«Έξυπνη» θερμοκηπιακή γεωργία για τους Έλληνες αγρότες

Μία ψηφιακή εκπαιδευτική πλατφόρμα, η οποία περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών αιχμής για τον εκσυγχρονισμό των θερμοκηπιακών μονάδων είναι διαθέσιμη σε αγρότες και σε όλους τους εμπλεκόμενους στον γεωτεχνικό κλάδο τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος «Next Generation Training on Intelligent Greenhouses (NEGHTRA)».

Στόχος του έργου είναι να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό και τη μετατροπή των θερμοκηπιακών μονάδων σε θερμοκήπια υψηλής τεχνολογίας, για την επίτευξη μεγαλύτερης αποδοτικότητας της καλλιέργειας και οικονομικού δυναμικού ενόψει των μεταβαλλόμενων συνθηκών της αγοράς και των περιβαλλοντικών προκλήσεων. Ως εκ τούτου, διευκολύνει την υιοθέτηση της καινοτομίας από υφιστάμενους και επίδοξους Ευρωπαίους αγρότες.

Όπως αναφέρει στην «ΥΧ» η αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Γεωπονίας του Πανεπιστημίου Πατρών και ακαδημαϊκή υπεύθυνη του έργου, Αγγελική Καυγά, «η πλατφόρμα παρουσιάζει ένα ευρύ φάσμα τεχνολογιών αιχμής (cutting edge), που περιλαμβάνουν: Ψηφιοποίηση, αυτοματισμούς βασισμένους σε τεχνολογία IoT, έλεγχο μικροκλίματος, τεχνικές άρδευσης/λίπανσης, υδροπονία, εφαρμογή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), θερμοκηπιακές καλλιέργειες υψηλής προστιθέμενης (βιομηχανικής) αξίας, κυκλική οικονομία κ.λπ., προσαρμοσμένες στις εδαφοκλιματολογικές συνθήκες της μεσογειακής λεκάνης». Το έργο αξιοποιεί, επίσης:

✱ Τεχνολογίες ασύγχρονης τηλε-εκπαίδευσης: Παροχή ευέλικτης και εξατομικευμένης μάθησης, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τον διαθέσιμο χρόνο των αγροτών.

✱ Εκπαιδευτικό υλικό: Παρουσιάσεις (powerpoint) και βίντεο σε επτά γλώσσες, συνοδευτικό εκπαιδευτικό υλικό (μοντέλα προσομοίωσης κ.ά.).

✱ Ερωτηματολόγια αξιολόγησης: Χορηγούν πιστοποιητικό παρακολούθησης ανά εκπαιδευτική μονάδα (Module).

✱ Στο πλαίσιο του νέου ερευνητικού έργου NEGHTRA 2.0, η εκπαίδευση στο πεδίο θα καλύπτεται με χρήση τεχνικών επαυξημένης πραγματικότητας (Augmented/Virtual Reality) και διαδραστικά μαθήματα.

Δύο ομάδες εκπαιδευόμενων

Η κατάρτιση, μέσω του προγράμματος, παρέχεται σε δύο διαφορετικές ομάδες:

α) Εκπαιδευόμενοι πρώτου επιπέδου, όπως προσωπικό και ερευνητές των ΑΕΙ/ερευνητικών κέντρων, ενδιάμεσοι εκπαιδευτές του αγροτικού τομέα, εκπρόσωποι τοπικών και περιφερειακών αρχών που ασχολούνται με την αγροτική ανάπτυξη.

β) Εκπαιδευόμενοι δεύτερου επιπέδου, όπως αγρότες και φοιτητές.

Όπως αναφέρει η κα Καυγά, «μέχρι στιγμής, η ανταπόκριση στις υπηρεσίες της πλατφόρμας είναι θετική και από τις δύο ομάδες εκπαιδευόμενων. Οι εκπαιδευόμενοι πρώτου επιπέδου έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για τις δυνατότητες που προσφέρει η πλατφόρμα για τη βελτίωση των δεξιοτήτων τους και την ενίσχυση των γνώσεών τους. Οι εκπαιδευόμενοι δεύτερου επιπέδου, δηλαδή περιπτώσεις όπως οι αγρότες και οι φοιτητές, έχουν εκτιμήσει την πρακτική και προσαρμόσιμη φύση του υλικού, καθώς και την πρόσβαση σε σύγχρονες τεχνολογίες που μπορούν να εφαρμόσουν στις δικές τους μονάδες».

