Πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 4/10 η ημερίδα του ερευνητικού οργανισμού «Διανέοσις» στην Αίγλη του Ζάππειου με θέμα: «Οι νέοι ελληνικοί συνεταιρισμοί».Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε μελέτη του οργανισμού, που δημοσιεύθηκε πριν από λίγους μήνες με θέμα το παρόν και μέλλον των αγροτικών συνεταιριστικών σχημάτων. Συντονίστρια της ημερίδας, ήταν η Διευθύνουσα Σύμβουλος της «Διανέοσις» και επιστημονική υπεύθυνη της μελέτης, Μαριάννα Σκυλακάκη, η οποία αναφέρθηκε στη φιλοσοφία εκπόνησης της έρευνας αλλά και στα κύρια ευρήματα με σημαντικότερο όλων το πρόβλημα του μικρού μεγέθους των σχημάτων που κυριαρχούν σε όλο το μήκος της αγροδιατροφικής αλυσίδας , από την πρωτογενή παραγωγή μέχρι τη μεταποίηση και την εμπορία.
Ανάγκη δημιουργίας οικονομιών κλίμακας και ενίσχυσης του συνεργατισμού
Την ημερίδα προλόγισε ο Γενικός Διευθυντής του οργανισμού Διονύσης Νικολάου, ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων ότι τα αποτελέσματα του πονήματος έχουν τεθεί στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ώστε να ληφθούν υπόψη ενόψει και της επικείμενης νομοθετικής ρύθμισης για τους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Αναφερόμενος στο περιεχόμενο και το λόγο εκπόνησης της μελέτης ο κ. Νικολάου ανέφερε: «Η γεωργία ένας δυναμικός τομέας που έχει σημαντικά προβλήματα όπως είναι ο μικρός κλήρος, η χαμηλή παραγωγικότητα και η έλλειψη εξωστρέφειας κυρίως με επώνυμα και εξειδικευμένα προϊόντα που ενσωματώνουν τεχνολογία και μας κάνουν ανταγωνιστικούς στη διεθνή αγορά».
Ο ίδιος πρόσθεσε ότι: «Φιλοδοξούμε μέσα από αυτή την έρευνα να αναδείξουμε την αξία της επιχειρηματικότητας της ανάληψης του κινδύνου, της παραγωγής σύγχρονων προϊόντων που ενσωματώνουν την τεχνολογία και κυρίως του ρόλου των συνεταιρισμών ως μοχλού εξωστρέφειας της ελληνικής οικονομίας με τα γεωργικά και κτηνοτροφικά με προϊόντα έτσι ώστε να πετύχουμε τους στόχους που θα συμβάλλουν να φύγουμε από την κρίση και θα ξεπεράσουμε τα προβλήματα των παλαιού τύπου συνεταιρισμών».
Τον λόγο πήρε ακολούθως η Μαριάννα Σκυλακάκη, η οποία παρουσίασε του ομιλητές του πάνελ και ακολούθως μίλησε για τον παράγοντα – «κλειδί» κατά την έρευνα για να καταστούν τα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές. Όπως ανέφερε η ίδια, ο μέσος αγροτικός κλήρος στην Ελλάδα είναι 68 στρέμματα ενώ πάνω από τις μισές αγροτικές εκμεταλλεύσεις είναι μικρότερες από 20 στρέμματα. Επιπλέον, όπως σημείωσε η κ. Σκυλακάκη μικρός αριθμός επιχειρήσεων έχουν τζίρο άνω των 100 εκατ. ευρώ. «Στον αγροδιατροφικό τομέα το μέγεθος μετράει», είπε χαρακτηριστικά η κ. Σκυλακάκη αναφερόμενη στα αποτελέσματα της έρευνας. Η ίδια είπε ότι οι μικρές εκμεταλλεύσεις δυσκολεύονται να επενδύσουν σε καινοτομία και marketing. Καταλήγοντας σημείωσε ότι «ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος για την επίτευξη οικονομιών κλίμακος είναι η μαζική αύξηση του βαθμού συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα και με όλους τους τρόπους».
Οι αδυναμίες του παλιού μοντέλου και η ανάγκη για προτάσεις – λύσεις
Στη συνέχεια ο ερευνητικός συνεργάτης του οργανισμού Θοδωρής Μπένος αναφέρθηκε στα ευρήματα και ορισμένες προτάσεις της μελέτης. Αρχικά σημείωσε ότι οι συνεταιρισμοί εξ ορισμού συνδυάζουν την επιχειρηματική λειτουργία με τον κοινωνικό τους ρόλο. Στη συνέχεια μίλησε για το παραδοσιακό μοντέλο των ελληνικών συνεταιρισμών και τις εγγενείς αδυναμίες και προβλήματα που συνδέονται με αυτό το πεπαλαιωμένο μοντέλο λειτουργίας το οποίο συχνά μετέτρεψε τους συνεταιρισμούς σε κομματικά εργαλεία.
Προχωρώντας, παρουσίασε ορισμένα ιδιαίτερα στοιχεία των ελληνικών συνεταιρισμών όπως η ανθεκτικότητα των αγροδιατροφικού τομέα εν μέσω κρίσης και η άνθηση της συμβολαιακής γεωργίας. Αναφερόμενος στο νομικό καθεστώς για τη λειτουργία των συνεταιρισμών παρέθεσε το πλήθος νόμων και τροποποιήσεων που έχουν προσπαθήσει να ρυθμίσουν τη λειτουργία των συνεταιρισμών ενώ για τον εν ενεργεία νόμο σημείωσε ότι: «Κατά την άποψή μας είναι αρκετά κοντά στον καλύτερο νόμο που είχαμε του 2000 αλλά σε κάποια σημεία μπέρδεψε την έννοια της κρατικής εποπτείας, τοποθετώντας ορισμένους περιορισμούς στη χρηματοδότηση και αυτοδιοίκηση των συνεταιρισμών».
