Της Ανθής Γεωργίου
Με στόχο τόσο την ενίσχυση του τοπικού χαρακτήρα της ελληνικής περιφέρειας και, γενικότερα, την ενδυνάμωση της ελληνικής οικονομίας, οι γυναίκες απ’ όποιο πόστο και αν βρίσκονται τολμούν και αναπτύσσουν την επιχειρηματική δραστηριότητά τους. Άλλωστε, η επιχειρηματικότητα δεν έχει φύλο, αποτελεί θέμα των πολλών και όχι των λίγων. Είναι υπόθεση άξιων ανθρώπων, με όρεξη, μεράκι, αγάπη, ικανότητα και δημιουργικότητα.
Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, τις προσπάθειες που έχουν καταβάλει και τις προσωπικές θυσίες που έχουν κάνει, μιλούν στην «ΥΧ» γυναίκες που έχουν αναλάβει δράση στο τιμόνι της διοίκησης Αγροτικών Συνεταιρισμών και επιχειρήσεων.
Η δουλειά που κάνουν δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα. Η γυναικεία προσπάθεια δεν σταματά μόνο στους τέσσερις τοίχους μίας επιχείρησης ή ενός γραφείου. Σε αυτό έχουν να προσθέσουν και τη φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας, το μεγάλωμα των παιδιών ή ακόμα και των εγγονιών τους. Και μέσα σε όλα αυτά έχουν να αντιμετωπίσουν και την επιφυλακτικότητα ή ακόμη και την καχυποψία σχετικά με το αν μπορούν να τα καταφέρουν και να αντεπεξέλθουν σε όλες τις δυσκολίες.
Όμως, ξέρουν να παλεύουν, να βρίσκονται μπροστά, να αναλαμβάνουν ευθύνες και να προχωρούν δυναμικά. Η σκληρή δουλειά δεν τις τρομάζει. Άλλωστε, όπως χαρακτηριστικά λένε, η καταξίωση δεν έρχεται από την καρέκλα που κατέχεις, αλλά από το έργο που κάνεις.
Όλα ξεπερνιούνται, όταν έχεις σωστό αποτέλεσμα
Εν ώρα εργασίας, κατά τη διαλογή ροδάκινων στο χωράφι, πετύχαμε την Κατερίνα Βασιλειάδου, παραγωγό και ιδιοκτήτρια του Κτήματος Βασιλειάδη Τασούλη, με 200 στρέμματα ροδάκινα και δαμάσκηνα, στην Ημαθία. «Την επιχείρηση την ανέλαβα εδώ και δέκα χρόνια από τότε που πέθανε ο πατέρας μου. Από μικρή, όμως, είμαι στα χωράφια», μας λέει. Ταυτόχρονα, είναι και μητέρα τριών κοριτσιών: «Είναι αλήθεια ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουμε δυσκολίες. Πρέπει να διευθύνεις την επιχείρηση και αν δεν έχεις δίπλα σου σωστούς συνεργάτες δεν μπορείς να κάνεις τη δουλειά που θέλεις. Ευτυχώς, έχω δίπλα μου τους γεωπόνους και με βοηθούν πάρα πολύ», σημειώνει.
Η φύση της δουλειάς της τη θέλει όλη την ημέρα εκεί. Από την καλλιέργεια, το ράντισμα με το τρακτέρ, τη συγκομιδή, το κλείσιμο συμφωνιών και την πώληση του προϊόντος. «Αυτή η δουλειά δεν έχει ώρα, από το πρωί μέχρι το βράδυ. Είναι πάρα πολλές οι δουλειές και δεν προλαβαίνεις. Αυτό είναι το βασικό πρόβλημα. Όλα τα υπόλοιπα τα ξεπερνάμε. Οι πολλές ώρες δουλειάς δεν μπορούν να μας κουράσουν, αρκεί να έχουμε το σωστό αποτέλεσμα. Σήμερα είμαστε όλη μέρα στον ήλιο και ναι, το απολαμβάνω, γιατί χαίρομαι γι’ αυτό που κάνω. Αισθάνομαι πραγματικά πολύ τυχερή που το ζω», διευκρινίζει.
Το γεγονός ότι δεν είναι πολλές οι γυναίκες αγρότισσες και σε καίριες θέσεις έχει ως αποτέλεσμα να τις αντιμετωπίζουν λίγο διαφορετικά: «Δεν μπορώ να υψώσω τη φωνή μου ούτε να νευριάσω, όπως ένας άντρας. Προσπαθώ να μιλήσω με τον καλύτερο τρόπο, μιας και τη γυναίκα τη βλέπουν διαφορετικά».
Σκληρή και υπεύθυνη δουλειά
«Για να επιβιώσει μια γυναίκα σε έναν χώρο πρέπει να δουλεύει σαν σκυλί. Να εργαστεί σκληρά και υπεύθυνα», μας λέει η ιδιοκτήτρια του τυροκομείου Προίκα στο Σόχο Θεσσαλονίκης, Ελένη Προίκα.
