Περισσότερο από μια δεκαετία αφότου θυγατρικές της πολυεθνικής εταιρείας καουτσούκ Socfin Group εκκαθάρισαν και κατέλαβαν βίαια τις εκμεταλλεύσεις, τα νεκροταφεία και τα ιερά δάση των αυτόχθονων κοινοτήτων Μπουνόνγκ στην επαρχία Μοντουλκίρι της Καμπότζης, ο γαλλοβελγικός κολοσσός προσπαθεί τώρα να εισπράξει δεκάδες χιλιάδες δολάρια από αυτούς τους αγρότες με την πρόφαση της παροχή υπηρεσιών «προετοιμασίας της γης».
Αρκετοί χωρικοί της μειονότητας των Μπουνόνγκ εξακολουθούν να εμπλέκονται σε έναν νομικό αγώνα εναντίον του μεγαλύτερου μετόχου της Socfin, γνωστού γαλλικού ομίλου Bollore, για τον οποίο διαβάσατε σε παλαιότερο φύλλο της «ΥΧ». Ωστόσο, 210 οικογένειες που επέλεξαν να διαπραγματευτούν με τις θυγατρικές της Socfin ολοκλήρωσαν επιτυχώς το 2021 μια πολυετή διαδικασία διαμεσολάβησης, η οποία χρηματοδοτήθηκε και υποστηρίχθηκε από τις κυβερνήσεις της Γερμανίας, της Ελβετίας και του Λουξεμβούργου και το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (OHCHR).
Η διαμεσολάβηση οδήγησε σε συμφωνίες διευθέτησης του ζητήματος για πέντε χωριά στην κοινότητα Μπούσρα, με τη Socfin να δεσμεύεται ότι θα επενδύσει σε μικρής κλίμακας υποδομές, θα παράσχει αναπτυξιακά κεφάλαια σε ορισμένες οικογένειες ως αποζημίωση για τις χαμένες εκτάσεις και θα αφήσει ανέπαφα τα εναπομείναντα νεκροταφεία των Μπουνόνγκ και τα ιερά τους δάση. Ωστόσο, αρκετοί αγρότες έχουν ήδη βρεθεί στο σημείο να χρωστούν υπέρογκα ποσά στη Socfin.
Η τετελεσμένη κατάσταση που αναγκάστηκαν να αποδεχθούν οι ιθαγενείς
Πιο συγκεκριμένα, μια από τις επιλογές που είχαν δοθεί παλαιότερα στους χωρικούς που έχασαν τις εκμεταλλεύσεις τους, ήταν να καλλιεργήσουν καουτσούκ εντός των παραχωρηθεισών γαιών. Όπως επιβεβαίωσε η Socfin στο τοπικό μέσο ενημέρωσης CamboJA, συνολικά 52 οικογένειες είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα, λαμβάνοντας τεχνική εκπαίδευση και ενίσχυση και υπογράφοντας συμβόλαια, στα οποία υπόσχονταν να αποπληρώσουν στην εταιρεία το κόστος των καουτσουκόδεντρων που φυτεύτηκαν στις παραδοσιακές γεωργικές εκτάσεις. Πάντως, οι αγρότες εξακολουθούσαν να μην κατέχουν τη γη, η οποία παρέμενε υπό τον έλεγχο της Socfin.
«Η εταιρεία είχε φυτέψει καουτσούκ σε γη που είχε εκκαθαριστεί και, εάν δεν την παίρναμε, θα χάναμε εντελώς τη δυνατότητα να καλλιεργούμε. Επομένως, αναγκαστήκαμε να συναινέσουμε», εξηγεί ο Nges Nam, ένας από τους συμμετέχοντες του προγράμματος που ουσιαστικά εξωθήθηκε να υπογράψει συμβόλαιο. «Αναγκάστηκα να αποδεχτώ τα καουτσουκόδεντρα, καθώς τα είχαν ήδη φυτέψει».
Ακτήμονες και καταχρεωμένοι
Σύμφωνα με δύο τέτοια συμβόλαια του 2009 και του 2014 που εξετάστηκαν από την CamboJA, η Socfin είχε κοστολογήσει τα «έξοδα φύτευσης» για τις Καμποτζιανές οικογένειες σε 1 δολάριο ανά καουτσουκόδεντρο, καθώς επίσης και για λίπανση και προετοιμασία της γης. Η συμφωνία περιελάμβανε επίσης εκατοντάδες δολάρια σε «διοικητικά κόστη» και «τέλη συντήρησης», διατηρώντας ετήσιο επιτόκιο 5%.
Κανένα έλεος από τη Socfin
Ένα εκτάριο καλλιεργήσιμης γης περιέχει συνήθως περισσότερα από 500 καουτσουκόδεντρα, όπως λένε οι Μπουνόνγκ. Πολλοί αγρότες αναφέρουν ότι τους διαμηνύθηκε από τη Socfin ότι χρωστούν στην εταιρεία περισσότερα από 10.000 δολάρια βάσει των αρχικών συμβολαίων. «Οι κοινότητες θα πρέπει να τηρήσουν τις συμφωνηθείσες δεσμεύσεις, δεδομένου ότι οι ίδιες αντλούν εισόδημα από αυτό», αναφέρει η Socfin στο CamboJA.
Οι κοινότητες των Μπουνόνγκ κατηγορούν τη Socfin ότι τους σφίγγει τη «θηλιά», αρνούμενη να παραιτηθεί από τις καταβολές των τόκων που προβλέπονται στα συμβόλαια, παρά την προσπάθεια διαμεσολάβησης που ολοκληρώθηκε το 2021.
