Τι γίνεται με την Μελισσοκομία στην Ελλάδα; Τι μέλλει γενέσθαι;

Η 20ή Μαΐου έχει ορισθεί από τον ΟΗΕ ως η Παγκόσμια Ημέρα της Μέλισσας (Apis mellifera) και δικαιολογημένα, καθώς η μέλισσα πραγματοποιεί το 80% των επικονιάσεων. Στα 100 είδη που παράγουν το 90% της παγκόσμιας τροφής, τα 71 επικονιάζονται από αυτήν. Γι’ αυτό ο Albert Einstein είπε «αν κάποτε οι μέλισσες εκλείψουν, το ανθρώπινο είδος δεν θα αργήσει να τις  ακολουθήσει». Μελισσοκομία καλείται ο παραγωγικός κλάδος που ασχολείται με τη διαχείριση αποικιών της μέλισσας, για παραγωγή κυρίως μελιού και δευτερευώντος βασιλικού πολτού, γύρης, πρόπολης, κεριού. Κύριες αιτίες απώλειας των  μελισσοσμηνών παγκοσμίως αποτελούν η αλόγιστη χρήση χημικών στις καλλιέργειες και οι πυρκαγιές.

Από στοιχεία του Υπ.Α.Α&Τ, στην Ελλάδα εκτρέφεται το 10,8% των κυψελών της Ε.Ε με το 73% να είναι επαγγελματίες μελισσοκόμοι (κατέχουν τουλάχιστον 150 κυψέλες). Βάσει της Eurostat, η ελληνική παραγωγή μελιού αποτελεί το 1% της παγκόσμιας και το 7,4% της ευρωπαϊκής (τέταρτη θέση) με 16.000 τόνους.

Το ελληνικό μέλι αναγνωρίζεται διεθνώς ως εξαιρετικής ποιότητας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και γεύση. Αυτό οφείλεται στις ευνοϊκές κλιματολογικές συνθήκες της χώρας μας και στην πλούσια και ποικίλη μελισσοκομική χλωρίδα. Κύριες μελισσοκομικές περιοχές θεωρούνται η Καβάλα, η Χαλκιδική, η Εύβοια, η Πελοπόννησος, η Κρήτη & Νησιά Αιγαίου.

Η μελισσοκομία παρουσιάζει συνεχώς αυξητική πορεία στην Ε.Ε και στην Ελλάδα, στον συνολικό αριθμό των μελισσοκόμων και επαγγελματιών μελισσοκόμων και στον συνολικό αριθμό των κυψελών, γιατί θεωρείται κερδοφόρος, παρότι ως κλάδος έχει κάποια αβεβαιότητα, αφού εξαρτάται από τις επικρατούσες κλιματικές συνθήκες. Ίδια τάση εμφανίζει και η βιολογική μελισσοκομία, δημιουργώντας καλύτερες προοπτικές εμπορίας και καλύπτοντας τις αυξανόμενες απαιτήσεις των καταναλωτών για ασφαλή προϊόντα υψηλής ποιότητας. Ως «βιολογική μελισσοκομία» καλούμε την άσκηση αυτής βάσει των απαιτήσεων του Καν. (ΕΚ) 834/2007 και Καν. (ΕΚ) 889/2008 περί βιολογικής παραγωγής και επισήμανσης των βιολογικών προϊόντων. Απαραίτητη προϋπόθεση πιστοποίησης των μελισσοκομικών προϊόντων ως βιολογικά είναι ο έλεγχος και η πιστοποίηση της επιχείρησης από Φορέα Ελέγχου. Η TÜV AUSTRIA Hellas αποτελεί έναν διαπιστευμένο Φορέα, που ελέγχει και πιστοποιεί περίπου το 20% των ελληνικών πιστοποιημένων μελισσοκομικών επιχειρήσεων. Βασικές απαιτήσεις της νομοθεσίες είναι:

  • η θέση του μελισσοκομείου ( σε ακτίνα 3 χιλιομέτρων οι πηγές νέκταρος και γύρης προέρχονται από βιολογικές καλλιέργειες ή αυτοφυή βλάστηση)
  • χρήση απολεπισμάτων ή πιστοποιημένου βιολογικού κεριού
  • απαγόρευση της χρήσης χημικών συνθετικών φαρμάκων
  • διατροφή με βιολογική ζάχαρη ή μέλι, αν θίγεται η επιβίωσή τους
  • περίοδος μετατροπής 12 μηνών.

