Έρχονται «Πολεµοενισχύσεις» από την Ευρωπαϊκή Ένωση µε βάση το µοντέλο των «κορωνοενισχύσεων»

Με συνεδριάσεις επί συνεδριάσεων συνεχίζονται στις Βρυξέλλες οι διεργασίες για την προετοιμασία του έκτακτου σχεδίου διάσωσης της ευρωπαϊκής γεωργίας από τις ολέθριες συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Το εν λόγω σχέδιο αναμένεται να αποκρυσταλλωθεί στις 21 Μαρτίου κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των υπουργών Γεωργίας. Όπως εκτιμά ανώτατη πηγή των Βρυξελλών στην «ΥΧ», όλα φαίνονται να οδηγούν σε ένα σχέδιο που θα στηρίζεται εν πολλοίς στη λογική των έκτακτων μέτρων που ελήφθησαν σε κοινοτικό επίπεδο κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

«Πολεμοενισχύσεις»;

Πάνω στη φιλοσοφία των λεγόμενων «κορωνοενισχύσεων» δεν αποκλείεται, λοιπόν, να κλειδώσουν τα μέτρα ενίσχυσης των παραγωγών που βάλλονται από τις συνέπειες του πολέμου. Οι συζητήσεις επικεντρώνονται σε τρία επίπεδα: στα μέτρα στήριξης της αγοράς, στην εκ νέου ενεργοποίηση του προσωρινού πλαισίου ευελιξίας για τις κρατικές ενισχύσεις και στη μεγαλύτερη ευελιξία στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Στόχος είναι τα κράτη-μέλη να έχουν τη δυνατότητα να ενεργούν πιο γρήγορα και στοχευμένα για τη στήριξη των κλάδων που πλήττονται. Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, που καλείται να διαχειριστεί η ΕΕ είναι ο αντίκτυπος της κρίσης στην πρόσβαση σε γεωργικές πρώτες ύλες και εισροές που χρησιμοποιούν οι αγρότες.

Μία πρώτη απάντηση επιχείρησε να δώσει την περασμένη Τρίτη 8 Μαρτίου η Κομισιόν με την παρουσίαση της κοινής ευρωπαϊκής δράσης REPowerEU, «με στόχο την απεξάρτηση της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα πολύ πριν από το 2030, ξεκινώντας από το φυσικό αέριο». Στο σχέδιο περιλαμβάνει και μέτρα «για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων τιμών της ενέργειας στην Ευρώπη και για την αναπλήρωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Για να αντιμετωπίσει την τρέχουσα έκτακτη ανάγκη, η Επιτροπή θα εξετάσει όλες τις πιθανές επιλογές σχετικά με τη λήψη μέτρων έκτακτης ανάγκης, όπως είναι η θέσπιση προσωρινών ορίων τιμών, με σκοπό τον περιορισμό της επίδρασης των τιμών του φυσικού αερίου στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας. Θα προβεί επειγόντως σε διαβουλεύσεις με όλους τους ενδιαφερόμενους παράγοντες και θα προτείνει διάφορες επιλογές κατά τις προσεχείς εβδομάδες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην πράσινη μετάβαση και, όπως έκανε γνωστό, θα παρουσιάσει τον Ιούνιο ανακοίνωση σχετικά με την ηλιακή ενέργεια.

Στην πρόταση της Κομισιόν υπάρχουν δύο σημεία που αφορούν τους αγρότες:

1. Η Επιτροπή θα αυξήσει τις δυνατότητες στήριξης των γεωργών με την επανεξέταση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις (η διαβούλευση ολοκληρώνεται στις 13 Μαρτίου), ώστε να καταστεί δυνατή η παροχή περισσότερης στήριξης και επενδυτικής ενίσχυσης στη βιώσιμη ενέργεια.

2. Αύξηση της παραγωγής βιομεθανίου στην ΕΕ: Ο διπλασιασμός του στόχου της δέσμης «Fit for 55» για το βιομεθάνιο θα οδηγήσει στην παραγωγή 35 δισ. κυβικών μέτρων (bcm) ετησίως έως το 2030. Για τον σκοπό αυτόν, τα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ των κρατών-μελών θα πρέπει να διοχετεύουν χρηματοδότηση στο βιομεθάνιο, που παράγεται από βιώσιμες πηγές βιομάζας, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των γεωργικών αποβλήτων και καταλοίπων.

