«Θα προτιμούσα να πεθάνω από τον κορωνοϊό παρά από την πείνα»: Μια φράση που σοκάρει τόσο στο άκουσμα, όσο και στην ευρεία διάδοση που έχει λάβει το τελευταίο διάστημα ανά τον κόσμο. Σε φτωχές χώρες της Ασίας, της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής, του Ινδικού και της Καραϊβικής, οι περιορισμοί της καραντίνας δεν αφήνουν περιθώρια εργασίας σε εκατομμύρια ανθρώπων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παραοικονομίας και οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τη συντριπτική πλειονότητα του εργατικού δυναμικού.
Χωρίς εναλλακτικές πηγές εισοδήματος, η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) προειδοποιεί ότι «αυτοί οι -ούτως ή άλλως ευάλωτοι- εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους δεν έχουν κανένα μέσο για να επιβιώσουν».
Σίγουρα δεν προκαλεί έκπληξη σε κανέναν το γεγονός ότι η αδήλωτη εργασία εξακολουθεί μέχρι σήμερα να είναι καθοριστικός παράγοντας στη λειτουργία των αγροδιατροφικών συστημάτων στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Στον πρωτογενή τομέα αντιπροσωπεύει το 94% του εργατικού δυναμικού των αγροτικών εκμεταλλεύσεων παγκοσμίως, και επίσης μεγάλο τμήμα του αντίστοιχου δυναμικού στο εμπόριο τροφίμων, τις λιανικές πωλήσεις, την προετοιμασία και την παράδοση προϊόντων σε πολλά μέρη του κόσμου.
Από ό,τι φαίνεται, στο δίλημμα «κορωνοϊός ή πείνα» πολλοί εργαζόμενοι είναι διατεθειμένοι να επιλέξουν το πρώτο, και αυτό είναι που κρατά ζεστές τις μηχανές της αγροδιατροφής. «Είναι, λοιπόν, φανερό ότι εάν η εξελισσόμενη εξάπλωση της πείνας φτάσει στην κλίμακα μιας παγκόσμιας κρίσης, αυτό δεν θα είναι λόγω της έλλειψης παραγωγής, μήτε λόγω συσσώρευσης», αναφέρει η μη κυβερνητική οργάνωση Grain. «Υπάρχει μεγάλη προσφορά. Είναι, όμως, το σύστημα διανομής που έχει δείξει την ανικανότητά του να μας τροφοδοτεί με ασφάλεια».
Πώς, όμως, διασφαλίζουμε την πρόσβαση όλων των ανθρώπων σε φαγητό, διατηρώντας παράλληλα ασφαλείς και υγιείς όσους εμπλέκονται σε κάθε κρίκο της αλυσίδας από το χωράφι έως τον καταναλωτή; «Δυστυχώς, αυτή δεν ήταν μία από τις προτεραιότητες που διαμόρφωσαν τα συστήματα τροφίμων τις τελευταίες δεκαετίες», εξηγεί η οργάνωση Grain.
«Αλλά το να φτάσουμε μέχρι εκεί δεν είναι τόσο περίπλοκο όσο φαίνεται. Τους τελευταίους μήνες, από την Ινδία μέχρι τη Ζιμπάμπουε κι από εκεί έως τη Βραζιλία, οι αγρότες, οι κοινότητες και οι κυβερνήσεις ξεπερνούν τεράστια εμπόδια και καινοτομούν για να διασφαλίσουν ότι τα τρόφιμα φτάνουν σε εκείνους που τα χρειάζονται, ενώ επίσης υποστηρίζουν εκείνους που εμπλέκονται ενεργά στα συστήματα διατροφής».
