Οι επιπτώσεις στα γεωργικά επαγγέλματα και στους εργαζομένους, με σκοπό να προσδιοριστεί ο κίνδυνος που διατρέχουν αναφορικά με την πιθανότητα μετάδοσης της ασθένειας του κορωνοϊού, αλλά και την απειλή των εισοδημάτων τους μέσω της απώλειας θέσεων εργασίας, διερευνήθηκαν στο πλαίσιο έρευνας, που διεξήγαγε το Ινστιτούτο Βιοοικονομίας και Αγροτεχνολογίας (iBO) του ΕΚΕΤΑ σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Λίνκολν (Ηνωμένο Βασίλειο) και το Πανεπιστήμιο του Aarhus (Δανία).
Επιπτώσεις της πανδημίας στο γεωργικό εργατικό δυναμικό
Λαμβάνοντας υπόψη ότι το σύνολο των εργαζομένων επηρεάζεται από την πανδημία, πρέπει να εξεταστούν οι πολύ σοβαρές επιπτώσεις της πανδημίας, αναφορικά με τους εργαζομένους στον τομέα της γεωργίας.
Συγκεκριμένα, 9,7 εκατομμύρια εργαζόμενοι απασχολούνται άμεσα στον αγρό στην ΕΕ, με τον αριθμό αυτόν να ανέρχεται σε 20,5 εκατομμύρια, εάν ληφθούν υπόψη και οι περιφερειακοί εργαζόμενοι που είναι απαραίτητοι στην αγροδιατροφική αλυσίδα παραγωγής. Στην Ελλάδα, το 10,7% του συνόλου των εργαζομένων απασχολείται στη γεωργία, γεγονός που φανερώνει ότι η πανδημία επηρεάζει έναν μεγάλο αριθμό απασχολουμένων σε γεωργικά επαγγέλματα στη χώρα μας, αλλά και παγκοσμίως.
Η διερεύνηση των επιπτώσεων της πανδημίας έχει ξεκινήσει στο σύνολο του αγροδιατροφικού τομέα, ενώ ήδη λαμβάνονται κάποια μέτρα για την αντιμετώπισή τους, στοχεύοντας κυρίως στην προστασία των εφοδιαστικών αλυσίδων. Προς αυτή την κατεύθυνση, τα γεωργικά επαγγέλματα αξιολογήθηκαν ως προς τον κίνδυνο μετάδοσης του ιού, με εξέταση των επιμέρους εργασιών που περιλαμβάνουν. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η ανάλυση του ρίσκου μετάδοσης μπορεί να αντιστοιχιστεί με ανάλυση του ρίσκου απώλειας της θέσης εργασίας, αν αναλογιστεί κανείς ότι η κάθε εργασία αντιστοιχεί σε έναν αριθμό εργατοωρών.
Υψηλότερο το ρίσκο για τους διαλογείς προϊόντων
Με βάση τα αποτελέσματα, τα επαγγέλματα που απαιτούν πολλούς ανθρώπους να εργάζονται ταυτόχρονα μαζί ή απαιτούν συναντήσεις με διαφορετικά άτομα έχουν μέτριο έως υψηλό βαθμό κινδύνου. Πιο συγκεκριμένα, σε μέτριο έως υψηλό ρίσκο βρίσκεται το 57% των θέσεων εργασίας των εργατών καλλιεργειών και το 55% των εργατών κτηνοτροφικών μονάδων. Τα ποσοστά είναι ακόμα μεγαλύτερα για τους διαλογείς γεωργικών προϊόντων, με το 80% των θέσεων εργασίας να βρίσκεται σε υψηλό και το 20% σε μέτριο κίνδυνο.
Για το σύνολο των γεωργικών επαγγελμάτων που εξετάστηκαν στο πλαίσιο της έρευνας, διαπιστώθηκε ότι το 21% διατρέχει υψηλό και το 20% μέτριο κίνδυνο. Τα ποσοστά αυτά μεταφράζονται για τη χώρα μας σε μέτριο έως υψηλό ρίσκο για περίπου 1,2 εκατομμύρια απασχολούμενους σε γεωργικές και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις και στα άμεσα σχετιζόμενα με αυτές επαγγέλματα και κίνδυνο απώλειας σχεδόν 54 εκατομμυρίων ημερών εργασίας ετησίως.
Στον παρακάτω πίνακα δίνονται τα αποτελέσματα της έρευνας για κάθε επάγγελμα που σχετίζεται με τη γεωργική παραγωγή. Τα αποτελέσματα αφορούν το ποσοστό των δραστηριοτήτων (που αντιστοιχεί και στον χρόνο εργασίας τους) ενός επαγγέλματος που φέρουν αντίστοιχα μηδενικό, χαμηλό, μέσο και υψηλό ρίσκο ως προς την επικινδυνότητα μετάδοσης του ιού. Για παράδειγμα, για τους «εργάτες φυτωρίων», το 5% των δραστηριοτήτων τους εμπεριέχει μηδενικό ρίσκο, το 57% των δραστηριοτήτων τους εμπεριέχει χαμηλό ρίσκο, το 24% των δραστηριοτήτων τους εμπεριέχει μέσο ρίσκο και το 14% των δραστηριοτήτων τους εμπεριέχει υψηλό ρίσκο ως προς τη μετάδοση της Covid-19.
Αναγκαίες οι νέες τεχνολογίες για έναν βιώσιμο αγροδιατροφικό τομέα
Με βάση τα παραπάνω, γίνεται σαφές ότι η προστασία της υγείας των εργαζομένων του τομέα είναι υψίστης σημασίας για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, αλλά και τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας του τομέα.
Επιπλέον, οι προκλήσεις της πανδημίας υπογραμμίζουν την απαίτηση για επιτάχυνση των επενδύσεων σε νέες τεχνολογίες, όπως η γεωργική ρομποτική, για την αυτοματοποίηση πολλών εργασιών που απαιτούν χρονοβόρα και εντατική προσπάθεια από την πλευρά του εργαζομένου.
Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η προστασία και η διασφάλιση των ευπαθών διατροφικών προϊόντων και η εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της αγοράς συνδέεται με την προστασία του εργατικού δυναμικού στη γεωργία. Τα μέτρα προφύλαξης ακολουθούνται ως τα αναγκαία για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Μακροπρόθεσμα, όμως, η πανδημία αυτή δημιουργεί πρόσφορο έδαφος και αποτελεί ευκαιρία για τη μελλοντική έρευνα και την προώθηση ολοκληρωμένων στρατηγικών για την εξασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας στον αγροδιατροφικό τομέα, αλλά και της υγείας και της προστασίας των εργαζομένων.
