Πολλές εταιρείες και επιχειρήσεις του αγροτικού τομέα της ΕΕ προειδοποιούν ότι η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων μπορεί να επιφέρει επιπτώσεις στην αποδοτικότητα του συστήματος τροφίμων, όπως συνηγορούν και στοιχεία πρόσφατων μελετών.
Ωστόσο, σύμφωνα με επιστημονική έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Nature Food, αυτές οι εκτιμήσεις βασίζονται συχνά στα πλέον δυσμενή σενάρια και σπάνια λαμβάνουν υπόψη τα παράπλευρα οικολογικά οφέλη που θα μπορούσαν να συμβάλουν σε βιώσιμες καλλιεργητικές αποδόσεις μακροπρόθεσμα.
Για παράδειγμα, οι μελετητές σημειώνουν ότι η υποκατάσταση των δραστικών ουσιών στις εισροές που χρησιμοποιούνται στο χωράφι μπορεί να αποφέρει περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη χωρίς να επηρεάζει τη διαθεσιμότητα των εργαλείων χημικής διαχείρισης για τους αγρότες.
Έως το 2021, ο κανονισμός σχετικά με την αειφόρο χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων (SUR) πέτυχε μείωση κατά 33% στη χρήση και τον κίνδυνο χημικών φυτοφαρμάκων –γενικά– και 21% στη χρήση πιο επικίνδυνων ουσιών, σε επίπεδο ΕΕ. Αυτό συνέβη κυρίως μέσω της υποκατάστασης δραστικών ουσιών από άλλα χημικά φυτοφάρμακα χαμηλότερης τοξικότητας, μέσω βιοπαρασιτοκτόνων ή με χρήση εναλλακτικών προσεγγίσεων, όπως ο βιολογικός έλεγχος με εξαπολύσεις ωφέλιμων ανταγωνιστών, αρπακτικών ή φυτικών παρασίτων.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η χρήση φυτοφαρμάκων τροφοδοτεί αρνητικές αλυσιδωτές συνέπειες που εγείρουν ανησυχίες για την ασφάλεια των τροφίμων και των ζωοτροφών. Για παράδειγμα, αυτά συντελούν στη μείωση του φυσικού ελέγχου των παρασίτων, των υπηρεσιών επικονίασης και της υγείας του εδάφους, κάτι που είναι ήδη ορατό στην ΕΕ.
Συνεπώς, η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων και -κατ’ επέκταση- του κινδύνου τους θα συμβάλει σε βιώσιμες αποδόσεις των καλλιεργειών μακροπρόθεσμα. Ο χρόνος που θα απαιτηθεί για να καταστούν ορατά τα απτά οφέλη από τις βελτιωμένες υπηρεσίες οικοσυστήματος πιθανότατα θα διαφέρει ανά περίπτωση, αλλά σίγουρα θα απαιτήσει μια μακροπρόθεσμη κοινωνική δέσμευση, όπως αναφέρουν οι ερευνητές.
Κλείνοντας, οι μελετητές αναφέρουν ότι ένα επιτυχημένο πλαίσιο πολιτικής για τα φυτοφάρμακα προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, νέες ολοκληρωμένες προσεγγίσεις για την έγκριση δραστικών ουσιών και διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε επίπεδο εκμετάλλευσης και καταναλωτή.
Για να ενσωματωθούν πλήρως οι φορείς της αγροδιατροφικής αλυσίδας σε αυτή την προσπάθεια, θα χρειαστεί να ληφθούν υπόψη οι ανησυχίες τους και να τους παρασχεθούν επαρκή κίνητρα.
