Παρά τη δύσκολη κατάσταση που αντιμετωπίζουν η αγροδιατροφή και οι καταναλωτές, συμπεριλαμβανομένων της αύξησης των τιμών της ενέργειας και των διαταραχών των εμπορικών ροών, η επισιτιστική ασφάλεια δεν ήταν μεταξύ των σημαινόντων ζητημάτων που κάλυψε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, κατά την εκφώνηση της ετήσιας ομιλίας της για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα αυτά, σε μια συγκυρία κατά την οποία η Ευρώπη πιέζεται ολοένα και περισσότερο να χαλαρώσει τους περιβαλλοντικούς της στόχους, προκειμένου να αυξήσει την παραγωγικότητα των τροφίμων και να αντεπεξέλθει στο πρόβλημα.
Κάθε Σεπτέμβριο, ο εκάστοτε πρόεδρος της Κομισιόν εκφωνεί ομιλία ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Κατάσταση της ΕΕ. Στην ομιλία γίνεται απολογισμός των επιτευγμάτων του προηγούμενου έτους και παρουσιάζονται οι προτεραιότητες για το επόμενο. Μεταξύ άλλων, παρουσιάζεται ο τρόπος με τον οποίο η Κομισιόν θα αντιμετωπίσει τις πιο πιεστικές προκλήσεις που έχει μπροστά της η Ένωση.
Έτσι συνέβη και πριν από μερικές μέρες, όταν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απηύθυνε την καθιερωμένη ετήσια ομιλία στα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, χωρίς όμως ρητή αναφορά στη μεγάλη πρόκληση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, η οποία είναι γνωστό ότι έχει επιδεινωθεί ύστερα από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Μόνη εξαίρεση, μια σύντομη αναφορά στην επιτυχία των λεγόμενων «διαδρόμων αλληλεγγύης», μιας πρωτοβουλίας της ΕΕ που στοχεύει στη διευκόλυνση των ουκρανικών εξαγωγών τροφίμων.
Εντέλει, η πρόεδρος της Κομισιόν στάθηκε σε θέματα τροφίμων και γεωργίας μόνον κατά τη διάρκεια μιας δεύτερης παρέμβασης, απαντώντας σε σχόλια αρχηγών των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ωστόσο, αυτή η τοποθέτηση δεν μετουσιώθηκε σε κάποια προαναγγελία νέων μέτρων.
Η αντίδραση του Ευρωκοινοβουλίου
Αντιδρώντας στην πρώτη ομιλία της φον ντερ Λάιεν, η Iratxe Garcia Perez, επικεφαλής της Ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), εμφανίστηκε επικριτική για τη μη αναφορά στον πληθωρισμό των τροφίμων και τον αντίκτυπό του στους καταναλωτές. «Ακούσαμε φανταχτερά λόγια από τη φον ντερ Λάιεν, ωστόσο η κοινωνική διάσταση παραμελήθηκε στη ομιλία της για την Κατάσταση της Ένωσης», ανήρτησε στο Twitter.
Παρομοίως και η πρόεδρος των Πρασίνων, Ska Keller, εξέφρασε την έντονη ανησυχία της για τις κοινωνικές επιπτώσεις του πολέμου και τις «εκτινάξεις» των τιμών των τροφίμων. «Πολλοί πολίτες φοβούνται ότι δεν θα μπορούν να ταΐσουν τα παιδιά τους», προειδοποίησε.
Η απροθυμία της φον ντερ Λάιεν να αναφερθεί ευθέως στο ζήτημα της επισιτιστικής ασφάλειας ερμηνεύεται από αρκετούς ως προμήνυμα ότι η ΕΕ δεν είναι διατεθειμένη να μειώσει την περιβαλλοντική φιλοδοξία της.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο αρχηγός του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Manfred Weber, έσπευσε να αμφισβητήσει τη βιωσιμότητα των πράσινων πολιτικών της ΕΕ για τον αγροτικό τομέα, εφιστώντας την προσοχή στο γεγονός ότι οι περιβαλλοντικές φιλοδοξίες της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο» (F2F) θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την παραγωγή τροφίμων. «Έχουμε μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση, η οποία αυξάνει τις τιμές για τους πολίτες. Και παρ’ όλα αυτά, η Κομισιόν παρουσιάζει νέους κανονισμούς που θα περιορίσουν την παραγωγή τροφίμων στην Ευρώπη και θα επιφέρουν μεγαλύτερη γραφειοκρατική επιβάρυνση για τους αγρότες μας», είπε, προσθέτοντας ότι το κόμμα του θα πιέσει για ένα «μορατόριουμ» στη νέα νομοθεσία, υποστηρίζοντας ότι η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ επιβάλλει νέους κανόνες «σαν να μη συμβαίνει τίποτα».
Καλώντας για «διατροφική κυριαρχία» της ΕΕ, ο Stephan Sejourne, πρόεδρος της ομάδας Renew Europe, τόνισε ότι ολόκληρη η νέα νομοθεσία θα πρέπει να περάσει ένα τεστ αξιολόγησης για να αποφευχθεί το σενάριο δημιουργίας νέων εξαρτήσεων από εξωτερικούς παράγοντες.
