Δικαίωση για τους απολυμένους της ELFE – Εισαγγελέας για τις παρένθετες εταιρείες

Άκυρες κρίθηκαν και από το Μονομελές Εφετείο Θράκης οι απολύσεις 115 εργαζομένων της ELFE (Λιπάσματα Καβάλας), καθώς το δικαστήριο απέρριψε ως αβάσιμους τους λόγους της έφεσης που άσκησε η εταιρεία και επικύρωσε την απόφαση που εξέδωσε πέρσι το καλοκαίρι το Μονομελές Πρωτοδικείο Καβάλας. Αυτή υποχρεώνει την ELFE να επαναπροσλάβει τους απολυμένους, να δώσει τους οφειλόμενους μισθούς (από τη μέρα της απόλυσης μείον το ποσό που έλαβαν τότε ως αποζημίωση), να καταβάλει 5.000 ευρώ σε κάθε απολυμένο ως εύλογη αποζημίωση αποκατάστασης της ηθικής τους βλάβης και να πληρώσει τα δικαστικά τους έξοδα.

Την Τετάρτη ο Άρειος Πάγος απέρριψε το αίτημα προσωρινής διαταγής που υποβλήθηκε με την αίτηση της αναστολής της εκτέλεσης της απόφασης του Εφετείου από την ELFE. Tα ασφαλιστικά μέτρα θα εκδικαστούν στις 21/11 στον ΑΠ και στις 24/11 στο Ειρηνοδικείο Καβάλας.

Η υπόθεση

Οι 115 εργαζόμενοι είχαν προσληφθεί, σε διαφορετικές ημερομηνίες ο καθένας, στη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων ΑΕ με καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Τον Σεπτέμβριο του 2009 η επιχείρηση αποκρατικοποιείται Υπόθεση ELFE-Λαυρεντιάδη (Μέρος Α’): Η συσσώρευση χρεών και μεταβιβάζεται έναντι τιμήματος σχεδόν 86 εκατ. ευρώ στην ELFE, συμφερόντων Λαυρέντη Λαυρεντιάδη. 

Από το 2015 και μετά, έχοντας συσσωρεύσει χρέη εκατομμυρίων, η ELFE υποστηρίζει ότι βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση, στερείται παραγωγικής δραστηριότητας και εσόδων και ότι την παραγωγική δραστηριότητα στο εργοστάσιο της στην Καβάλα την ασκούν τρίτες εταιρείες, με τις οποίες έχει συνάψει συμβάσεις μίσθωσης των εργοστασιακών εγκαταστάσεων και δανεισμού των εργαζομένων και για τον λόγο αυτό είχε προτείνει στους εργαζόμενους να δεχτούν την απόλυσή τους και την πρόσληψή τους στις τρίτες αυτές εταιρείες, με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.

Όπως μας εξηγεί η δικηγόρος τους, Τάνια Ελευθεριάδου, «οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι απολύθηκαν πρώτη φορά το 2016 με υποβολή ψευδών και προσχηματικών μηνύσεων, επειδή δεν δέχτηκαν να απολυθούν από την ELFE και να υπογράψουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου με τις άλλες εταιρείες. Μετά από τις αποφάσεις και των ποινικών δικαστηρίων, οι οποίες τους αθώωναν αμετάκλητα από τις ψευδείς κατηγορίες, αλλά και των πολιτικών δικαστηρίων, που ακύρωναν τις απολύσεις τους, επέστρεψαν τον Ιανουάριο του 2018 στις δουλειές τους και υπέγραψαν ιδιωτικά συμφωνητικά». 

Η υπογραφή ιδιωτικού συμφωνητικού εξωδικαστικής επίλυσης διαφοράς περιλάμβανε δεσμεύσεις για όλες τις πλευρές, τις οποίες η ELFE δεν φαίνεται να τήρησε. Στις 31-12-2019 η ELFE κάλεσε τους εργαζόμενους να υπογράψουν νέα τριμερή σύμβαση με μια νέα εταιρεία («ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΛΤΔ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ»), προκειμένου να συνεχίσουν να εργάζονται στο εργοστάσιο. Οι εργαζόμενοι αρνήθηκαν να υπογράψουν, κάνοντας αντιπρόταση να υπάρξει τροποποίηση στο κείμενο της σύμβασης, που να περιλαμβάνει ότι πρόκειται επί της ουσίας για παρένθετη εταιρεία – κάτι που η ELFE αρνήθηκε. Οι εργαζόμενοι δεν υπέγραψαν την προτεινόμενη σύμβαση δανεισμού με την νέα (τρίτη) εταιρεία, φοβούμενοι ότι θα βρίσκονταν σε δυσμενή θέση σε σχέση με αυτά που είχαν συμφωνηθεί και για τα οποία είχε δεσμευτεί η εταιρεία εξωδικαστικά. Έτσι η ELFE, ακολουθώντας τη διαδικασία περί ομαδικών απολύσεων, κατήγγειλε τις συμβάσεις και των 115 εργαζομένων εντός του Αυγούστου 2021. 

