσεις πριν εξετάσουμε οποιαδήποτε σημαντικά ανταποδοτικά μέτρα, πέρα από αυτά που ανακοινώθηκαν σήμερα (σ.σ. σχετικά με προγενέστερους αμερικανικούς δασμούς στον χάλυβα και στο αλουμίνιο), τα οποία, ούτως ή άλλως, ήταν η αναμενόμενη αντίδραση της ΕΕ», δήλωσε την Τετάρτη ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σε συνέντευξή του στον ιστότοπο Breitbart.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Ντόναλντ Τραμπ είπε για τον Έλληνα πρωθυπουργό: «Τον ξέρω, είναι καλός άνθρωπος, εκτιμώ τα σχόλιά του». Και συνέχισε: «Ναι, μια συμφωνία μπορεί να γίνει με κάθε έναν από αυτούς (σ.σ. με κάθε χώρα), θα υπάρξουν δίκαιες συμφωνίες με όλους».