Κίνδυνος υποβάθμισης του ελληνικού βαμβακιού από την ΕΕ
Πρωτοβουλία και δράσεις για την προστασία των συμφερόντων της βαμβακοκαλλιέργειας, ενός κλάδου ζωτικής σημασίας για την οικονομία της χώρας μας και την κοινωνική συνοχή, έχει αναλάβει η Διεπαγγελματική Οργάνωση Βάμβακος (ΔΟΒ), προκειμένου να μην πληγεί το προϊόν από την Οδηγία της ΕΕ για τις Πράσινες Απαιτήσεις στα Κλωστοϋφαντουργικά Προϊόντα, με στόχο τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της βιομηχανίας της μόδας.
Σύμφωνα με επιστολή του προέδρου της ΔΟΒ, Ευθύμιου Φωτεινού, προς όλους τους ευρωβουλευτές του Ευρωκοινοβουλίου, κοινοποιούνται σοβαρές ανησυχίες γύρω από τη μεθοδολογία υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος προϊόντων (PEF) και τις πιθανές στρεβλώσεις που αυτή μπορεί να προκαλέσει στο ευρωπαϊκό βαμβάκι και ταυτόχρονα υπογραμμίζεται η σημασία του βαμβακιού για την ελληνική οικονομία, την απασχόληση και τη βιώσιμη αγροτική παραγωγή.
Για το σοβαρό αυτό θέμα πραγματοποιήθηκε επίσκεψη εκπροσώπων της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) στις Βρυξέλλες. Ο εκπρόσωπος της ΕΘΕΑΣ για το βαμβάκι και πρόεδρος του μεγαλύτερου συνεταιρισμού βαμβακοπαραγωγών στην Ελλάδα, Στέφανος Νταούκας, ενημέρωσε τον αρμόδιο πρέσβη στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στις Βρυξέλλες, Γ. Κωστόσπουλο, για την Οδηγία Green Claims Directive, που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση, και τις ανησυχίες που υπάρχουν ότι η μεθοδολογία αυτή ευνοεί τις συνθετικές ίνες, όπως ο πολυεστέρας, εις βάρος των φυσικών υλικών, λόγω ελλείψεων στα κριτήρια αξιολόγησης. Ανάλογη ενημέρωση για το ίδιο θέμα είχε κάνει νωρίτερα και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συμμαχίας Βάμβακος, Αντώνης Σιάρκος.
Μία ημέρα πριν την αναχώρηση για τις Βρυξέλλες, ο κ. Νταούκας ενημέρωσε τους βαμβακοπαραγωγούς της Ημαθίας για την πρωτοβουλία που έχει αναλάβει η ΔΟΒ. Έκανε λόγο για λόμπι και συμφέροντα, που έχουν καταφέρει με μια παλιά μελέτη 20ετίας να αποδείξουν ότι το αποτύπωμα από τις συνθετικές ίνες σε βάρος του περιβάλλοντος είναι στην κλίμακα 10, ενώ του βαμβακιού στο 12. Όπως είπε, αυτή είναι μια ψευδής παράσταση, η οποία καταστρέφει την υπεραξία που θέλουν να δώσουν οι Έλληνες παραγωγοί στο βαμβάκι.
«Ζητούμε συμπαράσταση και στήριξη από όλες τις ευρωομάδες της Ελλάδας και της Ισπανίας για αυτή την εξέλιξη. Η ψηφοφορία αναμένεται να γίνει στις 4 Απριλίου και θα έχει επιπτώσεις στο βαμβάκι και τα χαρακτηριστικά του. Ουσιαστικά, ανατρέπουν με τις συνθετικές ίνες μια αυτονόητη λογική για το ποιο έχει το μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Νταούκας.
Ο πρόεδρος της ΔΟΒ, Ευθύμιος Φωτεινός, επισημαίνει ότι η υιοθέτηση ενός τέτοιου μοντέλου κατηγοριοποίησης θα έθετε σε σοβαρό κίνδυνο τον τομέα του βάμβακος στην Ελλάδα
Αυτό που ζητά η ΔΟΒ είναι, μεταξύ άλλων, την απόρριψη των παραπομπών του Συμβουλίου σε αιτιολογικές σκέψεις που «συνιστούν» τη χρήση του PEF, αλλά και επαναπροσδιορισμό του τρόπου υπολογισμού του ενεργειακού αποτυπώματος του βαμβακιού. «Η τελική μορφή της Οδηγίας δεν πρέπει να αποδυναμώσει τους στόχους της για διαφάνεια και βιωσιμότητα. Ζητούμε τη στήριξη, ώστε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, απορρίπτοντας μεθοδολογίες που ευνοούν τα συμφέροντα των μεγάλων εταιρειών fast fashion και υπονομεύουν τον αγροτικό τομέα της χώρας μας και τους καταναλωτές», υπογραμμίζει στην επιστολή του ο κ. Φωτεινός.