Με την επιχείρηση ασχολείται σχεδόν 40 χρόνια: «Στην αρχή, ασχολήθηκα ερασιτεχνικά και τα τελευταία 30 χρόνια συντονίζοντας όλο το εγχείρημα. Τώρα έχουν μεγαλώσει και τα παιδιά μου και δεν έχω ιδιαίτερο πρόβλημα, αλλά σαφώς ο περισσότερος χρόνος αφιερώνεται στη δουλειά. Προσωπική ζωή σχεδόν δεν υπάρχει, γιατί ο χρόνος αξιοποιείται για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις της δουλειάς, παραβλέποντας τον εαυτό σου».
Στην αρχή, όπως εξηγεί, είναι δύσκολα: «Είτε είσαι άντρας είτε γυναίκα σε αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα. Όταν, όμως, δώσεις επανειλημμένα δείγματα γραφής και διανύοντας έναν μακρύ δρόμο, τότε τα πράγματα αρχίζουν και γίνονται πιο εύκολα. Όμως, ως γυναίκα είναι πιο δύσκολα, μέχρι να κερδίσεις την εμπιστοσύνη. Μετά αρχίζουν και καταλαβαίνουν ότι μπορείς, το αποδέχονται και τους αρέσει κιόλας το γεγονός ότι έχουν έναν άνθρωπο που κρατάει τον λόγο του και είναι συνεπής με τις υποχρεώσεις του».
Αν και βρέθηκε σε αυτήν τη θέση εξαιτίας κάποιων συγκυριών, σήμερα δηλώνει ότι είναι ευχαριστημένη με αυτό που έκανε: «Θεωρώ ότι δεν αδικήθηκα και ότι μου δόθηκε μια δουλειά, την οποία την αγάπησα, την πόνεσα. Επέλεξα την ποιότητα και όχι την ποσότητα. Και αυτό είναι μια επιλογή».
Η γυναικεία προσπάθεια δεν σταματά μόνο στους τέσσερις τοίχους μίας επιχείρησης ή ενός γραφείου. Σε αυτό έχουν να προσθέσουν και τη φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας
Αναγκαζόμαστε να αποκτήσουμε αντρική… ψυχολογία
Η Κατερίνα Ρουσοπούλου ανέλαβε την προεδρία του Αγροτικού Συνεταιρισμού Αχλαδοχωρίου στην Πέλλα, το 2011, από τότε που αποφάσισε να τον ιδρύσει. Η ιδέα της ίδρυσης του συνεταιρισμού ξεκίνησε, όπως μας εξηγεί, από την ανάγκη να συγκεντρωθεί η παραγωγή της περιοχής, γιατί κάθε καλλιεργητής δεν ήταν σίγουρος για το πού θα τη διαθέσει: «Παίζεται άσχημο παιχνίδι σε βάρος των παραγωγών σε οικονομικό επίπεδο, σε ό,τι αφορά τα φρούτα. Ήθελα οι παραγωγοί της περιοχής να έχουν μια σιγουριά και, μέχρι στιγμής, τους την παρέχουμε», τονίζει.
Η ίδια, εκτός από πρόεδρος του συνεταιρισμού, είναι και επιχειρηματίας. Όπως χαρακτηριστικά μας λέει, «γεννήθηκα μέσα σε αυτήν τη δουλειά εξαιτίας του πατέρα μου. Έχουμε μια βιομηχανία με κατεψυγμένα φρούτα και λαχανικά. Εδώ και αρκετά χρόνια κάνω τις παραλαβές των προϊόντων και τα προμηθεύω στο εμπόριο. Η δουλειά ξεκινά από τις 7 το πρωί και όταν είσαι και πρόεδρος του συνεταιρισμού, αναλαμβάνεις και όλες τις οικονομικές ευθύνες. Να τρέχεις σε τράπεζες, σε εφορίες, σε υπηρεσίες, για το ΦΠΑ των αγροτών, να προσέχεις τα βιβλία τους».
Όλα αυτά μαζί, όπως μας λέει, δημιουργούν δυσκολίες, αφού «εμείς οι γυναίκες έχουμε και όλα τα άλλα, παιδιά, οικογένεια, σπίτι και δουλειά και ειδικά η αγροτική δουλειά είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Αναγκαζόμαστε να αποκτάμε μια αντρική ψυχολογία, αφήνοντας πολλές φορές τη γυναικεία φύση μας για το σπίτι και την οικογένεια».
Δεν καταξιώνεσαι από την καρέκλα, αλλά από αυτό που κάνεις
Παιδί του συνεταιρισμού χαρακτηρίζει τον εαυτό της η πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φαρσάλων Γη, Βασιλική – Ματούλα Αϋφαντή: «Εργαζόμουν χρόνια στον ΕΑΣ Φαρσάλων και ήμουν για αρκετά χρόνια πρόεδρος στον Σύλλογο Εργαζομένων. Όταν η ΕΑΣ οδηγήθηκε σε εκκαθάριση, πήραμε την πρωτοβουλία, συστήνοντας αυτόν τον νέο συνεταιρισμό, και προχωρήσαμε. Πρόεδρος είμαι από το καλοκαίρι του 2014».