Εκπαιδευτικό υλικό από την πλατφόρμα έχει αξιοποιηθεί σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά μαθήματα σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού από τους εμπλεκόμενους εταίρους-πανεπιστήμια.

Ανάγκη εκσυγχρονισμού των θερμοκηπιακών μονάδων στην Ελλάδα

Οι χρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες, το χαμηλό ποσοστό κατάρτισης των Ελλήνων αγροτών, καθώς και η στασιμότητα ανάπτυξης του κλάδου καθιστούν αναγκαιότητα τον εκσυγχρονισμό των θερμοκηπιακών μονάδων στην Ελλάδα για την αύξηση της αποδοτικότητας. Σύμφωνα με την κα Καυγά, «στην Ελλάδα, μόνο το 6% των παραγωγών έχει λάβει εκπαίδευση και κατάρτιση, όταν στην ΕΕ ο μέσος όρος είναι 55% και σε χώρες πρότυπα για τη γεωργική ανάπτυξη, όπως η Ολλανδία, το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 85%. Επίσης, οι παραγωγοί παρουσιάζουν έντονη δυσπιστία και αβεβαιότητα ως προς την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στα θερμοκήπιά τους, με τη μετάβαση σε μία εξελιγμένη και “έξυπνη” θερμοκηπιακή γεωργία να είναι δύσκολη και χρονοβόρα υπόθεση».

Τέλος, η κα Καυγά αναφέρει ότι «ο κλάδος των θερμοκηπίων της Ελλάδας παρουσίασε ουσιαστικά στασιμότητα τα τελευταία 20 χρόνια, κυρίως λόγω έλλειψης αναπτυξιακής πολιτικής. Ωστόσο, ο εκσυγχρονισμός των θερμοκηπιακών μονάδων οδηγεί στην κατακόρυφη αύξηση της αποδοτικότητας, την περιβαλλοντική αειφορία και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Επιπλέον, η κατάλληλη εκπαίδευση επιτρέπει στους αγρότες να αξιοποιήσουν πλήρως τις νέες τεχνολογίες».

Η ίδια συνεχίζει, λέγοντας ότι αυτήν τη στιγμή στην Ελλάδα «οι τεχνολογίες αιχμής στις θερμοκηπιακές μονάδες αρχίζουν να κερδίζουν έδαφος, αν και η υιοθέτησή τους παραμένει σε πρώιμο στάδιο σε σύγκριση με ευρωπαϊκές χώρες υψηλής παραγωγής θερμοκηπιακών προϊόντων (Ισπανία, Ολλανδία). Οι κυριότερες τεχνολογίες περιλαμβάνουν τη χρήση συστημάτων αυτοματισμού και ελέγχου του κλίματος, την εφαρμογή προηγμένων συστημάτων άρδευσης και λίπανσης, υδροπονία και μερικώς τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των θερμοκηπίων. Η Ελλάδα διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί η θερμοκηπιακή γεωργία, καθώς ευνοείται από τη γεωγραφική της θέση. Σε συνδυασμό, δε, με την ανάπτυξη των αγροβολταϊκών συστημάτων (Agri-PVs) επιτυγχάνεται και η ενεργειακή αυτονομία τους».

Και καταλήγει: «Τα σύγχρονα θερμοκηπιακά συστήματα ξεπερνούν τις παραδοσιακές μορφές παραγωγής και ακολουθούν πιο σύγχρονες μεθόδους, όπως υδροπονία/αεροπονία, κάθετη καλλιέργεια με πλήρη έλεγχο του περιβάλλοντος (τεχνητό φωτισμό και συστήματα άρδευσης/λίπανσης), ρομποτικά συστήματα, καθώς και διαχείριση των δεδομένων, αξιοποιώντας αλγόριθμους και τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (neural networks) που οδηγούν σε λήψη αποφάσεων (DSS)».

Κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να επισκεφθεί την εκπαιδευτική πλατφόρμα στην ιστοσελίδα https://learn.neghtra.eu.