Αναφορά έγινε και για τα Μέτρα 9 (Ομάδες Παραγωγών) και 16 (Συνεργασία) του ΠΑΑ που αφορούν τους συνεταιρισμούς και τις καθυστερήσεις που σημειώθηκαν στην υλοποίησή τους. Ο ίδιος σημείωσε ότι θα ήταν ευχής έργον να δημιουργηθεί ένα λογισμικό που θα παρακολουθεί τα πεπραγμένα και τις αποφάσεις των συνεταιρισμών ώστε να υπάρχει διαφάνεια και να βοηθήσει τα μέλη να επανακτήσουν την εμπιστοσύνη τους προς τους συνεταιρισμούς.
Ο ερευνητής παρουσίασε και ορισμένες προτάσεις όπως αναγκαιότητα επίλυσης του προβλήματος των αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, η δημιουργία φορέα που θα βοηθά τους συνεταιρισμούς στην έξοδό τους στις αγορές του εξωτερικού, η δημιουργία ενός συστήματος ελέγχου εισοδήματος στη βάση των εισροών και ο ανασχεδιασμός του προγράμματος ενοικίασης δημοτικής γεωργικής γη με ανοιχτά δεδομένα καθώς «αυτή τη στιγμή κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει αν υπάρχει πρόοδος και ποια είναι αυτή». Επίσης ο κ. Μπένος αναφέρθηκε στη σημασία της οικοδόμησης ικανοτήτων των μελών των συνεταιρισμών μέσω κατάρτισης και απόκτησης δεξιοτήτων.
Να αλλάξει η νοοτροπία και να δοθούν κίνητρα συμμετοχής σε συνεταιρισμούς
Στη συνέχεια ο Δρ. Κωνσταντίνος Ηλιόπουλος Διευθυντής του ΙΝΑΓΡΟΚ του ΕΛΓΟ – «Δήμητρα» αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα οι συνεταιρισμοί να μη δρουν μόνο με βάση τα γεγονότα αλλά και «κάτω από την επιφάνεια», παρατηρώντας τις τάσεις και προβλέποντας εξελίξεις. «Χρειαζόμαστε εκπαίδευση που πρέπει να ξεκινά από τα νηπιαγωγεία και την οικογένεια» είπε ο ίδιος τονίζοντας τη σημασία δημιουργίας μιας νέας κουλτούρας συνεργατισμού. «Αυτό που πρέπει να αλλάξουμε είναι ο τρόπος που συνεργαζόμαστε εντός και εκτός συνεταιρισμών», πρόσθεσε.
Ο Γενικός Γραμματέας Διαχείρισης Κοινοτικών Πόρων του ΥπΑΑΤ, Κωνσταντίνος Μπαγινέτας αναφέρθηκε στο επικείμενο νομοσχέδιο ρύθμισης λειτουργίας συνεταιρισμών που αναμένεται έως το τέλος Οκτωβρίου. Σχολιάζοντας την υφιστάμενη κατάσταση ανέφερε ότι «Δυστυχώς οι αγρότες μας έχουν μπερδέψει την έννοια των θεσμών του συνεταιρισμού με τα πρόσωπα που εκπροσωπούν αυτό το θεσμό και γι’ αυτό μόλις το 9%-10% των αγροτών συμμετέχουν σε συνεταιριστικά σχήματα».
«Θα υπάρξει ένα αυστηρό πλαίσιο ελέγχου ιδιαίτερα των οικονομικών στοιχείων των συνεταιρισμών δίνοντας όμως παράλληλα ευελιξία». Αργότερα σε νέα του τοποθέτηση ο ίδιος ανέφερε για το νομοσχέδιο που θα κατατεθεί ότι: «Θα προσπαθούμε να κάνουμε μια νέα καθαρή αρχή και να αφήσουν οι συνεταιρισμοί τα βαρίδια που τους κρατούν πίσω», είπε χαρακτηριστικά ο Γενικός τονίζοντας ότι πρέπει να βρεθεί μια λύση στο ζήτημα των ανακτήσεων.
Ιδιαίτερα άμεση και ενδιαφέρουσα ήταν τέλος η παρέμβαση του CEO του συνεταιρισμού Στέβιας Λαμίας, Χρήστου Σταμάτη, ο οποίος ανέφερε ότι η συνταγή της επιτυχίας για έναν συνεταιρισμό είναι η αξία των ανθρώπων του, η δημιουργία ενός επιχειρηματικού πλάνου που θα απευθύνεται σε μια αγορά με υπαρκτή ζήτηση και περιθώρια ανάπτυξης, η δημιουργία ενός προϊόντος με προστιθέμενη αξία και η συνεχής εκπαίδευση τόσο των μελών όσο και της ηγεσίας του συνεταιρισμού. «Εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση» είπε χαρακτηριστικά.
Μετά τις ομιλίες ακολούθησε εκτενής συζήτηση στην οποία σχολιάστηκαν οι τοποθετήσεις και τα αποτελέσματα της μελέτης από εκπροσώπους συνεταιρισμών, νομικούς, νυν και πρώην στελέχη του ΥπΑΑΤ και start-uppers.
