Σε μια όχι και τόσο συνηθισμένη ενέργεια προχώρησε η Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών – Τυποποιητών – Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ), εκδίδοντας ανακοίνωση σχετικά με τη διαμόρφωση τιμών παραγωγού για την επιτραπέζια πράσινη ελιά, λίγο μετά και τις πρώτες δημοσιεύσεις τιμών από εταιρείες. Συγκεκριμένα, η Ένωση προτρέπει τα μέλη της να αγοράσουν πράσινες ελιές σε τιμές που θα λαμβάνουν υπόψη τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και τη στήριξη του προϊόντος.
των Ελένης Ριζάκη, Αφροδίτης Χρυσοχόου
Στην ανακοίνωση επισημαίνεται ότι «η υπέρμετρη πτώση των τιμών παραγωγού σε μια περίοδο με αυξημένο κόστος στον πρωτογενή τομέα θα προκαλέσει ανεπανόρθωτο πλήγμα στο εισόδημα του Έλληνα ελαιοπαραγωγού και θα έχει ως αποτέλεσμα, μελλοντικά, την υποβάθμιση της ποιότητας και τη μείωση της ποσότητας του παραγόμενου προϊόντος, που θα οδηγήσει με τη σειρά του στην απώλεια μεριδίων στις διεθνείς αγορές».
Μπροστά σε αυτή την εξέλιξη, η «ΥΧ» προχώρησε σε ρεπορτάζ, μιλώντας με παραγωγούς και παράγοντες του κλάδου από σημαντικές παραγωγικές περιοχές πράσινης ελιάς της χώρας.
Στάση αναμονής από τους ελαιοπαραγωγούς της Χαλκιδικής
Ανώμαλη προσγείωση για τους ελαιοπαραγωγούς του Νομού Χαλκιδικής ήταν η ανακοίνωση του πρώτου τιμοκαταλόγου για τη βρώσιμη ελιά. Παρά τις υψηλές προσδοκίες που δημιούργησαν συνθήκες όπως η καλή χρονιά με την επάρκεια παραγωγής, η καλή ποιότητα και τα λιγοστά περσινά αποθέματα, οι πρώτες τιμές παραγωγού προκάλεσαν τη δυσανασχέτηση του αγροτικού κόσμου της Χαλκιδικής.
Με τιμή που ξεκίνησε μόλις στο 1,10 ευρώ στα 110 τεμάχια το κιλό, η πράσινη επιτραπέζια ελιά δεν έφτασε καν στις εκτιμήσεις των συντηρητικών παραγωγών, που περίμεναν 1,30-1,40 για την πρώτη ποιότητα, τιμή που, όπως έλεγαν, θα ήταν σχετικά συμφέρουσα και για τις δύο πλευρές.
Η ανακοίνωση, την περασμένη Κυριακή, του τιμοκαταλόγου αγοράς πράσινης ελιάς ποικιλίας Χαλκιδικής εσοδείας 2022-2023 από την εταιρεία Κωνσταντόπουλος ΑΕ «Olymp», διέψευσε κάθε προσδοκία. Ωστόσο, εκτιμάται το γεγονός ότι η εταιρεία έβγαλε έναν τιμοκατάλογο, ώστε να γνωρίζουν οι αγρότες σε ποιες τιμές κυμαίνεται το προϊόν, όπως επισημαίνουν οι πρόεδροι των Αγροτικών Συνεταιρισμών Ορμύλιας και Σημάντρων, Χρήστος Τσιπέλης και Βαγγέλης Μισαηλίδης, αντίστοιχα.
Αναμονή για κάτι καλύτερο
Πάντως, μετά το αρχικό σοκ και τις συνομιλίες που ακολούθησαν μεταξύ εμπόρων και ελαιοπαραγωγών, υπάρχει προφορική δέσμευση από πλευράς εμπόρων για υψηλότερες τιμές.
