Μονόδρομο αποτελεί, πλέον, για τα νησιά του Αιγαίου, η αξιοποίηση των αναπτυξιακών μέτρων μέσω των κοινοτικών προγραμμάτων. Μάλιστα, οι καλά γνωρίζοντες εμφανίζονται ιδιαίτερα αισιόδοξοι, υποστηρίζοντας πως «τα Κυκλαδονήσια μπορούν να αποτελέσουν και το παράδειγμα ανάπτυξης της χώρας». Από τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΠΑΑ 2014-2020, και την υλοποίηση των προγραμμάτων Leader μέχρι και την πλήρη ενεργοποίηση του νέου ΕΠΑλΘ, τόσο το ΥΠΑΑΤ και η Τοπική Αυτοδιοίκηση όσο και οι παραγωγικοί φορείς, οφείλουν να αδράξουν την ευκαιρία, επισπεύδοντας καταρχήν όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες.
Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο γενικός γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων του ΥΠΑΑΤ, Χαράλαμπος Κασίμης, κατά τη διάρκεια ημερίδας με θέμα «Ο πρωτογενής τομέας μοχλός ανάπτυξης των Μικρών Κυκλαδονήσων», που πραγματοποιήθηκε στις 5/5 στην Αθήνα, ο κεντρικός πυλώνας του εθνικού στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης πρέπει να στραφεί στην οικονομία της γνώσης και της ποιότητας. «Της ποιότητας στην παραγωγή προϊόντων και στην παροχή υπηρεσιών, με τη γνώση να υπηρετεί και να προστατεύει την ποιότητα». Για τα νησιά των Κυκλάδων, το μοντέλο ανάπτυξης μπορεί να στηριχτεί στην ποιότητα των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων, αλλά και στην ποιότητα της παροχής υπηρεσιών που συνδέονται με τον τουρισμό. «Παράλληλα, τα Κυκλαδονήσια μπορούν να σηματοδοτήσουν τη διακλαδική, διατομεακή να την πω, σύνδεση της γεωργίας με τον τουρισμό και να χτίσουμε ένα αναπτυξιακό μοντέλο που θα σηματοδοτεί την ποιότητα στην ανάπτυξη», τόνισε ο κ. Κασίμης.
Ενίσχυση νησιωτικότητας
Με ποιος τρόπους, όμως, μπορεί ο πρωτογενής τομέας να συμβάλει σε αυτή την προσπάθεια; «Έχουμε τα εργαλεία και τα χρήματα, χρειαζόμαστε τους ανθρώπους, το σχέδιο και κοινωνική και πολιτική βούληση», τόνισε χαρακτηριστικά ο γγ του ΥΠΑΑΤ.
Ήδη, κατά την τελευταία τροποποίηση του ΠΑΑ, πριμοδοτήθηκαν περαιτέρω μέτρα για την ενίσχυση της νησιωτικότητας, ενώ, όπως επισήμανε ο κ. Κασίμης, «έχει εγκριθεί και υλοποιείται το ειδικό πρόγραμμα μικρών νησιών του Αιγαίου, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή». Υπογράμμισε ότι το ΥΠΑΑΤ έχει υποβάλει υπόμνημα στην Κομισιόν «για την περαιτέρω στήριξη αυτού του ειδικού προγράμματος ενίσχυσης των μικρών νησιών».
Παράλληλα, σημείωσε, αυτό το χρονικό διάστημα έχει προκηρυχθεί μελέτη για τη νησιωτικότητα, «διότι έχουμε έναν μεγαλύτερο στόχο, που δεν περιορίζεται στο πρόγραμμα, προκειμένου να δημιουργήσουμε παραδειγματικές περιπτώσεις ανάπτυξης στα νησιά». Σύμφωνα με τον ίδιο, το επενδυτικό αυτό πρόγραμμα θα δώσει τη δυνατότητα «από τους τύπους που θα προκύψουν, να προσαρμόσουμε τοπικά αναπτυξιακά προγράμματα σε αυτό το ιδιαίτερο παράδειγμα».
Αναπροσαρμογή
«Το Leader, το τοπικό αναπτυξιακό πρόγραμμα, είναι ένα μέτρο του ΠΑΑ που έχει αυξημένους πόρους», σημείωσε ο κ. Κασίμης, επισημαίνοντας ότι για την περίπτωση των Κυκλαδονήσων δεν έχει γίνει σωστή αξιοποίησή τους. «Πρέπει να πάρετε την υπόθεση της τοπικής ανάπτυξης στα χέρια σας» τόνισε, απευθυνόμενος στους νησιώτες που παραβρέθηκαν στην ημερίδα. «Οι πόροι υπάρχουν και πρέπει να απορροφηθούν σε στοχοθετημένες δράσεις. Και πρέπει εσείς, ως τοπικοί κοινωνικοί φορείς, να αξιοποιήσετε με τον πιο λειτουργικό τρόπο και τα άλλα μέτρα του ΠΑΑ, τα οποία συνδέονται είτε με την πρωτογενή παραγωγή είτε με τη μεταποίηση του αγροτικού προϊόντος, είτε πάλι με άλλα προγράμματα στήριξης του αγροτικού πληθυσμού, εκτός των Leader».