«Μία γυναίκα, όταν αναλαμβάνει τέτοιες θέσεις, ξεχνάει τα πάντα και ασχολείται μόνο με αυτό και απαιτεί να υπάρχει όχι απλά διάθεση και μεράκι, αλλά και χρόνος, τον οποίο προσπαθείς να κερδίσεις. Συγχρόνως, είναι πολύ καλό για μία γυναίκα να δραστηριοποιείται ειδικά σε έναν τέτοιο χώρο, όπως είναι ο αγροτικός τομέας. Είναι πέρα από τα πρότυπα που έχει φτιάξει η κοινωνία μας, δηλαδή αγρότης να σημαίνει άντρας πρόεδρος σε μια επιχείρηση ή συνεταιρισμό», σημειώνει.
Όπως μας εξηγεί, «μια γυναίκα μπορεί να είναι πολύ πιο κοντά και να έχει καλή επαφή με τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους και αυτοί με τη σειρά τους την ακούνε με πολλή προσοχή. Εγώ, τουλάχιστον, το ζω από την πλευρά μου, παρόλο που δεν πληρώ τις προϋποθέσεις του παλαιού τύπου… προέδρου και που στη θέση αυτή φαντάζονται ότι θα είναι ένας πρόεδρος που θα έχει και κάποιο εκτόπισμα, έναν όγκο».
Στέλνοντας ένα μήνυμα στις γυναίκες, τονίζει ότι «ποτέ δεν είναι αργά. Ποτέ να μην πουν ότι μία γυναίκα δεν μπορεί ή έχει κάποιες υποχρεώσεις με την οικογένεια ή με οτιδήποτε. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που επιβάλλεται για το πότε είναι η κατάλληλη ηλικία για μια γυναίκα να ασχοληθεί και να αποκτήσει καίριες θέσεις. Οι ευκαιρίες δίνονται στη ζωή της γυναίκας από την ώρα που βγαίνει στην αγορά εργασίας μέχρι την ώρα που θεωρεί ότι μπορεί και στέκεται στα πόδια της για να προσφέρει. Αρκεί να αγαπά αυτό που κάνει και να έχει τη διάθεση να προσφέρει. Όταν όλα αυτά συνδυάζονται, πιστεύω ότι το αποτέλεσμα είναι πολύ θετικό. Δεν γίνεται να είσαι σε έναν χώρο απλά για να είσαι. Δεν καταξιώνεσαι μόνο από την καρέκλα, αλλά μέσα απ’ αυτό που κάνεις. Οπότε πρέπει να το επιχειρούν οι γυναίκες».
Έχουμε όρεξη και αγαπάμε αυτό που κάνουμε
Τον Σεπτέμβρη του 2011 η Χριστίνα Λούβρου ανέλαβε πρόεδρος της Ένωσης Συνεργαζόμενων Αγροτών Κέρκυρας. Όπως μας είπε «για μια γυναίκα είναι δύσκολο και αντιμετωπίζεις πολλά προβλήματα. Όχι μόνο προβλήματα με τους υπαλλήλους, που έχεις και απασχολείς, αλλά και με τον ίδιο τον αγροτικό κόσμο.
Όμως, το καλό με μένα ήταν ότι οι αγρότες, λόγω του ότι με είχαν ζήσει ως υπάλληλο της Ένωσης, υπεύθυνη των επιδοτήσεων, έχουν μία καλή άποψη για εμένα. Με είχαν εμπιστευτεί, συνεχίζουν να με εμπιστεύονται και άρχισαν να έρχονται πιο κοντά στον συνεταιριστικό χώρο. Ακούνε αυτά που τους λέμε, δέχονται τις νέες μας προτάσεις, το συζητάνε. Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις που μπορούν να αμφισβητούν ή να το βλέπουν λίγο περίεργα».
«Μια γυναίκα έχει και οικογένεια. Εγώ έχω τέσσερα παιδιά και ένα εγγόνι και καταλαβαίνετε τις δυσκολίες. Όμως, θέλω να πω ότι, όταν θέλουμε να δουλέψουμε σωστά και έχουμε όρεξη και αγαπάμε το αντικείμενο, τότε τα καταφέρνουμε», τονίζει.
Στις επιτυχίες της η Χρ. Λούβρου μετρά την αξιοποίηση ενός εγκαταλειμμένου χημείου, χάρη στο οποίο, προσθέτοντας τον κατάλληλο εργαστηριακό εξοπλισμό, προχώρησαν σε αναλύσεις του εδάφους, λαδιού και φυτοπροστασίας. Αυτό, όπως μας λέει, «είχε ως αποτέλεσμα να βοηθήσουμε τον αγρότη να μη ρίχνει ανεξέλεγκτα στο χωράφι του λιπάσματα και φάρμακα, αλλά αυτά που χρειάζεται, προφυλάσσοντας συγχρόνως και το περιβάλλον».
