Εσπερίδα του ΓΕΩΤΕΕ Θράκης για τις ποικίλες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η εσπερίδα που διοργάνωσε το ΓΕΩΤΕΕ Θράκης στην Ξάνθη, στις 7 Μαΐου, με θέμα «Κλιματική Αλλαγή: Επιπτώσεις σε αλιευτική, δασική και αγροτική παραγωγή» και εξειδικευμένους ομιλητές. Μετά τις εμπεριστατωμένες εισηγήσεις για τις επιπτώσεις, ακολούθησε γόνιμος διάλογος.

Ζημιά 105 εκατ. ευρώ στην ΠΑΜ-Θ

Ο καθηγητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών ΔΠΘ, Χρήστος Ακράτος, σημείωσε ότι χρειάζεται αλλαγή συνηθειών στην κατανάλωση νερού και στον πρωτογενή τομέα. Για την εύρεση νερού, απαιτείται η αξιοποίηση των όποιων υδάτινων πόρων: Πράσινο νερό (βροχής), μπλε (ποτάμια, λίμνες, υπόγεια), γκρι (το νερό που χαλάμε για να αραιώσουμε τους ρύπους), που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άρδευση. Ένα μερικώς επεξεργασμένο νερό μπορεί να λειτουργήσει και ως λίπασμα. «Η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την πληθυσμιακή αύξηση δημιουργεί ένα εκρηκτικό κοκτέιλ, λόγω της μεγάλης ζήτησης σε τροφή». Σύμφωνα με τον ίδιο, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη ροή των ποταμών. «Αναμένεται η απορροή να μειωθεί έως και 30% στην Ελλάδα από το 2020 έως το 2036. Για την ΑΜ-Θ, η οικονομική ζημιά από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα ανέλθει στα 190 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 105 εκατ. αφορούν τον αγροτικό τομέα».

Όπως τόνισε, η μεγαλύτερη πρόκληση της κλιματικής αλλαγής δεν είναι οι πλημμύρες, αλλά η ξηρασία και η λειψυδρία που έχουν μακροχρόνιες και μεγάλες επιπτώσεις. «Η ΑΜ-Θ την τελευταία πενταετία βιώνει τη μεγαλύτερη αύξηση σε ποσοστά ξηρασίας συγκριτικά με το παρελθόν λόγω μείωσης των βροχοπτώσεων», πρόσθεσε. Στις λύσεις κατέθεσε την ορθολογική διαχείριση του νερού, την υιοθέτηση καλών πρακτικών από χώρες όπως το Ισραήλ, τη στάγδην άρδευση και την ευφυή γεωργία.

Επιβαρυμένη η Μεσόγειος

Ο βιολόγος – ιχθυολόγος M.Sc, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Ιχθυολόγων Δημοσίου, Δημήτρης Τσιάνης, ανέφερε ότι το Θρακικό Πέλαγος, το Βόρειο Αιγαίο και ο Θερμαϊκός Κόλπος παράγουν το 50% της ελληνικής παραγωγής, όπου αλιεύουν Έλληνες, Τούρκοι και Ιταλοί (στο Ιόνιο). «Η υδατοκαλλιέργεια στην περιφέρειά μας είναι κύρια των λιμνοθαλασσών και περισσότερο αφορά τη μυδοκαλλιέργεια σε Καβάλα και Ροδόπη και ορισμένες μονάδες πέστροφας». Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στη θάλασσα συνοψίζονται στην αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας, στην οξίνιση των ωκεανών (μείωση της τιμής του pH) και στη μείωση του διαθέσιμου οξυγόνου. Αναφέρθηκε, ακόμη, στον δείκτη μέσης θερμοκρασίας των αλιευμάτων που μετράει τη βέλτιστη θερμοκρασία για κάθε είδος. «Σε παγκόσμιο επίπεδο, η αύξησή του είναι 0,19 βαθμοί Κελσίου ανά δεκαετία. Σύμφωνα με μελέτη του ΑΠΘ στη Μεσόγειο, η αύξηση ξεπερνά τον παγκόσμιο δείκτη», υπογράμμισε.

Συνέδεσε, επίσης, την κλιματική αλλαγή με τα ξενικά είδη που στη Μεσόγειο ξεπερνούν τα 1.000, οι επιδράσεις τους στα οικοσυστήματα είναι κυρίως αρνητικές, προκαλούν ακόμη και μαζικούς θανάτους, καταστρέφοντας την αλιεία, ενώ, ταυτόχρονα, τραυματίζουν τους αλιείς.

