Εκθεση σχετικά με το πρόγραμμα της ΕΕ για την προώθηση της κατανάλωσης οπωροκηπευτικών και γάλακτος στα σχολεία εκπόνησε για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου η Κομισιόν. Η έκθεση αφορά τα κριτήρια κατανομής του προϋπολογισμού και τον αντίκτυπο των μεταφορών του στην αποτελεσματικότητα του προγράμματος.
Όπως προκύπτει, τα κριτήρια που καθορίζονται στον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 για την κατανομή του συνολικού ποσού της ενίσχυσης για το πρόγραμμα της ΕΕ για τα σχολεία μεταξύ των κρατών-μελών εφαρμόστηκαν από το Συμβούλιο κατά την έκδοση του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1370/2013 του Συμβουλίου (για την περίοδο από την 1η Αυγούστου 2017 έως τις 31 Ιουλίου 2023) και από την Επιτροπή με την εκτελεστική απόφαση (ΕΕ) 2023/106 (για την περίοδο από την 1η Αυγούστου 2023 έως τις 31 Ιουλίου 2029).
Τα κριτήρια εξακολουθούν να έχουν εφαρμογή, δεδομένου ότι περιλαμβάνουν τρεις βασικές αρχές: την αναλογικότητα (αριθμός μαθητών σε κάθε κράτος-μέλος), τη συνοχή (βαθμός ανάπτυξης των περιφερειών) και την αποτελεσματικότητα (ιστορική χρήση).
«Κατά την υπό εξέλιξη επανεξέταση του προγράμματος της ΕΕ για τα σχολεία θα μπορούσε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο επέκτασης του πεδίου εφαρμογής του τρίτου κριτηρίου (ιστορική χρήση), ώστε να συμπεριληφθούν τα οπωροκηπευτικά στα σχολεία, δεδομένου ότι επί του παρόντος περιορίζεται στο γάλα στα σχολεία», σημειώνει η Κομισιόν.
Από την έκθεση προκύπτει ότι η δυνατότητα μεταφοράς της ενίσχυσης της ΕΕ χρησιμοποιήθηκε κυρίως από το γάλα στα οπωροκηπευτικά στα σχολεία. Αυτό έγινε για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης ζήτησης για τα οπωροκηπευτικά, η οποία φαίνεται να συνάδει με την ανοδική τάση του αριθμού των παιδιών που συμμετέχουν στο σκέλος του προγράμματος της ΕΕ για τα οπωροκηπευτικά στα σχολεία και την πτωτική τάση του αριθμού των παιδιών που συμμετέχουν στο σκέλος του προγράμματος της ΕΕ για το γάλα στα σχολεία.
«Στην πράξη, τα ποσά που μεταφέρθηκαν, χρησιμοποιήθηκαν μόνο σε ποσοστό έως και 15% για μεταφορές από το γάλα στα οπωροκηπευτικά και κατά 12% για μεταφορές από τα οπωροκηπευτικά στο γάλα», υπογραμμίζει η Κομισιόν. Και προσθέτει ότι αυτή η δυνατότητα επέτρεψε στα κράτη-μέλη να αξιοποιήσουν καλύτερα τη χορηγούμενη ενίσχυση της ΕΕ όπου χρειαζόταν, με στόχο την αύξηση της κάλυψης, όσον αφορά την ποσότητα και τη συχνότητα της διανομής.
«Κατά την υπό εξέλιξη επανεξέταση του προγράμματος της ΕΕ για τα σχολεία, θα μπορούσε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο απλούστευσης της προσέγγισης, ώστε να επιτρέπεται στα κράτη-μέλη να χρησιμοποιούν τα εθνικά τους κονδύλια ανάλογα με τις ανάγκες τους και όπως περιγράφεται στις εθνικές στρατηγικές τους», καταλήγει.
Κριτήρια κατανομής
Όπως προκύπτει από την έκθεση, για δέκα κράτη-μέλη (Δανία, Εσθονία, Ελλάδα, Κροατία, Ιταλία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία και Ρουμανία), οι νέες ενδεικτικές κατανομές της ενίσχυσης της ΕΕ για τα οπωροκηπευτικά στα σχολεία είναι χαμηλότερες από την προηγούμενη περίοδο. Η μείωση είναι μικρότερη από 5% για την Ελλάδα, τη Λιθουανία και την Ουγγαρία, κυμαίνεται από 5% έως 10% για τη Δανία, την Εσθονία, την Κροατία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και τη Ρουμανία, ενώ ανέρχεται στο 15% για την Πορτογαλία.