Όπως σχολιάζει η Τάνια Ελευθεριάδου, «είναι η δεύτερη φορά που η εργοδοσία προσπάθησε με άλλη νομική βάση, ήτοι με τον νόμο των ομαδικών απολύσεων για τις οποίες γνωμοδότησε θετικά και το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας του υπουργείου Εργασίας, να απολύσει παράνομα τους ίδιους εργαζόμενους επειδή διεκδίκησαν τα νόμιμα εργασιακά και συνδικαλιστικά τους δικαιώματα». Οι απολύσεις αυτές είναι που κρίθηκαν άκυρες από το Εφετείο.

Οι παρένθετες εταιρείες και οι ενδείξεις για τέλεση απάτης κατ’ εξακολούθηση

Η ELFE είχε προσφύγει στο Μονομελές Εφετείο Θράκης κατά της απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Καβάλας, που είχε δικαιώσει από πέρσι τους απολυμένους, κρίνοντας ως άκυρες τις απολύσεις τους. Μια σημαντική πτυχή που δεν είχε γίνει ευρέως γνωστή τότε, ήταν η απόφαση του δικαστηρίου να διαβιβάσει αντίγραφο της απόφασής του, που δημοσιεύθηκε στις 22 Αυγούστου 2022, των πρακτικών και του συνόλου της δικογραφίας στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Καβάλας, προκειμένου να ερευνήσει την τέλεση απάτης κατ’ εξακολούθηση με συνολική ζημιά άνω των 120.000 ευρώ. Ο φάκελος βρίσκεται στα χέρια της Εισαγγελίας πάνω από ένα έτος, χωρίς μέχρι στιγμής να έχει σημειωθεί κάποια σημαντική πρόοδος, αναφέρουν πηγές στο inside story.

Το σκεπτικό της απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Θράκης είναι πάντως αποκαλυπτικό για τις πρακτικές που ακολουθούν οι πραγματικοί ιθύνοντες της εταιρείας τα τελευταία χρόνια.

Διαβάζοντας την απόφαση σταθήκαμε στα παρακάτω σημεία:

• Τον εκάστοτε εργαζόμενο ενδιαφέρει κυρίως η συνέχιση της εργασίας του με τους ίδιους όρους και συνθήκες, ανεξάρτητα από τον φορέα που εκμεταλλεύεται την επιχείρηση.
• Στα τέλη του 2019 και ενώ οι 115 εργαζόμενοι –που βρίσκονταν σε καθεστώς δανεισμού στην (τότε) νέα μισθώτρια εταιρεία του εργοστασίου ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΚΑΡΒΑΛΗΣ ΑΕ– ανέμεναν από την ELFE να προβεί σε διαδικασίες εξυγίανσης ή σε μεταβίβαση της επιχείρησης σε νέο φορέα, σύμφωνα πάντα με τις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει υπογράφοντας το ιδιωτικό συμφωνητικό εξωδικαστικής επίλυσης διαφοράς, αυτή «συνεχίζοντας την προηγούμενη τακτική της» προέβη στις 23 Δεκεμβρίου 2019 σε νέα εκμίσθωση του ακινήτου και των επ’ αυτού βιομηχανικών εγκαταστάσεων –όπου στεγάζονται οι μονάδες παραγωγής και εμπορίας αμμωνίας, οξέων και αζωτούχων λιπασμάτων– στην εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με την επωνυμία «ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΛΤΔ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ», ενώ την επομένη, 24 Δεκεμβρίου 2019, λύθηκε η μίσθωση με την «ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΚΑΡΒΑΛΗΣ ΑΕ». Με το ιδιωτικό συμφωνητικό της 23ης Δεκεμβρίου 2019, συμφωνήθηκε ότι η διάρκεια της μίσθωσης θα ήταν 20ετής, δηλαδή θα έληγε στις 31 Δεκεμβρίου 2039 και το μίσθωμα συμφωνήθηκε στο ποσό των 42.500 ευρώ τον μήνα πλέον ΦΠΑ.
• Η «ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΛΤΔ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ», όπως είχε γράψει και το inside story τον Ιανουάριο του 2020
  Νέοι κρίκοι στην αλυσίδα των επιχειρήσεων γύρω από την ELFE