Στο τραπέζι των διαβουλεύσεων βρίσκονται και τα θέματα που συζητήθηκαν κατά το έκτακτο συμβούλιο των υπουργών Γεωργίας της 2ας Μαρτίου και τα οποία αναλύθηκαν τη Δευτέρα 7 Μαρτίου από την Ειδική Επιτροπή Γεωργίας και θα ξανασυζητηθούν την ερχόμενη Δευτέρα 14 Μαρτίου, για να προσδιοριστούν στο συμβούλιο της 21ης Μαρτίου.

Υπενθυμίζεται ότι τα θέματα αφορούν:

✱ Την απελευθέρωση της παραγωγικής ικανότητας της Ευρώπης το 2022: Η ΕΕ προσανατολίζεται στην κατ’ εξαίρεση κατάργηση περιοριστικών μέτρων, όπως η αγρανάπαυση για το έτος 2022, με στόχο να αξιοποιηθεί κάθε διαθέσιμη γη για την παραγωγή σιτηρών, πρωτεϊνούχων και ελαιούχων φυτών.

✱ Την εισαγωγή έκτακτων μέτρων στο πλαίσιο του κανονισμού για την ΚΟΑ, με στόχο τους τομείς που πλήττονται περισσότερο από την αύξηση του κόστους των εισροών.

✱ Την ενεργοποίηση εργαλείων παρακολούθησης κρίσεων, όπως της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου «Τομέας χοίρειου κρέατος».

Επισιτιστική ασφάλεια

Παράλληλα, προχωρά η ενεργοποίηση του ευρωπαϊκού μηχανισμού ετοιμότητας και αντίδρασης σε καταστάσεις επισιτιστικής ασφάλειας (EFSCM), που συνέστησε τον περασμένο Νοέμβριο η Επιτροπή. Την Τετάρτη 9 Μαρτίου συνεδρίασε για πρώτη φορά, παρουσία του επιτρόπου Γεωργίας, Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι, η ομάδα εμπειρογνωμόνων της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, προκειμένου να συντονιστεί η κοινή προσπάθεια αντιμετώπισης της τρέχουσας κρίσης. Η επόμενη συνεδρίαση έχει προγραμματιστεί για τις 23 Μαρτίου 2022.

Στο πλαίσιο αυτό, και έχοντας ως επίκεντρο την επισιτιστική ασφάλεια στη Μεσόγειο και στις πιο ευάλωτες χώρες, πραγματοποιείται με πρωτοβουλία της Γερμανίας σήμερα εκτάκτως η σύνοδος των υπουργών Γεωργίας της G7, προκειμένου να συζητηθούν θέματα όπως η ανεπάρκεια τροφίμων, οι υψηλές τιμές ενέργειας, αλλά και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η κρίση. Μάλιστα, στη σύνοδο έχει προσκληθεί και ο υπουργός Γεωργίας της Ουκρανίας. Όπως ανέφερε ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας, Τζεμ Έζντεμιρ, «η προμήθεια ζωοτροφών στη Γερμανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ασφαλής, όμως μπορούν να αναμένονται μεγάλες ελλείψεις σε ορισμένες χώρες εκτός της ΕΕ, ειδικά εκεί όπου καταγράφονται ήδη ελλείψεις, εξαιτίας διάφορων προβλημάτων, όπως είναι η ξηρασία».

Σε εθνικό επίπεδο

Την ίδια ώρα, πολλά κράτη-μέλη ετοιμάζονται να αναλάβουν δράση σε εθνικό επίπεδο. Τον δρόμο άνοιξε πρώτη η Γαλλία όταν ο Εμμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε πως θα καταρτιστεί άμεσα ένα «γαλλικό σχέδιο ανάκαμψης», στην καρδιά του οποίου βρίσκεται ο γαλλικός αγροδιατροφικός τομέας.

Όπως γνωστοποίησε ο Γάλλος υπουργός Γεωργίας, Ζιλιέν Ντενορμαντί, οι συζητήσεις με τους φορείς της αλυσίδας, έχουν ήδη ξεκινήσει και σε λίγες ημέρες θα είναι έτοιμος να κάνει ανακοινώσεις με συγκεκριμένα μέτρα, τα οποία θα αφορούν κυρίως τον τομέα της κτηνοτροφίας (ζωοτροφές), αλλά και τη στήριξη των παραγωγών που δεν μπορούν να προμηθεύονται λιπάσματα εξαιτίας του υψηλού κόστους.