Μουσείο Μετάξης: Η παράδοση της μεταξουργίας ξαναζωντανεύει στο Σουφλί
Το Σουφλί, η μοναδική «πόλη του μεταξιού» στην Ελλάδα, σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε από νομάδες Σουλιώτες στα μέσα του 18ου αιώνα. Ωστόσο, ο Τούρκος περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή επισκέφθηκε γύρω στο 1667 ένα κεφαλοχώρι, που ονομάζεται Σοφολού.
Ανατολική Μακεδονία – Θράκη
24/07/2024 16'' διάβασμα
Στα τέλη του 19ου αιώνα, η περιοχή γνώρισε μεγάλη άνθηση εξαιτίας του μεταξιού, με τις πρώτες βιοτεχνικές μονάδες να ιδρύονται το 1870, ενώ τα πρώτα εργοστάσια να χτίζονται στις αρχές του 20ού αιώνα. Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η σηροτροφία αποτελούσε το κύριο εισόδημα των κατοίκων του Σουφλίου. Μετά τον πόλεμο, η αύξηση στην παραγωγή συνθετικών είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής μεταξωτών.
Σήμερα, όλη την ιστορία της πολύτιμης ίνας, που καθόρισε σε μεγάλο βαθμό τη φυσιογνωμία της ακριτικής πόλης, «αφηγείται» μοναδικά το Μουσείο Μετάξης του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ). Το μουσείο στεγάζεται σε ένα κτήριο του 1883, το Αρχοντικό Κουρτίδη, όπου έζησε ο λόγιος, γιατρός, δάσκαλος, πολιτικός και συγγραφέας Κωνσταντίνος Κουρτίδης (1870-1944). Αποτελεί αξιόλογο δείγμα θρακιώτικης αστικής αρχιτεκτονικής και έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
Μια εξωτερική προθήκη με πέντε παραδοσιακές σουφλιώτικες φορεσιές κινούν την περιέργεια του περαστικού και τον καλούν στο αρχοντικό. Εκεί, σύντομα κείμενα, αυθεντικά αντικείμενα –πολλά από τα οποία έχουν δωρίσει κάτοικοι της περιοχής– σπάνιες φωτογραφίες, πρωτότυπο οπτικοακουστικό και αρχειακό υλικό, εισάγουν τον επισκέπτη στην ιστορία του μεταξιού, στη σηροτροφία και στην επεξεργασία του. Παράλληλα, προβάλλεται ο κόπος των ανθρώπων που συνέδεσαν τη ζωή τους με αυτή την απαιτητική καλλιέργεια.
Εκθεσιακός χώρος και ενότητες
Το μουσείο αποτελείται από δύο κτήρια: Το παλαιό αρχοντικό Κουρτίδη και το διώροφο «κουκουλόσπιτο», τα οποία διατάσσονται γύρω από εσωτερική αυλή. Στο ισόγειο του μουσείου, τρεις προβολές παρουσιάζουν την ιστορική διαδρομή του μεταξιού και αποκαλύπτουν πώς το Σουφλί αναδείχθηκε σε σημαντικό κέντρο παραγωγής μεταξιού από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τα μέσα του 20ού, ενώ φωτογραφίες και αρχειακό υλικό αναδεικνύουν την πολυσχιδή προσωπικότητα του Κωνσταντίνου Κουρτίδη.
Στον επάνω όροφο του αρχοντικού, η πορεία του επισκέπτη ακολουθεί τον κύκλο της σηροτροφίας. Ξεκινώντας από την παραγωγή και την εκκόλαψη του σπόρου, τη μουριά και τον μεταξοσκώληκα, συνεχίζεται με τα στάδια ανάπτυξης του μεταξοσκώληκα και την ύφανση του κουκουλιού. Ακολουθούν ο καθαρισμός και η διαλογή των κουκουλιών. Ο κύκλος ζωής του μεταξοσκώληκα κλείνει με την απόπνιξη.
Οι επόμενες ενότητες είναι αφιερωμένες στη μεταξουργία, την αναπήνιση (το ξετύλιγμα της κλωστής του κουκουλιού), τη βαφή και την ύφανση των μεταξωτών. Ο επισκέπτης μαθαίνει πώς απλές πρώτες ύλες, όπως καρυδότσουφλα, κρεμμύδια και μούρα, χρωματίζουν νήματα και υφάσματα. Φωτογραφίες εποχής και περίτεχνες τοπικές φορεσιές αποκαλύπτουν την καθημερινή ζωή στο Σουφλί του περασμένου αιώνα, ενώ ιδιαίτερα δημοφιλείς για μικρούς και μεγάλους επισκέπτες είναι οι επιδείξεις παραδοσιακής οικιακής αναπήνισης, ύφανσης σε παραδοσιακό αργαλειό, καθώς και βαφής μεταξωτών υφασμάτων με φυσικό τρόπο, που συχνά οργανώνονται στο μουσείο.
Η επίσκεψη ολοκληρώνεται με μια ενότητα-έκπληξη, στην οποία παρουσιάζονται εντυπωσιακά μεταξωτά κοστούμια κινεζικής όπερας, μέρος της συλλογής που δωρήθηκε από την πρεσβεία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας στο Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, το 2018.
ΠΙΟΠ | Μουσείο Μετάξης | Ελευθερίου Βενιζέλου 73, ΣουφλίΑνοιχτό καθημερινά, εκτός Τρίτης (από 1 Μαρτίου έως 15 Οκτωβρίου 10:00-18:00 και από 16 Οκτωβρίου έως 28 Φεβρουαρίου 10:00-17:00).
Για περισσότερες πληροφορίες:
Τ 25540 23700 | www.piop.gr