«Η επίδραση στις υδατοκαλλιέργειες είναι μεγάλη», είπε και πρότεινε νέους τόπους εγκατάστασής τους, επισημαίνοντας ότι τα καιρικά φαινόμενα είναι ακραία και συχνότερα. Μεταξύ άλλων, πρότεινε οι υδατοκαλλιέργειες να ασφαλίζονται διοικητικά για τις προκαλούμενες από την κλιματική αλλαγή καταστροφές σε υποδομές και νερό.

Μετατόπιση της βλάστησης στα βόρεια

Ο δασολόγος, δασάρχης Αλεξανδρούπολης και γενικός γραμματέας του ΓΕΩΤΕΕ Θράκης, Γιώργος Πιστόλας, κατέγραψε αρχικά την κατάσταση των δασών και των δασικών υπηρεσιών στη Θράκη.

«Η κλιματική αλλαγή συνδέεται και με το δάσος που έχουμε. Ένα υγιές δάσος μπορεί να υποστηρίξει το οικοσύστημα», σημέιωσε. Αναφέρθηκε, ακόμη, στις περιόδους ξηρασίας από το 1931 και έπειτα, παρατηρώντας τη σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας από το 1979 έως το 2024. Μιλώντας για τις συνέπειες στα δάση, ο κ. Πιστόλας στάθηκε στην πυρκαγιά που έκαιγε για 20 μέρες στο Παπίκιο Όρος Ροδόπης το 2022, σε υψόμετρο άνω των 1.500 μέτρων. Μετέφερε, μάλιστα, ότι 30 Βούλγαροι δασολόγοι τον Απρίλιο του 2023 επισκέφθηκαν την περιφέρεια για να εξετάσουν τη βλάστηση και πιο συγκεκριμένα το δάσος Μαύρης Πεύκης στο Πέραμα, που έχει την ιδιαιτερότητα να εκτείνεται σε υψόμετρο 150 μέτρων. «Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, αναμένεται μετατόπιση της βλάστησης στα βόρεια, με δασοπονικά είδη που δεν έχουν», σημείωσε. Ανέφερε, επίσης, ότι για την προστασία των δασών χρειάζονται αναδασώσεις, κορμοφράγματα, έργα ορεινής υδρονομίας (για να συγκρατούν τα φερτά υλικά), μελέτες και έργα αναδασώσεων.

Πρωτογενής τομέας

Ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ Θράκης, Τριαντάφυλλος Παπαδάκης, εστίασε στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στην αγροτική παραγωγή. «Η Μεσόγειος είναι hot spot για την κλιματική αλλαγή. Έχουμε περισσότερες μεταβολές από τον μέσο όρο στον υπόλοιπο κόσμο», τόνισε.

Η αύξηση του θερινού κύκλου συνεπάγεται ότι τα σιτηρά (χειμερινή καλλιέργεια) διαθέτουν μικρότερο χρόνο ζωής, άρα οι γεωπόνοι πρέπει να προσαρμοστούν, όπως επίσης και στις θερινές καλλιέργειες (καλαμπόκι, βαμβάκι κ.ά.).

«Έχουμε εισβολή νέων εντόμων. Καθότι είναι εκτόθερμοι οργανισμοί, παίρνουν τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, ο μεταβολισμός τους αυξάνεται και τρώνε περισσότερο από τις καλλιέργειες. Άρα, η δράση τους θα αυξηθεί» είπε, χωρίς να αποκλείει ο αριθμός τους να μειωθεί, καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας μειώνει τον πολλαπλασιασμό τους. Στις αρνητικές συνέπειες κατέγραψε, μεταξύ άλλων, τη μειωμένη καρποφορία, την πτώση της ποιότητας των καρπών, καθώς και την πρόσθετη ηλιοφάνεια που προκαλεί εγκαύματα.

Επίσης, αναφέρθηκε στις θετικές συνέπειες, όπως για παράδειγμα τη φύτευση νέων ειδών και την επέκταση του ορίου ζώνης. Θύμισε ότι η βαμβακοκαλλιέργεια επεκτάθηκε από τη Θεσσαλία και τη Νότια Θράκη μέχρι την Ορεστιάδα.

Για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, ο κ. Παπαδάκης πρότεινε τα εξής: Αποθήκευση γλυκού νερού, στάγδην άρδευση, ανακύκλωση γλυκού νερού, συντήρηση δικτύων, ανανέωση σωλήνων, αυτοματισμοί, κοστολόγηση άρδευσης, γενετική βελτίωση κ.ά. «Το υπόγειο νερό δεν είναι ιδιοκτησία του χωραφιού, αλλά εθνικός πλούτος», κατέληξε.