Εμπειρογνώμονες ΕΕ: Οικονομικές απώλειες 50 δισ. ευρώ από την υποβάθμιση του εδάφους

Νέοι στόχοι και ενισχύσεις για υγιή εδάφη

Toν κώδωνα του κινδύνου κρούει η Κομισιόν σε πρόσφατη, ενδιάμεση, έκθεση που εκπόνησαν ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες για την κατάσταση των εδαφών στην Ευρώπη, τη στιγμή που, όπως υπολογίζεται, οι ετήσιες οικονομικές απώλειες από την υποβάθμιση του εδάφους στην ευρωπαϊκή επικράτεια ανέρχονται σε 50 δισ. ευρώ.

Στην έκθεση, με τίτλο «Η φροντίδα για το έδαφος είναι φροντίδα για τη ζωή», παρατίθενται οι στόχοι για τη βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης και προτείνονται μέτρα πολιτικής, με απώτερο στόχο τα υγιή εδάφη σε ποσοστό 75% της συνολικής έκτασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αριθμοί που τρομάζουν, ανάγκη για άμεσες δράσεις

Σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες: 

1) Υπάρχουν 2,8 εκατ. γεωτεμάχια που πιθανώς είναι μολυσμένα, αλλά μόνο το 24% αυτών έχει καταγραφεί. Επιπλέον, ελάχιστα από αυτά (65.500) έχουν αποκατασταθεί. 

2) Το 21% των γεωργικών γαιών περιέχει συγκεντρώσεις καδμίου πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια. Το 83% περιέχει υπολείμματα φυτοφαρμάκων, ενώ το 53% περιέχει κατάλοιπα υδραργύρου. 

3) Το 65% έως 75% των γεωργικών γαιών περιέχει υπολείμματα εισροών που εγκυμονούν κινδύνους για το νερό, το έδαφος και τα τοπικά οικοσυστήματα. 

4) Τα καλλιεργούμενα εδάφη χάνουν οργανική ύλη με ετήσιο ρυθμό 0,5%. 

5) Το 24% της γης παρουσιάζει προβλήματα διάβρωσης λόγω μη βιώσιμης χρήσης του νερού. 

6) Το 23% της γης παρουσιάζει προβλήματα συμπίεσης. 

7) Το 25% βρίσκεται σε υψηλό ή πολύ υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης στη Νότια, Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, με τις εκτιμήσεις να θεωρούν πιθανό αυτό να συμβεί σε μια επταετία από σήμερα.

Στόχοι και προτεινόμενα μέτρα με ορόσημο το 2030

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, μεταξύ των κύριων στόχων, οι οποίοι διαμορφώνονται και από την «Πράσινη Συμφωνία» με ορίζοντα το 2030, είναι: 

1) Η υψηλή συγκέντρωση οργανικού υλικού και η μείωση των απωλειών άνθρακα σε ετήσιο ρυθμό από 0,1% έως 0,4%. 

2) Να σταματήσουν οι πρακτικές κάλυψης των εδαφών για οικιστική ανάπτυξη και να μειωθεί ο ρυθμός με τον οποίο χάνεται παραγωγική γη. 

3) Η μείωση της ρύπανσης του εδάφους μέσω της αύξησης των βιολογικών καλλιεργειών σε ποσοστό τουλάχιστον 25%. 

4) Η μείωση κατά 25% της καλλιεργούμενης γης που κινδυνεύει από ευτροφισμό (υπερσυγκέντρωση θρεπτικών συστατικών), φυτοφάρμακα και άλλους ρύπους, καθώς και ο διπλασιασμός των αποκατεστημένων εδαφών, αλλά και η αποτροπή της διάβρωσης του εδάφους σε ποσοστό από 30% έως 50%.

Οι εμπειρογνώμονες προτείνουν, επίσης, μέτρα για να καταστούν πιο εφικτοί οι παραπάνω στόχοι. Συγκεκριμένα, συνιστούν να ενισχυθούν περαιτέρω η έρευνα και η καινοτομία που σχετίζεται με βέλτιστες πρακτικές για την υγεία και τον εμπλουτισμό του εδάφους, να προωθηθεί η κυκλική οικονομία και να προαχθεί η υιοθέτηση της γεωργίας ακριβείας και των νέων τεχνολογιών ευφυούς και ψηφιακής γεωργίας.

Επίσης, προτείνουν να δημιουργηθούν νέα περιβαλλοντικά και αγροοικολογικά προγράμματα με αντικείμενο τη βελτίωση των καλλιεργούμενων εδαφών. Τέλος, να θεσπιστεί ένας τρόπος παρακολούθησης των εδαφών βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων.