Τρεις από τις χειρότερες περιόδους δασικών πυρκαγιών που έχουν καταγραφεί στην Ευρώπη σημειώθηκαν την τελευταία εξαετία, σύμφωνα με το πόρισμα της τελευταίας ετήσιας έκθεσης του Κοινού Κέντρου Ερευνών (JRC) της Κομισιόν για τις δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Οι ειδικοί του κέντρου επισημαίνουν ότι η περσινή περίοδος δασικών πυρκαγιών ήταν η δεύτερη χειρότερη στην επικράτεια της ΕΕ, όσον αφορά την έκταση των καμένων περιοχών (από το 2006 που ξεκίνησαν τα αρχεία), καθώς υπολείπεται μόνον του 2017, όταν είχαν καεί πάνω από 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Πάνω από 5.500 km2 εδαφών κάηκαν το 2021 -μια έκταση υπερδιπλάσια του Λουξεμβούργου-, ενώ πάνω από 1.000 km2 κάηκαν σε προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000, οι οποίες αποτελούν τη δεξαμενή βιοποικιλότητας της ΕΕ.
Εστιάζοντας στη χαρτογράφηση των πυρκαγιών για την περσινή χρονιά, οι χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου ήταν οι σφοδρότερα πληγείσες, με την Ιταλία (1,5 εκατ. στρέμματα) να έχει τις μεγαλύτερες απώλειες από πυρκαγιές όσον αφορά την έκταση των καμένων περιοχών, την Τουρκία (1,3 εκατ. στρέμματα) και την Ελλάδα (1,08 εκατ. στρέμματα) να συμπληρώνουν την τριάδα, και τις Ισπανία (878.800 στρέμματα) και Πορτογαλία (283.600 στρέμματα) να ακολουθούν από απόσταση.
Δεδομένης βέβαια της μικρότερης έκτασης της χώρας μας σε σύγκριση με την Ιταλία και την Τουρκία, το ποσοστό των καμένων επί της συνολικής ελληνικής επικράτειας είναι πολύ μεγαλύτερο από τις υπόλοιπες πληγείσες χώρες.
Από την άλλη, αρκετές χώρες της Νότιας Ευρώπης έχουν πολύ υψηλότερο μέσο όρο καμένων εκτάσεων από την Ελλάδα κατά την περίοδο 2011-2020. Εδώ, πρώτη σε απώλειες είναι η Πορτογαλία με 1,3 εκατ. στρέμματα, δεύτερη η Ισπανία με 956.290 στρέμματα, τρίτη η Ιταλία με 648.190 και τέταρτη η Ελλάδα με 242.530 στρέμματα.
Αυτή η δεκαετής εικόνα επιβεβαιώνει το δυσανάλογο αποτύπωμα των επιπτώσεων του καταστροφικού καλοκαιριού του 2021 στη χώρα μας, όταν εκατοντάδες δασικές πυρκαγιές κατέκαψαν πολύ περισσότερες από τις συνήθεις εκτάσεις γης που χάνονται ετησίως με αυτόν τον τρόπο.
«Η περίοδος πυρκαγιών του 2021 σημαδεύτηκε από μια σειρά πολύ μεγάλων πυρκαγιών τον Αύγουστο, ιδιαίτερα στην Τουρκία και στην Ελλάδα, καθιστώντας αυτόν τον πιο καταστροφικό μήνα και αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ήμισυ της ετήσιας συνολικής καμένης έκτασης», σημειώνουν οι ειδικοί του JRC.
Επιδεινούμενο κλιματικό μοτίβο
Η συχνότερη εμφάνιση εξαιρετικά βλαβερών περιόδων δασικών πυρκαγιών τα τελευταία χρόνια εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τον ρόλο της κλιματικής αλλαγής στην ανησυχητική τάση, μια διαπίστωση την οποία υπογραμμίζει και το ελληνικό παράδειγμα του 2021. «Η περίοδος των δασικών πυρκαγιών για το 2021 στην Ελλάδα ξεκίνησε με εξαιρετικά υψηλές θερμοκρασίες, πάνω από τα κανονικά επίπεδα στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Τα επίπεδα βροχοπτώσεων, ιδιαίτερα τον Μάιο, καταγράφηκαν μηδενικά όχι μόνο στην περιοχή της Αττικής, αλλά και στα νότια ηπειρωτικά», αναφέρει η έκθεση του JRC.
«Επιπλέον, από τα μέσα Ιουνίου έως τα τέλη Αυγούστου, το καλοκαίρι χαρακτηρίστηκε από ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες, που στη χειρότερη περίπτωση πλησίασαν τους 46 βαθμούς Κελσίου, στα βόρεια και κεντρικά ηπειρωτικά τμήματα της χώρας. Αυτή η περίοδος θεωρήθηκε ως ο πιο αξιοσημείωτος καύσωνας από άποψη διάρκειας τα τελευταία 35 χρόνια. Λόγω της μεγάλης περιόδου ξηρασίας, ο κίνδυνος πυρκαγιάς αυξήθηκε και καταγράφηκαν μεγάλες και αξιόλογες πυρκαγιές μεταξύ 3 και 11 Αυγούστου».
Σύμφωνα με πληροφορίες που αντλήθηκαν από τις ελληνικές Δασικές Υπηρεσίες, η χώρα μας βίωσε συνολικά 1.250 δασικές πυρκαγιές το 2021. Αυτές κατέκαψαν συνολικά 1,01 στρέμματα δασικών εκτάσεων, και μόλις 72.280 στρέμματα σε μη δασικές εκτάσεις. Όπως είναι εμφανές, η ύπαιθρος έχει πληρώσει το συντριπτικά μεγαλύτερο τίμημα της καταστροφής, με σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο ζωής των Ελλήνων αγροτών.