Σε αυτή τη φάση γίνεται αναπροσαρμογή των τοπικών αναπτυξιακών προγραμμάτων στους προϋπολογισμούς που κατανεμήθηκαν στις ΟΤΔ (Ομάδες Τοπικής Δράσης). «Η αναμόρφωση είναι μια διαδικασία που αφορά αποκλειστικά τους φορείς που υπέβαλαν τις προτάσεις, οι οποίες εγκρίθηκαν», εξήγησε ο Γιάννης Κοβάνης, στέλεχος της Μονάδας Προγραμματισμού Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης ΠΑΑ 2014-2020. Όπως τόνισε, σε αυτή την προγραμματική περίοδο, τα τοπικά προγράμματα μπορούν να υλοποιηθούν όχι μόνο μέσω του ΕΓΤΑΑ αλλά και άλλων ταμείων. «Στην προσπάθεια ενδυνάμωσης αυτής της εθνικής στρατηγικής, μπορέσαμε να βγάλουμε και μία κοινή πρόσκληση με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας», συμπλήρωσε.
Αν και τα προγράμματα σχεδιάζονται εξολοκλήρου από τις τοπικές κοινωνίες, εντούτοις υπάρχουν συγκεκριμένες κατευθύνσεις από την Κομισιόν. Πρόκειται για το Μέτρο 19, με 4 υπόμετρα που αφορούν την στήριξη για την προετοιμασία στρατηγικής της τοπικής ανάπτυξης, για την υλοποίηση δράσεων των στρατηγικών Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων, για την προπαρασκευή και υλοποίηση της συνεργασίας (διακρατική και διατοπική) και για τις λειτουργικές δαπάνες και την εμψύχωση.
Οι βασικές ομάδες Μέτρων του Προγράμματος
Αναφορικά με τις επενδυτικές προτεραιότητες του ΠΑΑ για τον αγροτικό τομέα, όπως τόνισε η Ευαγγελία Τζουμάκα, στέλεχος της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρισης του ΠΑΑ, πέντε είναι οι βασικές ομάδες Μέτρων του Προγράμματος:
- Ιδιωτικές επενδύσεις στον γεωργικό και δασικό τομέα
- Δημόσιες επενδύσεις στον γεωργικό και δασικό τομέα
- Δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις εκτός πρωτογενούς τομέα (διαφοροποίηση της οικονομικής βάσης της υπαίθρου και δημιουργία θέσεων απασχόλησης)
- Γεωργοπεριβαλλοντικά μέτρα και μέτρα προστασίας της παραγωγής και διασφάλισης του αγροτικού εισοδήματος
- Δομές υποστήριξης του αγρο-διατροφικού συστήματος και του δασικού τομέα.
Μάλιστα, όπως προαναγγέλθηκε, αναμένεται η προκήρυξη των Σχεδίων Βελτίωσης (διαβάστε περισσότερα στις σελ. 34-37) αλλά και της δράσης 4.2.2 (Μεταποίηση) που αφορά τη στήριξη για επενδύσεις στη μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη με τελικό προϊόν μη γεωργικό.
Η δράση 4.2.3, που αφορά επενδύσεις στη μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη γεωργικών προϊόντων με τελικό προϊόν γεωργικό ή μη από επαγγελματίες αγρότες, καθώς και οι επενδύσεις κάτω των 600.000 ευρώ, μεταφέρονται –όπως πρώτη έγραψε η «ΥΧ»– στο Leader.
ΕπΑΛΘ
Αναπτυξιακές παρεμβάσεις
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας (με δημόσια δαπάνη 523.406.309 ευρώ) περιλαμβάνει αναπτυξιακές παρεμβάσεις στο σύνολο του αλιευτικού τομέα και μέτρα που σχετίζονται άμεσα με την εφαρμογή της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής και της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής. Βασικές προτεραιότητες του, μεταξύ άλλων, η προώθηση της περιβαλλοντικά βιώσιμης, αποδοτικής ως προς τους πόρους, καινοτόμου, ανταγωνιστικής και βασιζόμενης στη γνώση αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, η αύξηση της απασχόλησης και της εδαφικής συνοχής, η ενίσχυση της εμπορίας και της μεταποίησης κ.ά.
Πρωταγωνίστριες οι περιφέρειες
Καθοριστικό ρόλο αναμένεται να διαδραματίσουν οι Περιφέρειες, στις οποίες έχουν εκχωρηθεί αρμοδιότητες που αντιστοιχούν στο 37% των συνολικών πόρων του ΠΑΑ. Εν τω μεταξύ, όπως έγινε γνωστό, αναμένεται πριν το καλοκαίρι οι Περιφέρειες να προκηρύξουν το μέτρο της αγροτικής οδοποιίας, το θεσμικό πλαίσιο του οποίου έχει ολοκληρωθεί. Παράλληλα, ετοιμάζεται θεσμικό πλαίσιο για το νέο Leader, οι προκηρύξεις του οποίου θα πραγματοποιηθούν μέχρι τα τέλη καλοκαιριού.
