του Δρ. Μωχάμεντ Νταράουσε,
προϊσταμένου του Εθνικού Κέντρου Ταξινόμησης Βάμβακος,
ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ
Η βαμβακοκαλλιέργεια βρίσκεται στο στάδιο της ωρίμανσης (άνοιγμα καρυδιών), σύντομα θα γίνει η συλλογή του βαμβακιού, τουλάχιστον στις πρώιμες ποικιλίες και στα βαμβάκια που είχαν έλλειψη σε νερό. Βέβαια, η συλλογή τη φετινή χρονιά θα γίνει πιο όψιμα σε σχέση με άλλες χρονιές, αλλά και με σημαντική διαφορά μεταξύ των περιοχών.
Αυτό ίσως να βοηθήσει τις επιχειρήσεις στην καλύτερη διαχείριση των παραλαβών, οι οποίες κατά την περσινή χρονιά ήταν μαζικές, όπου τα βαμβάκια συλλέχτηκαν και παραδόθηκαν σε σύντομο χρονικό διάστημα, πράγμα που δημιούργησε κάποια προβλήματα, όπως η παραμονή των βαμβακιών έξω από τα εκκοκκιστήρια για αρκετό χρόνο μέχρι την εκκόκκιση, που είναι αρνητικό για την ποιότητα.
Οι επιπτώσεις από τις μεταβολές των καιρικών συνθηκών
Η φετινή χρονιά είχε μεγάλες μεταβολές στις καιρικές συνθήκες(*). Η σπορά ξεκίνησε με χαμηλές θερμοκρασίες και βροχές που δημιούργησαν αρκετά προβλήματα, ενώ αργότερα, στο στάδιο της καρποφορίας, είχαμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες (παρατεταμένος καύσωνας).
Αυτό σημαίνει ότι η φετινή χρονιά δεν ήταν πολύ καλή για την παραγωγή και την ποιότητα. Αυτή την εβδομάδα, οι άστατες καιρικές συνθήκες με βροχές και καταιγίδες συμπίπτουν με το στάδιο του ανοίγματος των καρυδιών, γεγονός που αποτελεί ένα πρόσθετο αρνητικό σημείο, κυρίως για το χρώμα και τις ξένες ύλες λόγω πιθανών αναβλαστήσεων. Οι υψηλές θερμοκρασίες (καύσωνας) που σημειώθηκαν στο στάδιο της καρποφορίας, κυρίως της ανάπτυξης των καρυδιών, αναμένεται να αυξήσουν το micronair (πιο χονδρή ίνα) και ίσως να επηρεάσουν αρνητικά το μήκος των ινών. Οι επιπτώσεις αυτές από τις μεταβολές των καιρικών συνθηκών στην παραγωγή και στην ποιότητα δεν ήταν ίδιες σε όλες τις περιοχές π.χ. στον Νομό Καρδίτσας ήταν πιο έντονες.
Επίσης, λόγω των παραπάνω μεταβολών στις καιρικές συνθήκες αναμένεται να είναι μικρότερη και η στρεμματική απόδοση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια και ανάλογα με την περιοχή. Η τελική παραγωγή και η ποιότητα θα εξαρτηθούν από τις καιρικές συνθήκες τις επόμενες μέρες μέχρι τη συγκομιδή.
Βέβαια, σε κάθε περίπτωση, πέρα από το περιβάλλον, η παραγωγή και η ποιότητα εξαρτώνται από τη διαχείριση της καλλιέργειας από τον παραγωγό, την άρδευση, τη λίπανση, τη φυτοπροστασία, τη χρήση φυτορρυθμιστικών ουσιών για την ισορροπία της βλαστικής και αναπαραγωγικής ανάπτυξης και για την αποφύλλωση.
Μειωμένη η εμφάνιση «εχθρών» και ασθενειών
Η εμφάνιση εντομολογικών προσβολών και ασθενειών θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν μειωμένη. Σε κάποιες περιπτώσεις, εμφανίστηκε το φαινόμενο της πρόωρης γήρανσης του βαμβακιού, το οποίο οφείλεται στην έλλειψη καλίου που προκαλεί ξήρανση των φύλλων. Το φαινόμενο αυτό σχετίζεται με τη δομή και τη σύσταση του εδάφους και με την ποικιλία. Σχετικά με το έδαφος, υπάρχουν ορισμένα ορυκτά της αργίλου που δεσμεύουν ισχυρά το κάλιο, έτσι το διαθέσιμο κάλιο δεν μπορεί να καλύψει τις μεγάλες ανάγκες της καρποφορίας.
