Είναι τελικά κοινή η ευρωπαϊκή γεωργική πολιτική; Σε καμία περίπτωση, απαντούν δύο ερευνητές του Κέντρου για την Παγκόσμια Ανάπτυξη (Center for Global Development), μιας μη κερδοσκοπικής δεξαμενής σκέψης (think tank) με έδρα την Ουάσιγκτον και το Λονδίνο. Οι ερευνητές, με βάση μελέτη τους, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ευνοημένοι της ΚΑΠ είναι οι παραγωγοί της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς λαμβάνουν και τα υψηλότερα ποσά ενίσχυσης. Στην πρώτη πεντάδα των κρατών-μελών με το μεγαλύτερο μπάτζετ περιλαμβάνεται και η Ελλάδα,.
Ειδικότερα, οι αναλυτές Ian Mitchell και Arthur Baker, αποφάσισαν να στοιχειοθετήσουν, μέσω συγκεκριμένης μεθοδολογίας, αυτό που ξέρουμε όλοι, ότι οι ενισχύσεις της ΚΑΠ διαφέρουν από κράτος σε κράτος. Πρόκειται για μία πρώτη εκτίμηση, η οποία ωστόσο οδήγησε τους αναλυτές να διατυπώσουν και τα δικά τους συμπεράσματα, με αφορμή τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για την ΚΑΠ της νέας προγραμματικής περιόδου. Οι αναλυτές χρησιμοποίησαν το διεθνές μοντέλο «Εκτιμητή Στήριξης του Παραγωγού (PSE)» , το οποίο καλύπτει τόσο τις επιδοτήσεις, όσο και τα μέτρα στήριξης της αγοράς επί της Ακαθάριστης Προσόδου των κρατών-μελών.
Τα υψηλότερα επίπεδα στήριξης καταγράφηκαν στα κράτη της Βαλτικής και δη στη Λετονία, στη Λιθουανία και στην Εσθονία, στη γειτονική Βουλγαρία και στην Ελλάδα, καθώς η εκτίμηση στήριξης των παραγωγών ανήλθε το 2017 στο 30% και άνω.
Πιο χαμηλά είναι τα ποσοστά σε άλλα κράτη-μέλη, όπως στη Γαλλία (19%), στην Ιρλανδία (21%) και στην Πολωνία (21%), ενώ η Γερμανία βρίσκεται στο 14%. Τα χαμηλότερα ποσοστά PSE βρέθηκαν στο Βέλγιο (11%), στη Δανία (11%) και στην Ολλανδία (7%).Όπως οι ίδιοι οι ερευνητές επισημαίνουν:
✱ Έξι κράτη-μέλη λαμβάνουν τέσσερις φορές περισσότερες ενισχύσεις από την Ολλανδία.
✱ Η Γαλλία, η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο –που υποστηρίζουν έναν υψηλό προϋπολογισμό για τη γεωργία– είναι κάτω από τα μισά μέλη της ΕΕ, όσον αφορά τα επίπεδα στήριξης.
✱ Παρά το γεγονός ότι ανήκει στους επικριτές της ΚΑΠ, η Μεγάλη Βρετανία βρίσκεται περίπου στο ίδιο επίπεδο της μέσης κοινοτικής στήριξης.
✱ Όσον αφορά τη «στήριξη των τιμών στην αγορά», που αυξάνει τις τιμές των τροφίμων στην ΕΕ, το Βέλγιο, η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Πολωνία και η Μεγάλη Βρετανία είναι και τα πιο επωφελημένα κράτη-μέλη το 2017.
Επιβλαβής η ΚΑΠ
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα επίπεδα στήριξης της γεωργίας είναι χαμηλότερα από ό,τι πριν από τρεις δεκαετίες» σημειώνουν οι αναλυτές. «Πέρυσι, η ΕΕ δαπάνησε πάνω από το 37% του προϋπολογισμού της για τη γεωργία, αν και το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο θα μπορούσε να μειώσει το ποσοστό αυτό στο 28% με 31% του συνόλου, κατά τη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027».
Μάλιστα, υπογραμμίζουν ότι το ποσό των 50 δισ. ευρώ τον χρόνο εξακολουθεί να είναι «περίπου τριπλάσιο του προϋπολογισμού της ΕΕ για την παροχή στήριξης σε δράσεις για τη μετανάστευση, για το περιβάλλον και το κλίμα, για τις οποίες οι ετήσιες δαπάνες είναι κάτω από 1 δισ.».
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η επίδραση της ΚΑΠ είναι «σε μεγάλο βαθμό επιβλαβής», καθώς αυξάνει την παραγωγή της ΕΕ, μειώνει τις τιμές του παραγωγού παγκοσμίως και δυσκολεύει τους εισαγωγείς. «Η αφρικανική γεωργία μειονεκτεί λόγω των χαμηλότερων διεθνών τιμών και επειδή η Αφρική δεν έχει 50 δισ. ευρώ ετησίως για να τη στηρίξει», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
Ωστόσο, και με δεδομένο ότι οι περισσότερες από τις επιδοτήσεις της ΚΑΠ δεν συνδέονται άμεσα με την παραγωγή είναι πιθανό να είναι λιγότερο στρεβλωτικές από άλλες μορφές μέτρων γεωργικής πολιτικής, παραδέχονται οι Mitchell και Baker.
Προϋπολογισμός
Οι ερευνητές θεωρούν, με αφορμή τις διαπραγματεύσεις για τη νέα ΚΑΠ, ότι κράτη όπως η Δανία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία, θα πρέπει να συνεχίσουν να πιέζουν για χαμηλότερα επίπεδα στήριξης συνολικά, ενώ η Γαλλία, η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο «θα μπορούσαν να αλλάξουν τη θέση τους σχετικά με τον προϋπολογισμό και να προτείνουν μια εναλλακτική προσέγγιση, ώστε να ευθυγραμμιστεί ο ευρωπαϊκός ανταγωνισμός».