  , είναι υποκατάστημα που συστάθηκε στην Ελλάδα λίγες μέρες πριν την εκμίσθωση, στις 13 Δεκεμβρίου 2019, με έδρα την Πεντέλης 34 και Ζησιμοπούλου 11 στο Παλαιό Φάληρο. Σημείωση: Στο κτίριο αυτό έχουν στεγαστεί στο παρελθόν ουκ ολίγες εταιρείες συμφερόντων Λαυρεντιάδη-Κυριακίδη, όπως η ΝΕΟΧΗΜΙΚΗ και η ALAPIS. Εξάλλου πρόκειται για διεύθυνση που στην πορεία θα χρησιμοποιήσουν για γραφεία τους οι ELFE, ΕΛΛΑΓΡΟΛΙΠ, CENTROFARO SERVICES ATHENS και PFIC LTD ATHENS. Όλες οι εταιρείες έχουν κάνει την εμφάνισή τους και στο εργοστάσιο λιπασμάτων της ELFE στην Καβάλα. Άλλες εταιρείες γνώριμες στους εργαζομένους είναι οι: REVERA HOLDINGS και SERTORIUS LTD ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΛΛΑΔΟΣ.

• Την «ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΛΤΔ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ» ίδρυσε η κυπριακή BLASIUS LTD. Όπως παρατηρεί το Εφετείο, «αποδείχθηκε ότι και αυτή, όπως και όλες οι προαναφερόμενες ως άνω μισθώτριες εταιρείες, συστάθηκε λίγο πριν την κατάρτιση της ανωτέρω μίσθωσης, δεν είχε προηγούμενο κύκλο εργασιών, δεν απασχολούσε δικό της προσωπικό, δεν είχε κανένα περιουσιακό στοιχείο, ως εκ τούτου η έναρξη της δραστηριότητάς της έλαβε χώρα με την εμφάνισή της στο εργοστάσιο τέλη Δεκεμβρίου του έτους 2019».
• Στην πράξη, λέει το δικαστήριο στο σκεπτικό του, ο δανεισμός των εργαζομένων εμφανίζεται αρκετά συχνά μεταξύ επιχειρήσεων του ίδιου ομίλου, προκειμένου μέσω αυτού να καλυφθούν κενά στο προσωπικό της δανειζόμενης επιχείρησης και να εξυγιανθούν τα οικονομικά της δανείζουσας επιχείρησης, με τη μεταφορά προσωπικού σε μία πιο εύρωστη αδελφή επιχείρηση. Στην προκειμένη όμως περίπτωση αποδείχθηκε ότι δεν συνέτρεχε κάποια από τις ως άνω προϋποθέσεις που επέβαλλαν τη σύμβαση δανεισμού, «καθόσον δεν αποδείχθηκε ότι οι ανωτέρω δανειζόμενες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης και της τελευταίας, ήταν πιο εύρωστες οικονομικά από την εναγόμενη, ώστε να εξυγιανθούν τα οικονομικά της τελευταίας, δεδομένου ότι τούτες είχαν συσταθεί λίγους μήνες πριν την κατάρτιση της εκάστοτε σύμβασης μίσθωσης και σύμβασης δανεισμού, χωρίς να έχουν αναπτύξει προηγουμένως οποιαδήποτε επιχειρηματική δράση, χωρίς οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο, με αρχικό μετοχικό κεφάλαιο μόλις 24.000 ευρώ. Αντιθέτως από όλα τα ανωτέρω πραγματικά περιστατικά αποδείχθηκε ότι εν τοις πράγμασι υφίσταται σύνδεση μεταξύ όλων των ανωτέρω μισθωτριών-δανειζουσών εταιρειών, υπό την έννοια ότι εμφανίζουν πολλά κοινά σημεία».