Στην επισήμανση και εμπορία του μελιού, η ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, θέτουν λεπτομερείς κανόνες. Η ΟΔΗΓΙΑ 2001/110/ΕΚ του Συμβουλίου της Ε.Ε (20/12/2001) ορίζει διάφορους τύπους μελιού και τα γενικά  χαρακτηριστικά της σύστασής τους. Στην ΚΥΑ 127/2004 (ΦΕΚ Β’239/23-02-2005), ως προσθήκη του άρθρου 67 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών, περιλαμβάνεται η «ταυτοποίηση των αμιγών ελληνικών μελιών πεύκου, ελάτης, καστανιάς, ερείκης, θυμαριού, πορτοκαλιάς, βαμβακιού και ηλίανθου».  Επομένως, αναφορά της φυτικής προέλευσης στο μέλι, γίνεται μόνο αν ανταποκρίνεται στις φυσικοχημικές και γυρεοσκοπικές παραμέτρους του κανονισμού. Σημαντικές ποσότητες μελιού, παράγονται από άλλα είδη που δεν εμπίπτουν στην παραπάνω νομοθεσία (μέλι κουμαριάς, βελανιδιάς, δάσους).

Συμπληρωματικά, η  ΥΑ 144/15067/24-01-2019 (ΦΕΚ Β’466/18-02-2019) οριοθετεί την εμπορία των προϊόντων από τους «μικρούς» μελισσοκόμους που δύνανται να προμηθεύουν:

α) άμεσα στον τελικό καταναλωτή ή μέσω των λαϊκών αγορών της Περιφερειακής τους Ενότητας

β) στα τοπικά καταστήματα λιανικής πώλησης της Περιφερειακής τους Ενότητας σε ποσότητες, μέχρι 10 κιλά ιδιοπαραγόμενου μελιού ανά κυψέλη και έως 1.200 κιλών ετήσιας ποσότητας.

Οι απαιτούμενες πληροφορίες της ετικέτας του μελιού ορίζονται από τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών και τον Κανονισμό (ΕΕ) 1169/2011 συμπεριλαμβανομένου του κωδικού αριθμού του μελισσοκόμου.

Το ΥΠΑΑΤ δημιουργεί το Μελισσοκομικό Μητρώο μέσω της  απόφασης, 140/106513 (ΦΕΚ Β 1560/17-4-2021),  όπου καθίσταται υποχρεωτική η εγγραφή κάθε μελισσοκόμου με τουλάχιστον 5 κυψέλες. Απαραιτήτως δικαιολογείται η κατοχή των κυψελών μέσω παραστατικών αγοράς, ή συμβολαιογραφικών πράξεων. Επιπλέον, οριοθετούνται οι δικαιολογημένες μεταβολές των πληθυσμών μέσω μελισσοκομικών χειρισμών (διαιρέσεων), σε ετήσια αύξηση μέχρι 50% επί των κατεχόμενων κυψελών και με 5 συλλήψεις αφεσμών/ανά έτος. Για μεγαλύτερη αύξηση χρειάζεται αιτιολογημένη έκθεση της ΔΑΟΚ.

Η μελισσοκομία θα στηριχθεί μέσω προγραμμάτων του (ΠΑΑ) 2014 – 2020:

  • Υπόμετρο 6.1 «Εγκατάσταση Νέων Αγροτών», με την οικονομική ενίσχυση ως κίνητρο σύστασης νέων μελισσοκομικών επιχειρήσεων με ελάχιστο πλήθος τις 109 κυψέλες.
  • ως επιλέξιμη δραστηριότητα, για πρώτη φορά, στην Προδημοσίευση του ΜΕΤΡΟΥ 11 «ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ». Βασική προϋπόθεση επιλεξιμότητας είναι η ύπαρξη συμβολαίου με Φορέα, μέχρι την 31/12/2020.

Κλείνοντας, αναμένεται περαιτέρω αύξηση του κλάδου της μελισσοκομίας (συνολικό αριθμό των μελισσοκόμων και επαγγελματιών, πλήθος κυψελών). Οι κανόνες στην ταυτοποίηση, στους τρόπους εμπορίας και με την πιστοποίηση βιολογικότητας, τα ελληνικά μέλια μπορούν να καταλάβουν εξέχουσα θέση στην ελλειμματική ευρωπαϊκή αγορά (αυτάρκεια 54,2%). Συμπερασματικά, η πιστοποίηση βιολογικότητας μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο μοριοδοτώντας ή επιδοτώντας τους μελισσοκόμους και προσδίδοντας  προστιθέμενη αξία στο μέλι.

Ινώ Χαρτσά| Επικεφαλής Επιθεωρήτρια Βιολογικών Προϊόντων

Επικοινωνήστε με την TÜV AUSTRIA Hellas:
Τ: +30 210 5220920 | F: +30 210 5203990 | E:[email protected]
Ή επισκεφθείτε το site tuvaustriahellas.gr