«Οι τιμές που ανακοινώθηκαν είναι πολύ χαμηλές. Δεν είναι βιώσιμες για τους παραγωγούς που θα σπεύσουν να ρίξουν τα έξοδά τους με κίνδυνο τα επόμενα χρόνια να πέσει η ποιότητα της ελιάς Χαλκιδικής. Από την πρωτοφανή αύξηση του κόστους παραγωγής, το ενεργειακό κόστος, τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα κ.λπ., κινδυνεύει η βιωσιμότητα του προϊόντος, αλλά και πολλών αγροτών. Είμαστε σε αναμονή και ευελπιστούμε για κάτι καλύτερο από τις άλλες μεγάλες μονάδες», τονίζει ο κ. Τσιπέλης.
Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του ΑΣ Σημάντρων αναφέρει ότι οι ελαιοπαραγωγοί βρίσκονται σε αναμονή για την ανακοίνωση των τιμών και των άλλων μεγάλων εταιρειών, χωρίς να προσδιορίζεται ο χρόνος ανακοίνωσης. «Υποσχέθηκαν, αλλά δεν είδαμε κάτι ακόμη. Οι πρώτες τιμές που ανακοινώθηκαν, όμως, στον μέσο όρο τους, ίσα που καλύπτουν το κόστος της καλλιέργειας», τονίζει ο κ. Μισαηλίδης.
Με βάση τον πρώτο τιμοκατάλογο που δόθηκε στη δημοσιότητα, έως 110 τεμάχια πληρώνονται προς 1,10 ευρώ, έως 150 τεμάχια 75 λεπτά, έως 200 πληρώνονται 55 λεπτά και έως 240 τεμάχια μόλις 45 λεπτά. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της εταιρείας, οι τιμές αυτές αφορούν ελιές χωρίς ελαττώματα και ασθένειες και περασμένες από διαλογέα για μεγέθη.
Μετ’ εμποδίων η συγκομιδή
Εκτός των τιμών, προβλήματα προκύπτουν και στη συγκομιδή της ελιάς, που συνεχίζεται με πολύ αργούς ρυθμούς. Αιτία είναι η μεγάλη έλλειψη σε εργατικά χέρια. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του κ. Τσιπέλη, ο οποίος έχει 10.000 δέντρα και χρειάζεται περίπου 40 εργάτες γης, ενώ δεν έχει ούτε τους μισούς.
Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση του κ. Μισαηλίδη, ο οποίος χρειάζεται περίπου 15 εργάτες αλλά και ο ίδιος έχει για εργασία στα κτήματά του μόνον τους μισούς, την ώρα που το κόστος παραγωγής για το στρέμμα έχει ανέβει από τα 600 ευρώ στα 800, όπως λέει. «Το κόστος παραγωγής είναι τεράστιο, η τιμή του προϊόντος στον πάτο και τα εργατικά υψηλά. Για έναν εργάτη γης από τρίτη χώρα, π.χ. την Αλβανία, χρειάζεται να πληρώσεις από 110 έως 150 ευρώ το άτομο. Ξεχωριστά η φιλοξενία», λέει ενδεικτικά ο κ. Τσιπέλης. Και οι δύο πρόεδροι εκτιμούν ότι ένα 30%-40% του καρπού δεν θα συγκομιστεί και είτε θα παραμείνει πάνω στα δέντρα, είτε θα πάει προς ελαιοποίηση.
«Έρμαιο εμπόρων ο παραγωγός» στην Άμφισσα
Παρόμοια κατάσταση επικρατεί και στην Άμφισσα, καθώς βάσει ενός ενδεικτικού τιμοκαταλόγου εταιρείας, η κατηγορία έως 110 τεμάχια προσεγγίζει απλώς το 1 ευρώ. Αναλυτικότερα, οι τιμές στην Άμφισσα έχουν ως εξής: Τα έως 110 τεμάχια πωλούνται προς 90 λεπτά, τα έως 150 προς 65, τα έως 200 προς 40 και τα έως 300 μόλις προς 20 λεπτά!
