Με ένα κουμπί οι νέες συντάξεις ΟΓΑ, με… τον αραμπά οι εκκρεμείς

Ημιτελές μοιάζει το εγχείρημα διεύρυνσης του δικτύου εξυπηρέτησης των αγροτών μέσω των κατά τόπους υποκαταστημάτων ΕΦΚΑ μισθωτών, καθώς η μεταφορά αρμοδιοτήτων από τις δομές του πρώην ΟΓΑ «περιορίστηκε» σε ζητήματα ασφάλισης, εισφορών, μητρώου κ.λπ., αφήνοντας όμως εκτός το πολύ σημαντικό κομμάτι των συντάξεων.

Αποτέλεσμα αυτού είναι ακόμα και σήμερα, σε πολλές περιφέρειες της χώρας, να καταγράφονται σοβαρές καθυστερήσεις στην έκδοση νέων αγροτικών συντάξεων, τη στιγμή που το ούτως ή άλλως λειψό προσωπικό των περιφερειακών τμημάτων του π. ΟΓΑ αδυνατεί να διαχειριστεί τον τεράστιο όγκο των εκκρεμοτήτων.

Η πρόσφατη ερώτηση του βουλευτή Φθιώτιδας της ΝΔ, Γιώργου Κοτρωνιά (σ.σ. είχε προηγηθεί άλλη μια του συντοπίτη και «ομόσταβλού» του, Γιάννη Οικονόμου), έφερε εκ νέου στην επιφάνεια την πολύ δύσκολη κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, όπου οι καθυστερήσεις στις συντάξεις αγγίζουν, σύμφωνα με τον ίδιο, τα τρία χρόνια, ενώ οι μόλις τέσσερις υπάλληλοι του ΕΦΚΑ Αγροτών Λαμίας έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με την οργή και τις συχνά ακραίες αντιδράσεις των ασφαλισμένων. Σύμφωνα με πληροφορίες, αντίστοιχες δυσλειτουργίες παρατηρούνται και στα υποκαταστήματα π. ΟΓΑ (νυν ΕΦΚΑ Αγροτών) στην Πάτρα, στη Λάρισα και σε άλλες περιοχές της χώρας.

Το πρόβλημα βεβαίως δεν είναι τωρινό αλλά, όπως επισημαίνουν στην «ΥΧ» έμπειρα στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης, ξεκινά από τη χρόνια υποστελέχωση των δομών του ΟΓΑ την οποία επέτεινε η συγχώνευση του πάλαι ποτέ «Ταμείου των Αγροτών» με τον ΕΦΚΑ, στο πλαίσιο του ν. 4387/2016, γνωστού και ως «νόμου Κατρούγκαλου».

Στους υπηρετούντες στον πρώην ΟΓΑ δόθηκε τότε η δυνατότητα υποβολής αίτησης προτίμησης, ώστε να ενταχθούν είτε στο αγροτικό κομμάτι του νέου φορέα (ΕΦΚΑ) είτε στον ΟΠΕΚΑ (μετεξέλιξη του ΟΓΑ, με αποκλειστικό όμως αντικείμενο πλέον τα προνοιακά επιδόματα). Αντιμέτωποι με την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα εκείνων των ημερών (σ.σ. δημοσιεύματα και διαρροές της εποχής μιλούσαν ακόμα και για «πλεονάζον προσωπικό»), η πλειοψηφία των υπαλλήλων, σε ένα ποσοστό που αγγίζει το 60%, επέλεξε τελικά την ένταξη στον ΟΠΕΚΑ. Ενδεικτικά, στο Περιφερειακό Υποκατάστημα Στερεάς Ελλάδας του ΟΓΑ (Λαμία) που προαναφέρθηκε, από τους 15 εργαζόμενους (σ.σ. ήδη μειωμένοι σε σχέση με τους 23 του 2008), μόλις τέσσερις εντάχθηκαν στο δυναμικό του ΕΦΚΑ Αγροτών και οι υπόλοιποι 11 στον ΟΠΕΚΑ.

Όλο το έργο, οι μισοί εργαζόμενοι

Κάπως έτσι, ο κλάδος αγροτών του ΕΦΚΑ βρέθηκε να «κληρονομεί» το σύνολο του ασφαλιστικού έργου του π. ΟΓΑ, με λιγότερους όμως από τους μισούς εργαζόμενους. Οι καθυστερήσεις και τα προσκόμματα στην εξυπηρέτηση των αγροτών, συνταξιούχων και μη, έμοιαζαν πλέον με… ατύχημα που περίμενε να συμβεί.

«Η βαθιά και εντεινόμενη υποστελέχωση του ΟΓΑ τα τελευταία χρόνια, πριν από τη μετεξέλιξή του σε ΟΠΕΚΑ (22/2/2018), συνόδεψε με μεγαλύτερη ένταση τον Τομέα Αγροτών του ΕΦΚΑ. Η κατάληξη ήταν λιγότεροι από 180 συνάδελφοι να εξυπηρετούν άνω των 2 εκατ. ασφαλισμένων και συνταξιούχων», λέει στην «ΥΧ» η Παναγιώτα Βασιλοπούλου, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Εργαζομένων ΟΓΑ. «Η δυσαναλογία μεταξύ πλήθους εργαζομένων και εξυπηρετούμενων πολιτών και αιτημάτων έχει ως αποτέλεσμα να παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις σε όλα τα αντικείμενα, μεταξύ των οποίων η έκδοση συνταξιοδοτικών αποφάσεων και η αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών», τονίζει η ίδια και προσθέτει: «Αυτή τη δυσαναλογία συνεχίζουν να επιβαρύνουν οι δυσλειτουργίες της ΗΔΙΚΑ, η έλλειψη ερμηνευτικών εγκυκλίων και οδηγιών, με τα γνωστά επακόλουθα στην εκκρεμότητα τακτοποίησης της ασφάλισης των εργατών γης, την ψευδή εικόνα οφειλών υποψήφιων συνταξιούχων και την προβληματική εκκαθάριση αυτών, τη μη απόδοση των εξόδων κηδείας, την αδυναμία έκδοσης τροποποιητικών αποφάσεων συνταξιοδότησης και πολλά άλλα».