Σχετικά με την ποικιλία, οι πρώιμες ποικιλίες, κυρίως της ταχείας καρποφορίας, απαιτούν μεγάλες ποσότητες καλίου στην καρποφορία σε σύντομο διάστημα και ορισμένες φορές η αφομοιώσιμη ποσότητα καλίου δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες των αναπτυσσόμενων καρποφόρων οργάνων. Στην περίπτωση αυτή, το κάλιο μετακινείται γρήγορα από τα φύλλα στα καρποφόρα όργανα, εμφανίζοντας το παραπάνω σύμπτωμα (καθολική ξήρανση φύλλων).
Οι τιμές του βαμβακιού και η ζήτηση παρουσιάζουν μικρές μεταβολές, θα έλεγε κανείς σε μέτριο επίπεδο όχι τόσο ενθαρρυντικές για τους παραγωγούς. Αν λάβουμε υπόψη όλα τα παραπάνω, οι βαμβακοπαραγωγοί κατά τη φετινή χρονιά ήταν αντιμέτωποι με διάφορα προβλήματα, άστατες καιρικές συνθήκες, υψηλό κόστος παραγωγής, έλλειψη νερού σε κάποιες περιοχές, νέα μέτρα της ΚΑΠ και όχι τόσο ικανοποιητικές τιμές προς το παρόν.
Τι απαιτείται για το μέλλοντης καλλιέργειας
Για το μέλλον της καλλιέργειας απαιτούνται περισσότερες δράσεις, προσαρμογές σε νέες απαιτήσεις της αγοράς, προσαρμογές στις νέες απαιτήσεις στο περιβάλλον με υιοθέτηση νέων συστημάτων καλλιέργειας, καλύτερη οργάνωση της παραγωγής και καλύτερες συνεργασίες μεταξύ των μελών της αλυσίδας.
Βέβαια, οι παραγωγοί μπορούν να αξιοποιήσουν αρκετά μέτρα του ΠΑΑ (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης) για το περιβάλλον και για άλλα θέματα για να βελτιώσουν τη βιωσιμότητα της καλλιέργειας. Επίσης, μπορούν να αξιοποιήσουν το Agro του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ για την πιστοποίηση του προϊόντος και για την ολοκληρωμένη διαχείριση. Ένα άλλο θετικό βήμα που έχει γίνει από την ΠΕΕΕΒ (Πανελλήνια Ένωση Εκκοκκιστών και Εξαγωγέων Βάμβακος), το οποίο αφορά την Ευρωπαϊκή Συμμαχία Βάμβακος «European Cotton Alliance (ECA), με χρήση λογοτύπου «EU COTTON» σε όλες τις ελληνικές και ισπανικές παραγόμενες μπάλες εκκοκκισμένου βαμβακιού.
Συνεπώς υπάρχουν ευκαιρίες για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού βαμβακιού, αρκεί να υπάρχει το ενδιαφέρον και η καλή οργάνωση για την αξιοποίησή τους εκ μέρους όλων των μελών της αλυσίδας. Επίσης, το βαμβάκι έχει μια ισχυρή Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακος (ΔΟΒ) που έχει βοηθήσει σε σημαντικά θέματα, όπως και το Εθνικό Κέντρο Βάμβακος, που παρακολουθεί και υποστηρίζει το προϊόν για τη δημιουργία ποιοτικού προϊόντος, το οποίο εκτελεί τέσσερα προγράμματα για το βαμβάκι με χρηματοδότηση της ΔΟΒ, ενημερώνει και εκδίδει κάθε χρόνο φυλλάδια για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ποικιλιών και του εμπορικού βαμβακιού σε επίπεδο χώρας και περιφέρειας, σε συνεργασία με τη ΔΟΒ. Όλες αυτές οι δράσεις έχουν συμβάλει στην ενίσχυση του προϊόντος.
Κλείνοντας, θέλω να τονίσω ότι, αν όλα τα παραπάνω θετικά βήματα συνδυαστούν με μια καλύτερη συνεργασία, η οποία θα καταλήξει στη δημιουργία οργανωμένων συλλογικών σχημάτων παραγωγής, τότε σίγουρα θα αντιμετωπιστούν καλύτερα κάποιες αδυναμίες.
Τα σχήματα αυτά μπορούν να συμβάλουν στη μείωση του κόστους παραγωγής, στη δημιουργία ποιοτικού-τυποποιημένου προϊόντος σε μετρήσιμες ποσότητες για την αγορά (ομοιόμορφου προϊόντος σε μεγάλες ποσότητες ή μεγάλου αριθμού δεμάτων), στην καλύτερη διαπραγμάτευση της τιμής του προϊόντος και, τέλος, μπορούν να συμβάλουν και στην καλύτερη εκπαίδευση των παραγωγών.
(*) Το άρθρο γράφτηκε πριν από τις μεγάλες βροχοπτώσεις και καταστροφές που προκλήθηκαν στη Θεσσαλία την περίοδο 5-6 Σεπτεμβρίου.
