Επιστήμονες, ευρωβουλευτές και πολίτες κατηγορούν ανοιχτά τη γαλλική κυβέρνηση ότι ενεργεί με γνώμονα το ίδιο συμφέρον στην προσπάθειά της να υποστηρίξει το σύστημα επισήμανσης τροφίμων Nutri-Score. «Δεν αποτελεί μυστικό ότι το Nutri-Score προωθείται από τη γαλλική κυβέρνηση, προκειμένου να ωφελήσει τους μεγάλους ομίλους στον τομέα των τροφίμων στη Γαλλία», τονίζει ο Ισπανός ευρωβουλευτής Adrian Vasquez Lazara.
Το χρωματικό σύστημα επισήμανσης Nutri-Score, μια ετικέτα στο εμπρόσθιο μέρος της συσκευασίας των τροφίμων που τα αξιολογεί με βάση τη διατροφική τους αξία, έχει αποτελέσει αντικείμενο διχασμού εντός της ΕΕ.
Υπενθυμίζεται ότι το σύστημα εισήλθε αρχικά στην αγορά της Γαλλίας και έκτοτε υιοθετήθηκε από το Βέλγιο, την Ισπανία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Ελβετία και το Λουξεμβούργο, ενώ επαινέθηκε από ορισμένους με τον ισχυρισμό ότι «επηρέασε ευνοϊκά τις διατροφικές επιλογές των καταναλωτών».
Στον αντίποδα, εκπρόσωποι της αγροδιατροφής σε χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπως η Ιταλία, η Ελλάδα και η Κύπρος, κατηγορούν το προτεινόμενο σύστημα υποχρεωτικής εμπρόσθιας επισήμανσης ότι αδικεί εμφανέστατα τα προϊόντα της μεσογειακής διατροφής, καθώς ο αλγόριθμός του διακρίνει τα τρόφιμα αποκλειστικά με βάση τη διατροφική τους σύνθεση και όχι άλλους παράγοντες, όπως π.χ. η ημερήσια κατανάλωση.
Καταγγελίες χειραγώγησης
Σε πρόσφατη διαδικτυακή εκδήλωση, που φιλοξενήθηκε από τη μεγάλη δεξαμενή σκέψης Farm Europe και τη θυγατρική Eat Europe, οι ομιλητές ήταν σε μεγάλο βαθμό αρνητικοί απέναντι στο Nutri-Score. Μεταξύ των επιχειρημάτων που εκφράστηκαν κατά του συστήματος επισήμανσης ήταν η ανησυχία σχετικά με τα πιθανά οφέλη για τους μεγάλους κατασκευαστές τροφίμων. Στον διάλογο, στον οποίο συμμετείχαν επιστήμονες, ευρωβουλευτές και πολίτες, οι πολέμιοι του Nutri-Score εξέφρασαν την άποψη ότι η υποστήριξη της Γαλλίας στο σύστημα απορρέει από ιδιοτελή κίνητρα.
Το Nutri-Score αναπτύχθηκε το 2017 από την υπηρεσία δημόσιας υγείας της Γαλλίας, Sante Publique France, κάτι που για αρκετούς συμμετέχοντες της εκδήλωσης σημαίνει ότι είναι «ιδιοκτησία του γαλλικού κράτους», όπως ειπώθηκε χαρακτηριστικά από τον διευθυντή Τροφίμων και Αγροτικής Πολιτικής του Fundacio Triptolemos της Ισπανίας, Luis Gonzales Vaque. Δημιουργώντας το σύστημα επισήμανσης, ο Vaque υπαινίχθηκε ότι η Γαλλία ουσιαστικά κατέχει τον αλγόριθμο και μπορεί να τον χειραγωγήσει προς όφελός της.
Κατά τη διάρκεια του διαλόγου, ο ευρωβουλευτής Adrian Vazquez Lazara είπε ότι «ανησυχεί πολύ» για τον αριθμό των κρατών-μελών που έχουν υιοθετήσει το σύστημα, ή όπως το έθεσε, «ακολουθούν αυτή την τάση». Προειδοποίησε, μάλιστα, ότι αυτή «θα είναι μία από τις προτεραιότητες της γαλλικής προεδρίας». Ο ίδιος ευχήθηκε «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην πέσει στην παγίδα και να εξετάσει επιπλέον επιλογές», όσον αφορά την επισήμανση τροφίμων.
«Ανώφελο για τους πολίτες»
Το ζήτημα της διατροφικής ετικέτας έχει προσελκύσει μεγάλο ενδιαφέρον ύστερα από την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Μάιο του 2020 για την καθιέρωση ενός νέου, ενιαίου και υποχρεωτικού Ευρωπαϊκού Συστήματος Επισήμανσης, στο εμπρόσθιο μέρος των συσκευασιών των τροφίμων έως τα τέλη του 2022. Δεν είναι ακόμη γνωστό ποια μορφή θα έχει αυτή η ετικέτα, αλλά το Nutri-Score φημολογείται ότι είναι ο επικρατέστερος υποψήφιος.
Για πολλούς από τους συμμετέχοντες, όπως η συμμαχία No-Nutriscore με έδρα το Βέλγιο, οι φόβοι ότι το Nutri-Score ευνοεί τους κολοσσούς της βιομηχανίας τροφίμων (γνωστούς και ως «big food») είναι πέρα για πέρα βάσιμοι. «Η ετικέτα υπερβαίνει κατά πολύ τον στόχο της υγιεινής διατροφής, ωφελώντας μόνο τις μεγάλες αλυσίδες», τόνισε ο ιδρυτής της συμμαχίας, Luciano Stella. «Δυστυχώς, οι πολίτες και οι καταναλωτές της ΕΕ δεν επωφελούνται σε κάτι από το Nutri-Score».
Ο Luciano Stella έφερε ως παράδειγμα τη σύγκριση μεταξύ του μελιού και του σοκολατούχου ροφήματος της Nestle, Nesquik. Το μέλι περιέχει ζάχαρη, βιταμίνες, µέταλλα, αμινοξέα, ένζυμα, γύρη, γευστικές και αρωματικές ιδιότητες και βαθμολογείται με το πολύ χαμηλό «D» στην κλίμακα πέντε χρωμάτων και γραμμάτων του Nutri-Score.
Το Nesquik, από την άλλη, περιέχει μαλτοδεξτρίνη (σ.σ. υποκατάστατο ζάχαρης), υδρολυμένα δημητριακά, κακάο με χαμηλά λιπαρά, βιταμίνες C, B1 και D, πυροφωσφορικό σίδηρο, ψευδάργυρο και θειικό, βανιλίνη και κανέλα. Κι όμως, αυτό το σοκολατούχο ρόφημα σε σκόνη αποσπά την καλύτερη βαθμολογία («Α») από το Nutri-Score, αντιπροσωπεύοντας την καλύτερη διατροφική ποιότητα.
Ένα άλλο ενδεικτικό παράδειγμα είναι το ελαιόλαδο, το οποίο βαθμολογείται –μόλις– με «C», προσθέτοντας… λάδι στη φωτιά των ισχυρισμών ότι το Nutri-Score ενοχοποιεί τη μεσογειακή διατροφή.
«Τα συστατικά τροποποιούνται από χημικούς παράγοντες, με αποκλειστικό στόχο να έχουν καλύτερο Nutri-Score, χωρίς να υπάρχει ενημέρωση του καταναλωτή για αυτές τις αλλαγές», τόνισε ο Luciano Stella, χαρακτηρίζοντας τη διαδικασία «άκρως παραπλανητική».