Τα κοινά σημεία των εταιρειών

Μεταξύ των κοινών σημείων που ξεχωρίζει το δικαστήριο και έχει αναδείξει στο παρελθόν σε ρεπορτάζ του το inside story είναι:

• Η έδρα των νομικών προσώπων ήταν πολλές φορές όχι μόνο κοινή, αλλά και ταυτιζόμενη με έδρα της ELFE.
• Τα διοικητικά συμβούλια εμφανίζουν συχνές εναλλαγές, υπάρχουν σχέσεις μεταξύ των προσώπων που μετέχουν στο ΔΣ των ανωτέρω εταιρειών και προσώπων που έχουν μετάσχει στο ΔΣ της ELFE, τέλος υφίστανται πρόσωπα που έχουν μετάσχει σε διοικητικά συμβούλια περισσοτέρων της μιας εταιρείας, ενώ παράλληλα πλείστα άλλα μέλη διοικητικών συμβουλίων των ανωτέρω εταιρειών, δηλώνουν την αυτή κατοικία εντός Ελλάδας.
• Την ανωτέρω κατοικία έχουν δηλώσει κατά καιρούς μέλη του ΔΣ της ELFE.
• Επιπλέον μέλη ΔΣ εταιρειών ταυτίζονται με τους νόμιμους εκπροσώπους άλλων εταιρειών.
• Επίσης διευθυντικά στελέχη εταιρειών είχαν συγγενικές σχέσεις μεταξύ τους και τέλος, σε διοικητικά συμβούλια ορισμένων εταιρειών τα οποία άλλαζαν μέλη σχεδόν κάθε χρόνο για αδιευκρίνιστους λόγους, η σύνθεσή τους παρουσιάζεται κατά καιρούς οικογενειακή, ενώ υπάρχει μία επιχείρηση που η (οικογενειακή) σύνθεση λειτούργησε για μία ημέρα.
• «Συνεπώς αποδεικνύεται η διασύνδεση εδρών και προσώπων τόσο των ανωτέρω εταιρειών μεταξύ τους, όσο και με την ίδια την εναγόμενη». Η διασύνδεση όλων των εταιρειών μεταξύ τους, λέει το Εφετείο, ενισχύεται και από άλλα ουσιαστικά στοιχεία, όπως το ότι το συμφωνηθέν ποσό μισθώματος ήταν ουσιωδώς μειωμένο και δυσανάλογο σε σχέση με το αντάλλαγμα (δεν ξεπερνούσε το ποσό των 50.000 ευρώ/μήνα πλέον ΦΠΑ, ενώ στις δύο τελευταίες μισθώσεις ανερχόταν στο ίδιο ποσό των 42.500 ευρώ), δεδομένου ότι κάθε μία από τις ανωτέρω μισθώτριες εταιρείες δεν μίσθωνε μόνο το ακίνητο και τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις-κτίσματα, αλλά έκανε χρήση και του μηχανολογικού εξοπλισμού, ο οποίος κατά την κοινή συναλλακτική πείρα, δύναται να προσεγγίζει σε αξία και τις κτιριακές εγκαταστάσεις.
• Το δικαστήριο επίσης αναφέρει ότι «Ουδόλως δε, προκύπτει με σαφήνεια, αν τα μισθώματα έχουν πράγματα καταβληθεί» παρά το γεγονός ότι γίνεται αναφορά στις Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της ELFE ότι έχουν προκαταβληθεί κάποια μισθώματα, αλλά δεν προκύπτει το ποσό δεδομένου ότι «δεν προσκομίζονται σχετικά καταθετήρια έγγραφα ή άλλου είδους αποδείξεις».
• Καίριο σημείο, λέει το Εφετείο, είναι και το γεγονός ότι η ELFE ουδέποτε κίνησε διαδικασίες εξυγίανσης ή πτώχευσης, παρά τις επικαλούμενες έντονες οικονομικές δυσχέρειες ήδη από το 2015 και την επικαλούμενη έλλειψη παραγωγικής της δραστηριότητας και παρά τις διαβεβαιώσεις της προς τους ενάγοντες προκειμένου να υπογράψουν συμβάσεις δανεισμού.
• Το Εφετείο επίσης επικαλείται έγγραφο του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών από τον Ιανουάριο του 2017, που διαπίστωνε ότι ELFE, PFIC, ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΚΑΡΒΑΛΗΣ, ΕΛΛΑΓΡΟΛΙΠ και CENTROFARO υπηρετούν τα ίδια επιχειρηματικά συμφέροντα.

