Σε συστάσεις προς τα κράτη-μέλη προέβη η Κομισιόν σχετικά με τη συνοχή των μέτρων που έχουν ως στόχο την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την κλιματική ουδετερότητα, όπως αυτά περιλαμβάνονται στα αναθεωρημένα Σχέδιά τους για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Ειδικά για το ελληνικό, η Κομισιόν προειδοποιεί τις εγχώριες αρχές σε πέντε βασικά σημεία, τονίζοντας στο σχετικό κείμενό της, μεταξύ άλλων, ότι υπάρχουν ασάφειες, αντιφάσεις και δεν λαμβάνονται υπόψη σοβαρές παράμετροι για το κοινωνικό σύνολο.
ΕΣΕΚ
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), όπως περιγράφεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, είναι ο οδικός χάρτης της χώρας για την ενεργειακή μετάβαση.
Συνολικά, εξυπηρετεί τρεις σκοπούς:
Πρώτον, εξηγεί τη γενική στρατηγική για το πώς θα επιτύχει η χώρα την κλιματική ουδετερότητα το 2050. Δεύτερον, παρουσιάζει τις πολιτικές που θα διευκολύνουν στην επίτευξη του στόχου, με έμφαση στο ενδιάμεσο στάδιο του 2030. Τρίτον, ποσοτικοποιεί με αριθμούς που μεταφράζουν την πολιτική σε ένα σενάριο αναφοράς, δίνοντας έτσι μια εικόνα για τις κύριες τάσεις και τις τάξεις μεγέθους των διαφόρων μεταβλητών. Το κείμενο αποτελεί προσχέδιο του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί τον Ιούνιο του 2024, και θα πρέπει να λάβει υπόψιν του τις συστάσεις της Κομισιόν.
Παρότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει θετικές προβλέψεις στο ΕΣΕΚ, εντούτοις προειδοποιεί την Ελλάδα σε αρκετά σημεία.
Συγκεκριμένα:
✱ Όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, το ενημερωμένο ελληνικό Σχέδιο δεν λαμβάνει υπόψη τα τρωτά σημεία και τους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα, γεγονός που όπως λέει η Κομισιόν μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την επίτευξη των στόχων.
✱ Η Κομισιόν ζητάει λεπτομερείς εξηγήσεις από την Ελλάδα για το πώς και πότε σκοπεύει να καταργήσει σταδιακά τις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων. «Εξηγήστε λεπτομερέστερα πώς η Ελλάδα σχεδιάζει να καταργήσει σταδιακά την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από στερεά ορυκτά καύσιμα, διευκρινίζοντας τις σχετικές δεσμεύσεις και μέτρα», υπογραμμίζει.
✱ Για την επίτευξη της Δίκαιης Μετάβασης, το Σχέδιο, όπως σημειώνει η Επιτροπή, στερείται ολοκληρωμένης ανάλυσης για τις επιπτώσεις στο κοινωνικό σύνολο, στην απασχόληση και τις δεξιότητες, και δεν επεξεργάζεται συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα για την αντιμετώπισή τους.
✱ Σε ευθυγράμμιση με τα εδαφικά σχέδια Δίκαιης Μετάβασης (TJTP), το επικαιροποιημένο Σχέδιο της Ελλάδας παρέχει αντιφατικές πληροφορίες σχετικά με τις δεσμεύσεις σταδιακής απένταξης της χρήσης του λιγνίτη, δίνοντας μια ανοιχτή ημερομηνία για την πλήρη απόσυρση λιγνιτικών μονάδων (2028).
✱ Το Σχέδιο δεν περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο για την έρευνα, την καινοτομία, την ανταγωνιστικότητα και τις δεξιότητες, καθώς η Ελλάδα αναθεωρεί επί του παρόντος τις προτεραιότητές της σε αυτή τη διάσταση.
Πρωτογενής τομέας
Στις συστάσεις της, η Κομισιόν δεν αφήνει εκτός σχολιασμού και τον πρωτογενή τομέα, καθώς το ελληνικό Σχέδιο παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις. Αναλυτικά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητάει από τις ελληνικές αρχές:
✱ Να δώσουν περισσότερες πληροφορίες για τις υπάρχουσες και προγραμματισμένες πολιτικές και δράσεις που θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν και τη γεωργία, προκειμένου να επιτευχθεί ο εθνικός στόχος για τα αέρια θερμοκηπίου. «Προσδιορίστε πρόσθετες πολιτικές και μέτρα, διευκρινίζοντας με σαφήνεια το πεδίο εφαρμογής, το χρονοδιάγραμμα και, όπου είναι δυνατόν, τον αναμενόμενο αντίκτυπο από τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων σε χρηματοδοτικά προγράμματα της Ένωσης, όπως η ΚΑΠ», σημειώνεται.
✱ Να καθορίσουν έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη για την επίτευξη του εθνικού στόχου για τις δραστηριότητες χρήσης γης, αλλαγής χρήσης γης και δασοπονίας (LULUCF). «Παρέχετε σαφείς πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται με συνέπεια και αποτελεσματικότητα τα δημόσια κονδύλια (συμπεριλαμβανομένης της ΚΑΠ) όσο και η ιδιωτική χρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων γεωργίας δέσμευσης άνθρακα για την επίτευξη του εθνικού στόχου», αναφέρεται.
✱ Να αξιολογήσουν τα τρωτά σημεία και τους κινδύνους που σχετίζονται με καύσωνες, πλημμύρες, ξηρασίες. «Προετοιμάστε μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση των κινδύνων, με ιδιαίτερη έμφαση στη γεωργία, τη διαχείριση των υδάτων και τη δασοκομία», τονίζεται από την Επιτροπή. Τέλος, η ίδια καλεί την Ελλάδα να θέσει σε προτεραιότητα τα ζητήματα ανθεκτικότητας όταν χρησιμοποιεί χρηματοδοτικά προγράμματα της Ένωσης, όπως είναι η ΚΑΠ, η Πολιτική Συνοχής κ.ά.