«Ο παραγωγός είναι έρμαιο των εμπόρων», δηλώνει χαρακτηριστικά παραγωγός από την Άμφισσα που ήθελε να διατηρήσει την ανωνυμία του: «Κάποιος βγάζει πρώτος τιμή, μετά οι άλλοι θα δίνουν 5-10 λεπτά παραπάνω ή παρακάτω. Αναλόγως της ζήτησης, κάποιοι μπορεί να αφήσουν την ελιά να μαυρίσει, κάποιοι να την πάνε για λάδι. Είναι πολλά».
Στη συνέχεια, δίνοντας μια πιο συγκεκριμένη εικόνα, λέει πως «στην περιοχή έχουν έρθει πρατήρια εμπόρων σε στυλ μεσιτείας. Παραγωγή υπάρχει, μερικοί περιμένουν βροχές για να γυρίσουν οι ελιές, γιατί δεν έχει φτιαχτεί ακόμα αρδευτικό σύστημα για να ποτίζονται όλα τα χωράφια. Κάποιοι άλλοι έχουν ξεκινήσει ποτιστικά με γεωτρήσεις και μαζεύουν πράσινο. Όταν έχει πολύ καρπό, ανεβαίνει η τιμή στα μαύρα».
Ανοιχτές τιμές στη Στυλίδα
Αντίστοιχη αγωνία εκφράζεται και στη Στυλίδα, με τις τιμές σχεδόν ίδιες με της Χαλκιδικής. Πιο συγκεκριμένα, στην περιοχή οι αγοραπωλησίες μέχρι τώρα γίνονται με ανοιχτές τιμές, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, σήμερα είναι πιθανό να αναρτηθούν και τιμοκατάλογοι.
Πάντως, οι πιο ενδεικτικές τιμές μέχρι τώρα είναι: Τα 110 τεμάχια πωλούνται προς 1,10 ευρώ, τα 120 αγγίζουν το ευρώ και η τιμή για τα 200 τεμάχια είναι 50 λεπτά.
Ο Γιάννης Συλαίος, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Λαμίας, εκφράζει έντονη ανησυχία σχετικά με το αν θα καταφέρουν οι παραγωγοί να καλύψουν το κόστος παραγωγής τους με αυτές τις τιμές: «Δεν υπάρχουν εργάτες για να μαζευτούν οι ελιές και αυξήθηκε το ημερομίσθιο των εργαζομένων τουλάχιστον 10 ευρώ από πέρυσι. Το κόστος για λιπάσματα και φυτοφάρμακα είναι στον Θεό. Με αυτές τις τιμές, είναι δύσκολη η συλλογή της πράσινης ελιάς. Πέρυσι ήταν κοντά στο 1 ευρώ τα 200 κομμάτια και φέτος είναι στα 50 λεπτά. Δεν θα μείνει μεροκάματο στον παραγωγό, δεν μπορεί να λειτουργήσει έτσι η αγορά».
Την ίδια στιγμή, η ανακοίνωση των τιμών φαίνεται να θέτει το δίλημμα της ελαιοποίησης ή μη της παραγωγής, καθώς για κάποιες περιπτώσεις ίσως «είναι μονόδρομος η ποτιστική ελιά του κάμπου να μαζευτεί τώρα και να πουληθεί στο εμπόριο».
Τέλος, ο κ. Συλαίος σχολίασε και την ανακοίνωση της ΠΕΜΕΤΕ προς τα μέλη της, αναφορικά με τις τιμές της επιτραπέζιας πράσινης ελιάς: «Η ΠΕΜΕΤΕ δεν μπορεί να βγάζει ένα φιρμάνι ως ευχολόγιο. Αυτοί έχουν το μαχαίρι, αυτοί έχουν και το πεπόνι. Ως ιδέα είναι πολύ καλό, αλλά ως εφαρμογή; Ποιος θα το εφαρμόσει; Εμείς δεν μπορούμε να το εφαρμόσουμε, γιατί πουλάμε το προϊόν μας. Αυτό οι παραγωγοί το εισπράττουν ως μια ειρωνεία, είναι αρνητικό για εμάς».
