Εμβόλια φυτικής προέλευσης ελληνικών καλλιεργειών για τον κορωνοϊό

Τα πλεονεκτήματα των βρώσιμων εμβολίων έναντι των συμβατικών

Ερέθισμα για την ανάπτυξη της ντόπιας επιχειρηματικότητας με παραγωγή φυτικών εμβολίων για τον κορωνοϊό (όταν βρεθεί το εμβόλιο), χρησιμοποιώντας ελληνικά καλλιεργούμενα κηπευτικά και φρούτα, αποτελεί η πρόταση για τη χρήση βρώσιμων και όχι συμβατικών εμβολίων, που καταθέτουν οι δύο καταξιωμένοι καθηγητές Γιώργος Ζακυνθινός (καθηγητής Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και Διευθυντής του Θεσμοθετημένου Εργαστηρίου «Τροφοθρεπτικών Προϊόντων και Λειτουργικών Τροφίμων») και Αλέξανδρος Παπαχατζής (καθηγητής Δενδροκομίας του τμήματος Γεωπονίας – Αγροτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας & Διευθυντής του Θεσμοθετημένου Εργαστηρίου «Δενδροκηπευτικών και Εδαφικών Πόρων, HORTLAB»).

Σύμφωνα με τους δύο καθηγητές, «παρόλο που τα συμβατικά εμβόλια κατά των μολυσματικών ασθενειών έχουν χορηγηθεί για χρόνια, η ανακάλυψη βρώσιμων εμβολίων από το στόμα με βάση τα φυτά μπορεί ενδεχομένως να τα αντικαταστήσει εντελώς στο μέλλον.

Τα πλεονεκτήματα των εμβολίων που θα χρησιμοποιούν χυμούς από φυτά και όχι πλάσματα ζωικής προέλευσης, είναι πολλά. Ήδη, τέτοια βρώσιμα εμβόλια έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως ο έμπολα (ebola) και τα στελέχη H1N1 και H5N1 του ιού της γρίπης Α. Τα εμβόλια είναι βιολογικά παρασκευάσματα που βελτιώνουν την ανοσία σε συγκεκριμένες ασθένειες και αποτελούν σημαντική καινοτομία της έρευνας του 19ου αιώνα. Τα εμβόλια είναι παράγοντες που διεγείρουν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού να αναγνωρίσει το αντιγόνο. Σήμερα, η δημιουργία και χρήση του βρώσιμου εμβολίου φυτικής προέλευσης, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ανοσολογική αντίδραση στον καταναλωτή, είναι μια σοβαρή καινοτομία.

Μελέτες τα τελευταία 5 χρόνια έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην έκφραση αντιγόνων εμβολίων σε βρώσιμα φύλλα (ειδικά μαρούλια), με την επεξεργασία των φύλλων ή των σπόρων μέσω της μεθόδου αποξήρανσης και αφυδάτωσης της λυοφιλοποίησης και την επίτευξη της σταθερότητας και της αποτελεσματικότητας του αντιγόνου μετά από παρατεταμένη αποθήκευση σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος».

Από τα συμβατικά εμβόλια στα εμβόλια τροφής

Οι δύο καταξιωμένοι καθηγητές υποστηρίζουν πως «παρόλο που τα συμβατικά εμβόλια κατά των μολυσματικών ασθενειών έχουν χορηγηθεί για χρόνια, η ανακάλυψη βρώσιμων εμβολίων με βάση τα φυτά μπορεί ενδεχομένως να τα αντικαταστήσει εντελώς στο μέλλον.

Οι πιθανοί περιορισμοί στη χρήση των συμβατικών εμβολίων διαπιστώθηκε ότι ξεπερνιούνται από τα διά του στόματος εμβόλια. Οι άνθρωποι και τα ζώα δεν θα εξαρτώνται πλέον από την τυπική ή συστηματική χορήγηση των εμβολίων, αλλά θα λαμβάνουν απλώς τα εμβόλια ως συνήθη τροφή. Επί του παρόντος, όπως αναφέρεται στη βιβλιογραφία, το βρώσιμο εμβόλιο έχει αναπτυχθεί για κτηνιατρική και ανθρώπινη χρήση, αλλά η κύρια πρόκληση που αντιμετωπίζε είναι η αποδοχή του από τον πληθυσμό, ώστε να είναι αναγκαία η συνειδητοποίηση της κοινωνίας σχετικά με τη χρήση και τα οφέλη της.

Σε σύγκριση με άλλα παραδοσιακά εμβόλια, τα βρώσιμα εμβόλια είναι οικονομικά, αποδοτικά, αποτελεσματικά και ασφαλή. Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία υπάρχουν σήμερα προϊόντα που έχουν δοκιμαστεί σε κλινικές δοκιμές σε πρώιμη φάση και δείχνουν ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Μεταξύ αυτών είναι εμβόλια βλεννογόνου για διαρροϊκές παθήσεις, ηπατίτιδα Β και λύσσα, ενέσιμα εμβόλια για λέμφωμα μη Hodgkin, στελέχη H1N1 και H5N1 του ιού της γρίπης Α, και νόσος Newcastle σε πουλερικά και τοπικά αντισώματα για τη θεραπεία της τερηδόνας και του HIV».

Σημαντική παρέμβαση για τον πόνο του ενέσιμου εμβολίου

Οι κ.κ. Ζακυνθινός και Παπαχατζής αναφέρουν πως «τα εμβόλια κατάφεραν να μειώσουν τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα, αλλά τα περισσότερα από αυτά χορηγούνται ενδομυϊκά ή ενδοφλεβίως. Συνδέονται με πόνο στο μωρό και φέρνουν πολύ άγχος στους γονείς. Επίσης έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση στον αριθμό των ενέσεων που απαιτούνται στα πρώτα δύο χρόνια της ζωής για την ολοκλήρωση του προγράμματος του εμβολιασμού των μωρών και των μικρών παιδιών. Ως εκ τούτου, υπάρχει ανάγκη να έχουμε ένα ανώδυνο σύστημα χορήγησης εμβολίου.

Πολυάριθμες νέες οδοί εμβολιασμού, όπως η στοματική, η ρινική και η δια-δερμική χορήγηση δοκιμάζονται. Η από του στόματος λήψη εμβολίου για την πολιομυελίτιδα και τη ενδορινική γρίπη έχουν ήδη επιτυχία.

Άλλες νέες προσεγγίσεις, όπως τα βρώσιμα εμβόλια, τα ρινικά σπρέι, τα παρασκευάσματα ξηρής σκόνης, ενθυλακωμένα αντιγόνα ενισχύουν την τάση παραγωγής και διάθεσης ανώδυνων εμβολίων. Πολλά από αυτά επίσης βρίσκονται υπό κλινικές δοκιμές. Η χορήγηση εμβολίων χωρίς πόνο θα εξασφαλίσει καλύτερη συμμόρφωση με το πρόγραμμα εμβολιασμού.

Το βρώσιμο εμβόλιο είναι μια ασυνήθιστη και νέα ιδέα, το οποίο εισάγει αντιγόνα κατά συγκεκριμένων παθογόνων σε ένα επιλεγμένο φυτό. Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει πάνω από 200 πρωτεΐνες που εκφράζονται σε φυτά. Αυτά τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα καταδεικνύουν ένα καλύτερο μέλλον για τα φυτικά εμβόλια.