Ενδιάμεση αναθεώρηση ΚΑΠ: Αλλάζουν όλα στις επιδοτήσεις – Η Κομισιόν μελετά πληρωμές ανά ζώο και κυψέλη για βιολογικούς εκτροφείς

Ενα βήμα πριν από την ανατροπή του υφιστάμενου συστήματος επιδοτήσεων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) βρίσκεται, σύμφωνα με δημοσίευμα της Agrafacts [εξειδικευμένο newsletter που εκδίδεται από τον δημοσιογραφικό οργανισμό Agra-Europe (AgE), με έδρα τις Βρυξέλλες], η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το προσχέδιο της ενδιάμεσης αναθεώρησης της ΚΑΠ, που αναμένεται να εγκριθεί στις 14 Μαΐου, επικεντρώνεται σε δύο μέτωπα: α) Θέσπιση επιδοτήσεων ανά ζώο ή ανά κυψέλη (όπως, δηλαδή, γίνεται στα eco-schemes) και όχι βάσει έκτασης, ειδικά για τους βιολογικούς εκτροφείς και β) απαλλαγή των βιολογικών γεωργικών εκμεταλλεύσεων από πέντε απαιτήσεις πολλαπλής συμμόρφωσης (GAEC 1, 3, 4, 5, 6).

Η πρόταση για τους κτηνοτρόφους, αν και έρχεται με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας και της δίκαιης κατανομής των πόρων, έχει ήδη προκαλέσει προβληματισμούς. Από τη μία, δημιουργεί την ελπίδα ότι επιτέλους θα μπει τέλος στις εκτροφές «φαντάσματα» και τους επιτήδειους που εισπράττουν επιδοτήσεις χωρίς να κατέχουν ζώα. Από την άλλη, αν δεν υπάρξουν αυστηροί μηχανισμοί ελέγχου, η αλλαγή αυτή μπορεί να διογκώσει τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα, αφήνοντας τους πραγματικούς παραγωγούς στο περιθώριο.

Σε σχετική ανταλλαγή απόψεων με ευρωβουλευτές στις 8 Απριλίου, ο επίτροπος Γεωργίας, Κριστόφ Χάνσεν, ανέφερε ωστόσο πως οι προτάσεις στοχεύουν στη «βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της ανθεκτικότητας των γεωργών» και πως επιδιώκεται «η άρση περιττών απαιτήσεων, η στήριξη της βιολογικής γεωργίας και η διευκόλυνση των μεσαίων εκμεταλλεύσεων μέσω απλουστευμένων πληρωμών».

Ανάγκη για αποδεικτικά παραγωγής

Το μεγάλο ερώτημα είναι ένα: Θα υπάρξει επιτέλους αξιολόγηση της παραγωγικής δραστηριότητας με πραγματικά δεδομένα; Ο μόνος τρόπος να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα του νέου μοντέλου είναι η επιδότηση να χορηγείται μόνο σε όσους παράγουν αποδεδειγμένα – με τιμολόγια, με κατώτατες ποσότητες παραγόμενου προϊόντος ανά ζώο, προσαρμοσμένες στις τοπικές αποδόσεις και συνθήκες.

Τι φέρνει το νέο πακέτο ενδιάμεσης αναθεώρησης

Το πακέτο μέτρων που ετοιμάζει η DG AGRI περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την ενίσχυση της ευελιξίας για τα κράτη-μέλη, την απλοποίηση του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διοικητικού Ελέγχου (IACS), και νέες εξαιρέσεις για τις βιολογικές εκμεταλλεύσεις από απαιτήσεις του κανονιστικού πλαισίου GAEC.

Ωστόσο, ο άξονας που προκαλεί τη μεγαλύτερη συζήτηση αφορά τις επιδοτήσεις βάσει ζωικού κεφαλαίου και κυψελών, και όχι πλέον μόνο ανά στρέμμα ή εκτάριο. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η πρόταση ευθυγραμμίζεται με τις ανάγκες μικρών και μεσαίων βιολογικών μονάδων, οι οποίες συχνά υστερούν σε έκταση, αλλά όχι σε παραγωγική δυναμική.

Υδατικοί πόροι και απλοποίηση εργαλείων παρακολούθησης

Στο τραπέζι βρίσκεται και η τροποποίηση της GAEC 2 σχετικά με τους υγρότοπους και τους τυρφώνες. Ύστερα από τεχνικές διαβουλεύσεις, η Κομισιόν εξετάζει τη δυνατότητα διαφοροποίησης των ορισμών και της εφαρμογής των διατάξεων βάσει του Πλαισίου Οδηγίας για τα Ύδατα, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες κάθε κράτους-μέλους.

Επιπλέον, προτείνεται η συγχώνευση τριών υπαρχόντων συστημάτων παρακολούθησης –το LPIS (Land Parcel Identification System), το Geo-Spatial Application και το AMS (Area Monitoring System)– σε μια ενιαία πλατφόρμα, ώστε να μειωθεί ο διοικητικός φόρτος και να ενισχυθεί η διαφάνεια στις πληρωμές.

Μένει να δούμε αν το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Θα σχεδιάσει ένα δίκαιο και λειτουργικό σύστημα που να επιβραβεύει τους παραγωγούς που πραγματικά παράγουν, ή θα καταλήξουμε και πάλι σε καταστάσεις που οι λίγοι «πονηροί» επωφελούνται εις βάρος των πολλών;