Σοβαρός κίνδυνος για την παραγωγή φυσικών ινών
Στη σχετική επιστολή του προέδρου της ΔΟΒ επισημαίνεται πως αν και η Οδηγία έρχεται να αντιμετωπίσει τις σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του γραμμικού μοντέλου παραγωγής και κατανάλωσης – απόρριψης, ωστόσο, όπως διαπιστώνεται, παρά τη σωστή κατεύθυνση της Οδηγίας, ο προκρινόμενος τρόπος υπολογισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος μεροληπτεί εμφανώς προς όφελος των συνθετικών ινών, εμφανίζοντας τα προϊόντα ένδυσης με βάση τον πολυεστέρα να έχουν καλύτερο περιβαλλοντικό δείκτη από αυτά των φυσικών υφάνσιμων ινών, με κυριότερη αυτών το βαμβάκι.
Αυτό που τονίζει ο κ. Φωτεινός είναι ότι η εφαρμογή της μεθοδολογίας PEF εμπνέει σημαντικές ανησυχίες, αφού η προτεινόμενη μεθοδολογία συγκρίνει εσφαλμένα το ενεργειακό αποτύπωμα προϊόντων που παράγονται από ορυκτές πρώτες ύλες (fossil fuels) με προϊόντα προερχόμενα από ανανεώσιμες αγροτικές πηγές, αγνοώντας κρίσιμες παραμέτρους που αφορούν την κυκλικότητα των υλικών και την κατασπατάληση μη ανανεώσιμων ορυκτών πόρων στην περίπτωση παραγωγής των συνθετικών ινών, την αύξηση απορριπτέων πλαστικών στο τέλος του κύκλου ζωής των πολυεστερικών ειδών ένδυσης και τη ρύπανση του περιβάλλοντος από τα μικροπλαστικά που εκλύονται σε διάφορα στάδια χρήσης των προϊόντων, με αποδεδειγμένα ολέθριες συνέπειες για την υγεία των ανθρώπων.
Στην ίδια επιστολή υπογραμμίζεται ότι η υπό διαμόρφωση Οδηγία Green Claims Directive θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την αγροτική παραγωγή φυσικών ινών, παραπλανά τους καταναλωτές, αφού αγνοούνται ουσιώδη κριτήρια βιωσιμότητας, ενώ χρησιμοποιούνται δεδομένα 20ετίας, που δεν αντανακλούν την περιβαλλοντική πολιτική της ΕΕ, με αποτέλεσμα να υποβαθμίζεται το ενεργειακό αποτύπωμα της καλλιέργειας βαμβακιού. Παράλληλα, η υιοθέτηση της μεθοδολογίας PEF διευκολύνει τη νομιμοποίηση πρακτικών γρήγορης μόδας (fast fashion), που προκαλούν σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αντιβαίνοντας στους στόχους της ίδιας της Οδηγίας.
«Τα συμφέροντα μεγάλων λιανεμπορικών εταιρειών fast fashion επηρεάζουν τη διαμόρφωση της Οδηγίας, αφήνοντας ανοιχτό το πεδίο για πράσινο ξέπλυμα (greenwashing) και θέτοντας σε κίνδυνο την αγροτική παραγωγή φυσικών ινών στην ΕΕ», τονίζεται στην επιστολή.
Τέλος ο κ. Φωτεινός επισημαίνει ότι η υιοθέτηση ενός τέτοιου μοντέλου κατηγοριοποίησης θα έθετε σε σοβαρό κίνδυνο τον τομέα του βάμβακος στην Ελλάδα, αφού η καλλιέργεια καταλαμβάνει το 15% των αροτραίων εκτάσεων της χώρας, απασχολεί περίπου 40.000 παραγωγούς σε όλη την ελληνική επικράτεια και προσφέρει τουλάχιστον άλλες 50.000 θέσεις εργασίας σε συναφή επαγγέλματα σε όλη την αλυσίδα αξίας. Σημειώνεται, δε, ότι ο κύκλος εργασιών του κλάδου πλησιάζει το 1 δισ. ευρώ, με εξαγωγικό κυρίως προσανατολισμό και ουσιαστική συνεισφορά στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας. Η Ελλάδα, με παραγωγή περίπου 300.000 τόνων εκκοκκισμένου βάμβακος, έχει δεσπόζουσα θέση στην ΕΕ, αναλογώντας για το 80% της παραγωγής της, κατέχοντας την 6η θέση ανάμεσα στους μεγαλύτερους εξαγωγείς διεθνώς.