«Πέρα από τις καθυστερήσεις στη διευθέτηση των υποθέσεων, αυξάνονται και οι πιθανότητες λάθους», εξηγεί στην «ΥΧ» εργαζόμενος υποκαταστήματος ΕΦΚΑ Αγροτών σε μεγάλη πόλη της περιφέρειας, ο οποίος επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του.

«Ένας υπάλληλος που σήμερα βγάζει μια αγροτική σύνταξη καλείται να ασχοληθεί με τα πάντα: Από την καταμέτρηση του χρόνου ασφάλισης και τα γεωργικά εισοδήματα όπως αποτυπώνονται στα εκκαθαριστικά, μέχρι τις οφειλές του, τις τυχόν ρυθμίσεις που έχει και τον ορισμό των παρακρατήσεων.

Αυτό δεν συμβαίνει με άλλους φορείς, όπου άλλος υπάλληλος βγάζει τις οφειλές και άλλος τη σύνταξη. Όταν λοιπόν το ίδιο άτομο καλείται να διαχειριστεί όλες αυτές τις υποθέσεις και υπό αυτές τις άκρως πιεστικές συνθήκες, δεν θέλει και πολύ να πάει κάτι στραβά, με αποτέλεσμα το ίδιο αλλά και ο υποψήφιος συνταξιούχος να είναι εκτεθειμένοι», συμπληρώνει ο ίδιος.

Στο περιθώριο οι ανταποκριτές

Στην εξίσωση ήρθε να προστεθεί και η σταδιακή αποδόμηση του δικτύου των ανταποκριτών του ΟΓΑ.

Οι τελευταίοι εξαρχής δεν συμπεριλήφθηκαν στο οργανόγραμμα του νέου ασφαλιστικού φορέα, ωστόσο η προαναγγελθείσα κατάργησή τους αναβλήθηκε αρκετές φορές, καθώς, έστω και με «ψαλιδισμένες» αρμοδιότητες και περιορισμένη πρόσβαση στα ηλεκτρονικά συστήματα του ΕΦΚΑ, ήταν… μια κάποια λύση στην προβληματική εξυπηρέτηση των αγροτών. Από τον τρέχοντα μήνα, όμως, όπως σημειώνει η κα Βασιλοπούλου, έχει αρχίσει η παύση τους σε περιοχές όπου υπάρχουν τοπικές διευθύνσεις του e-EΦΚΑ (Κομοτηνή, Τρίπολη).

«Για τον πρώην ΟΓΑ, οι ανταποκριτές που είναι δημοτικοί υπάλληλοι ήταν ένα καινοτόμο σχήμα που λειτούργησε ως front desk άμεσης επαφής με τον αγροτικό πληθυσμό. Ως front desk, είχαν να αντιμετωπίσουν και να διαβιβάσουν όλα τα αιτήματα υπαγωγής στην ασφάλιση, καταβολής εισφορών, οφειλών, μητρώου, αιτήσεων συνταξιοδότησης, παροχών κ.λπ.», εξηγεί η κα Βασιλοπούλου, προσθέτοντας:

«Πολλές φορές, ο Σύλλογός μας επέστησε την προσοχή των διοικήσεων στη σημασία και την προσφορά τους όλα αυτά τα χρόνια, με ελάχιστο διοικητικό κόστος και δεδομένης της ιδιαιτερότητας απασχόλησης του αγροτικού πληθυσμού. Δυστυχώς, όμως, δεν εισακουστήκαμε».

Ψηφιακά η έκδοση για 13.000 υποψηφίους

Με δεδομένη τη δυσκολία στην πραγματοποίηση νέων προσλήψεων, η λύση που έχει πέσει στο τραπέζι από στελέχη με μακρά διαδρομή στην ασφάλιση αγροτών είναι η αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων προς τον ΕΦΚΑ Μισθωτών να επεκταθεί και στο σκέλος της έκδοσης των συντάξεων, πρόταση επί της οποίας δεν έχει τοποθετηθεί μέχρι στιγμής το υπουργείο Εργασίας. Το τελευταίο έχει επενδύσει αρκετά στην ψηφιακή απονομή της σύνταξης, η οποία εγκαινιάζεται από τον κλάδο των αγροτών, με την προϋπόθεση ότι ο χρόνος ασφάλισής τους έχει «διανυθεί» αποκλειστικά στον ΟΓΑ (δεν αφορά δηλαδή περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης).

Βέβαια, το μέτρο «διευκολύνεται» και από το γεγονός ότι ο Τομέας Αγροτών είναι ο μοναδικός του ΕΦΚΑ με πλήρως μηχανογραφημένη την ασφαλιστική εικόνα όλων όσοι έχουν υπαχθεί στην ασφάλισή του από το 1988 και μετά, γι’ αυτό και η κα Βασιλοπούλου κάνει λόγο για «επικοινωνιακό φληνάφημα», σημειώνοντας παράλληλα ότι «προς το παρόν έχουν παρατηρηθεί σοβαρά λάθη κατά την έκδοσή της».

Σε κάθε περίπτωση, η ψηφιακή απονομή αφορά μόνο τις νέες συντάξεις και, σε πρώτη φάση, περίπου 13.000 αγρότες με «καθαρό» ασφαλιστικό χρόνο στον ΟΓΑ.