Τα συμπεράσματα του δικαστηρίου

«Ενόψει όλων των ανωτέρω, κρίνεται βάσιμος ο ισχυρισμός των εναγόντων και συγκεκριμένα ότι η εναγόμενη (σ.σ.: ELFE) χρησιμοποίησε όλες τις ανωτέρω εταιρείες ως παρένθετα πρόσωπα, ούτως ώστε ως προς τους τρίτους να φαίνεται ότι αυτές ασκούν κάθε παραγωγική δραστηριότητα εντός του εργοστασίου και ότι η ίδια είναι απογυμνωμένη από κάθε έσοδο. Στην πραγματικότητα όμως οι εταιρείες αυτές στερούνται επαρκούς οργάνωσης, χρηματοδότησης και περιουσιακών στοιχείων […] ώστε στην πραγματικότητα κάτω από την εταιρική τους επωνυμία να δρα η ίδια η εναγόμενη. Η ίδια κρίση περιλαμβάνει και την ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΛΤΔ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ, την οποία η εναγόμενη χρησιμοποίησε συνεχίζοντας την ίδια ομοιόμορφη πρακτική που ξεκίνησε προ οκταετίας περίπου με τη χρήση παρένθετων προσώπων, δεδομένου ότι και τούτη έχει ιδρυθεί λίγο πριν την εμπλοκή της στην εκμετάλλευση του εργοστασίου λιπασμάτων, με ελάχιστο μετοχικό κεφάλαιο, ποσού 24.000 ευρώ (το ίδιο με τις λοιπές εταιρείες), κανένα περιουσιακό στοιχείο, με έδρα που συμπίπτει με παλιά έδρα της εναγόμενης στην οδό Πεντέλης 34 και Ζησιμοπούλου 11 Παλαιό Φάληρο, ο δε εκπρόσωπός της στην Ελλάδα έχει την ίδια ακριβώς διεύθυνση με τους νόμιμους εκπροσώπους και των άλλων εταιρειών με βούληση να χρησιμοποιηθεί το ίδιο προσωπικό, όπως και στις προηγούμενες εταιρείες και με την καταβολή ουσιωδώς μικρού μισθώματος […] Ενόψει των ανωτέρω ουδόλως προκύπτει η αποχώρηση της εναγόμενης από την εκμετάλλευση των μονάδων αμμωνίας, οξέων και αζωτούχων λιπασμάτων και κατά συνέπεια κρίνεται ότι τόσο οι δανεισμοί εργατικού δυναμικού που προηγήθηκαν, όσο και αυτός που επρόκειτο να λάβει χώρα με τους ενάγοντες ήταν προσχηματικοί και ψευδεπίγραφοι […]. Ο λόγος που χρησιμοποιήθηκε η ανωτέρω τακτική ήταν να απαλλαγεί η εναγόμενη από την εκπλήρωση των οφειλών της προς τρίτους (η ύπαρξη των χρεών αυτών ομολογείται από την εναγόμενη […]) και η σχετική κατάσχεση τραπεζικών λογαριασμών, να μην εξυπηρετηθούν οι οφειλές των επιμέρους εταιρειών προς Δημόσιο και τρίτους, καθότι μετά τη συσσώρευση ικανού ποσού οφειλών θα μπορούσε να εμφανιστεί νέα παρένθετη εταιρεία, χωρίς να δεσμεύεται από τις υποχρεώσεις της προηγούμενης και κυρίως να απαλλαγεί η εναγόμενη από τη δέσμευση των συμβάσεων εργασίας αορίστου χρόνου. […]

Πρόκειται δηλαδή εμφανώς για κατάχρηση της νομικής προσωπικότητας των ανωτέρω εταιρειών, οι οποίες δρούσαν ως παρένθετες, από την νυν εναγόμενη. Με βάση τα ανωτέρω αποδειχθέντα, η αντίδραση των εναγόντων στην πρόταση δανεισμού τους στην εταιρεία ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΛΤΔ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΑΛΛΟΔΑΠΗΣ χωρίς, ταυτόχρονα, να διασφαλίζεται, πως πραγματικός εργοδότης είναι η εναγόμενη, η οποία τα τελευταία οκτώ έτη εκμεταλλεύεται το εργοστάσιο λιπασμάτων μέσω πολλών παρένθετων εταιρειών, ήταν απολύτως δικαιολογημένη».

Πηγή: insidestory.gr