Με τον πληθυσμό των αγροτικών περιοχών να έχει μειωθεί σε αρκετά κράτη-μέλη της Ευρώπης μέσα σε μία πενταετία (2013-2018), μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα, και με τις οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις να μεγεθύνουν το χάσμα με τις αστικές περιοχές, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δημοσίευσε την προκαταρκτική ανάλυση της επερχόμενης ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα μακροπρόθεσμο όραμα για τις αγροτικές περιοχές.
Οι δημογραφικές αλλαγές, το ψηφιακό χάσμα, το χαμηλό εισόδημα των κατοίκων της υπαίθρου και η μειωμένη πρόσβαση στις υπηρεσίες είναι, σύμφωνα με την έκθεση, προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω του μακροπρόθεσμου οράματος για τις αγροτικές περιοχές.
Μείωση του πληθυσμού
Στην Ελλάδα, όπως φαίνεται, και στο διάγραμμα που παρουσιάζεται στην ανάλυση, τη χρονική περίοδο 2013-2018 ο πληθυσμός των αγροτικών περιοχών μειώθηκε από το 45% περίπου στο 30%, κατεύθυνση που ακολουθούν και άλλα κράτη-μέλη.
Σύμφωνα με την ανάλυση, η τάση του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές καθοδηγείται από μακροπρόθεσμες δημογραφικές εξελίξεις, όπως η γήρανση, η μετανάστευση και η αστικοποίηση. Η μετάβαση από τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα στον τριτογενή της ευρωπαϊκής οικονομίας συνέβαλε στην εκροή εργασίας από τον πρωτογενή τομέα και συγκέντρωσε τις ευκαιρίες απασχόλησης σε αστικά κέντρα. Αυτό συνοδεύτηκε από αρνητικές δημογραφικές τάσεις, ιδίως σε απομακρυσμένες αγροτικές περιοχές, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο με μείωση της πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες και διεύρυνση του ψηφιακού χάσματος.
Μέσα ελκυστικότητας αγροτικού επαγγέλματος
Η εφαρμογή τεχνολογιών στο χωράφι και στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις καταγράφονται στην ανάλυση ως ένας από τους τρόπους για να ενισχυθεί το αγροτικό επάγγελμα, δίνοντας ώθηση σε νέους να επιστρέψουν στις αγροτικές περιοχές, μεταβάλλοντας τα παραπάνω στοιχεία.
Συγκεκριμένα, σε ό,τι αφορά την πρόκληση του ψηφιακού χάσματος και της ψηφιακής οικονομίας στις αγροτικές περιοχές, η γεωργία τίθεται στο επίκεντρο, καθώς αποτελεί ένα από τα κύρια επαγγέλματα των κατοίκων της υπαίθρου. Σύμφωνα με την ανάλυση, η προώθηση της καινοτομίας και της ψηφιοποίησης μπορεί να βοηθήσει τους αγρότες και τους επιχειρηματίες της υπαίθρου να αυξήσουν την παραγωγή, να μειώσουν το κόστος παραγωγής και την κατανάλωση νερού και ενέργειας, υποστηρίζοντας τη λήψη καλύτερων αποφάσεων.
Κάποια από τα μέσα που προτείνονται για την επίτευξη των παραπάνω είναι τα ευρυζωνικά δίκτυα (υποδομή 5G) στις αγροτικές περιοχές, οι ψηφιακές στρατηγικές στα Εθνικά Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ, που θα εστιάζουν στη στήριξη των μικρομεσαίων αγροτών και των αγροτικών φορέων, η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Συνεργασίας για την Καινοτομία (EIP-AGRI), καθώς και τα διαστημικά προγράμματα Copernicus και Galileo.
Επίτροπος Γεωργίας: «Στηρίζουμε την καινοτομία»
Ο επίτροπος Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, στην εναρκτήρια ομιλία του, κατέστησε σαφές ότι η καινοτομία είναι ένας από τους τρόπους που θα συμβάλει στη βιωσιμότητα του αγροδιατροφικού τομέα τα επόμενα χρόνια και θα στηρίξει τις αγροτικές περιοχές. Συγκεκριμένα, δήλωσε: «Μέσα σε μία δεκαετία, την περίοδο 2005-2014, έκλεισαν 4 εκατ. γεωργικές εκμεταλλεύσεις στην ΕΕ. Από τις 14 εκατ. εκμεταλλεύσεις πέσαμε στις 10 εκατ. στην Ευρώπη, που είναι μία δραματική εξέλιξη. Η αύξηση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων θα πρέπει να είναι ένας από τους στόχους μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την ύπαιθρο. Στη γεωργία, θα πρέπει όλοι να συνεργαστούν και να μη λειτουργούν ανταγωνιστικά. Θα πρέπει να κοιτάξουμε το μέλλον για να προστατέψουμε τη γεωργία και το έδαφος με μεγαλύτερη βιωσιμότητα και εδώ μιλάμε για εξορθολογισμό της σκέψης για το μέλλον. Για αυτό χρειάζεται η καινοτομία. Η δουλειά του αγρότη είναι δύσκολη, απαιτούνται γνώσεις σε πολλούς τομείς, δεν είναι απλώς ένας γεωργός, πρέπει να έχει γνώσεις τεχνολογίας και γι’ αυτόν τον λόγο η καινοτομία είναι πολύ σημαντική και τη στηρίζουμε. Τέλος, η καινοτομία θα πρέπει να συνδυαστεί με νέα στοιχεία, να μην επιστρέψουμε στα παλιά μοντέλα». |
Στις 15-16 Οκτωβρίου, διοργανώθηκε μία διήμερη εκδήλωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη Στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», στην οποία κατατέθηκαν απόψεις εμπειρογνωμόνων για τους τρόπους με τους οποίους η στρατηγική αυτή μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία βιώσιμων αγροδιατροφικών συστημάτων.