Για 14 κράτη-μέλη (Βέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Γερμανία, Ιρλανδία, Ισπανία, Γαλλία, Λετονία, Αυστρία, Πολωνία, Σλοβενία, Σλοβακία, Φινλανδία και Σουηδία), οι νέες ενδεικτικές κατανομές της ενίσχυσης της ΕΕ για τα οπωροκηπευτικά στα σχολεία είναι υψηλότερες από την προηγούμενη περίοδο.
Όπως εξηγεί η Κομισιόν, ο κύριος παράγοντας, όσον αφορά τη μείωση ή την αύξηση της ενδεικτικής κατανομής της ενίσχυσης της ΕΕ, είναι η μεταβολή του αριθμού των παιδιών ηλικίας 6-10 ετών στα κράτη-μέλη, ενώ όσον αφορά ειδικότερα την Εσθονία είναι η μεταβολή του καθεστώτος των αναγνωρισμένων μειονεκτικών περιοχών.
Για την Κύπρο, το Λουξεμβούργο και τη Μάλτα, δεν υπάρχει μεταβολή στην ενδεικτική κατανομή. Όσον αφορά το γάλα στα σχολεία, 15 κράτη-μέλη (Βέλγιο, Γερμανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Κροατία, Ιταλία, Κύπρος, Ολλανδία, Αυστρία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Φινλανδία και Σουηδία) έλαβαν χαμηλότερες ενδεικτικές κατανομές ενίσχυσης της ΕΕ σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο.
Η μείωση είναι μικρότερη από 5% για το Βέλγιο και την Ισπανία, κυμαίνεται από 5% έως 10% για τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Ολλανδία, την Αυστρία, τη Σλοβενία και τη Σουηδία, ανέρχεται σε 14% για την Ιταλία, κυμαίνεται από 20% έως 30% για τη Γαλλία, την Κροατία και τη Φινλανδία και ανέρχεται σε 41% για την Πορτογαλία και 49% για την Κύπρο. Στην Πορτογαλία καταγράφηκε μείωση κατά 13% του αριθμού των παιδιών ηλικίας 6-10 ετών και η ιστορική χρήση της μειώθηκε σημαντικά.
«Συνολικά, οι μεταβολές στις ενδεικτικές κατανομές για το γάλα στα σχολεία είναι σημαντικότερες από τις αντίστοιχες μεταβολές για τα οπωροκηπευτικά στα σχολεία. Αυτό οφείλεται στο τρίτο κριτήριο της ιστορικής χρήσης των ενισχύσεων της ΕΕ (σε ορισμένα κράτη-μέλη σημειώθηκε σημαντική μείωση της χρήσης των ενισχύσεων της ΕΕ στο πλαίσιο του νέου καθεστώτος)», υπογραμμίζεται στην έκθεση.
Κατά την εξέταση του συνολικού ενδεικτικού ποσού ενίσχυσης της ΕΕ (οπωροκηπευτικά και γάλα), τρία κράτη-μέλη κατέγραψαν απότομη πτώση. Πιο συγκεκριμένα, η Κύπρος (–31 %), η Πορτογαλία (–25%) και η Φινλανδία (–19%) δεν κατόρθωσαν να χρησιμοποιήσουν το 100% της ενδεικτικής κατανομής κατά τα τελευταία τέσσερα σχολικά έτη.
Μεταφορές την περίοδο 2017-2023
Από την αξιολόγηση του προγράμματος της ΕΕ για τα σχολεία κατά την περίοδο από το 2017/2018 έως το 2020/2021 προέκυψε ότι η δυνατότητα μεταφοράς της ενίσχυσης της ΕΕ μεταξύ των δύο σκελών του προγράμματος της ΕΕ χρησιμοποιήθηκε από 14 κράτη-μέλη και, κυρίως, για τη μεταφορά κονδυλίων από τη διανομή γάλακτος στην προώθηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών.
Ο κύριος λόγος για τη μεταφορά ήταν η κάλυψη της υψηλότερης ζήτησης για τα οπωροκηπευτικά, παράλληλα με την υποαπορρόφηση του προϋπολογισμού για το γάλα.
