Εγχειρίδιο για την υποστήριξη της ανάπτυξης και της εφαρμογής αποτελεσματικών επιχειρησιακών προγραμμάτων (ΕΠ) για τις Οργανώσεις Παραγωγών (ΟΠ), τις Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών (ΕOΠ) και άλλες γεωργικές οικονομικές οργανώσεις στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ εξέδωσε η Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Από το 2017, στην ΕΕ υπάρχουν περίπου 3.400 αναγνωρισμένες ΟΠ, αλλά δεν εφαρμόζουν όλες επιχειρησιακά προγράμματα. Δραστηριοποιούνται κυρίως στους τομείς του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων, του ελαιολάδου και των οπωροκηπευτικών.
«Για να προχωρήσει η επέκταση των οργανώσεων παραγωγών και να αποδώσει τα οφέλη της και σε άλλους τομείς πέραν αυτών που έχουν ήδη υποστηριχθεί, η τελευταία μεταρρύθμιση της ΚΑΠ συμπεριέλαβε τη δυνατότητα θέσπισης τομεακών παρεμβάσεων σε άλλους τομείς, δηλαδή στο μεγαλύτερο μέρος της γεωργικής παραγωγής», εξηγεί η Διεύθυνση.
Η ίδια παραδέχεται, πάντως, ότι η δημιουργία μιας οργάνωσης παραγωγών και ενός επιχειρησιακού προγράμματος δεν είναι πάντα μια απλή υπόθεση. «Για να διευκολυνθεί η διαδικασία, ένας από τους κύριους στόχους του έργου ήταν η ανάπτυξη εγχειριδίου για να εμπνεύσει και να μοιραστεί καλές πρακτικές στους διάφορους γεωργικούς τομείς και να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για την ΕΕ.
Συμβουλές για ορθή υποβολή αίτησης
Ρύθμιση ενός έργου
Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ελέγξουν ποια μέτρα και τομείς είναι επιλέξιμα για χρηματοδότηση. Το ΕΠ τους πρέπει να ακολουθήσει ένα ειδικό σύνολο κανόνων για να επωφεληθεί από τα ευρωπαϊκά κονδύλια. Οι κανόνες αυτοί επηρεάζουν όλα τα στάδια του ΕΠ, τόσο κατά την προετοιμασία της αίτησης χρηματοδότησης, όσο και κατά την υλοποίησή του και στα στάδια υποβολής εκθέσεων.
Οι αξιωματούχοι της Κομισιόν συνιστούν στους ενδιαφερόμενους να αναλύουν όλους τους κανόνες που παρέχουν οι εθνικές αρχές πριν από τη σύνταξη της αίτησης και να ανατρέχουν τακτικά στους κανόνες αυτούς κατά την προετοιμασία της αίτησής τους. Εάν δεν είναι σίγουροι για τις απαιτήσεις, να μην διστάζουν να επικοινωνούν με τις εθνικές τους αρχές για να καταλάβουν ποια μέτρα είναι επιλέξιμα.
Αναζήτηση υποστήριξης
Η σύνταξη μιας αίτησης είναι μια πολύπλοκη διαδικασία και προτείνεται οι ενδιαφερόμενοι να αναζητήσουν τεχνική και νομική υποστήριξη στα πρώτα στάδια του ΕΠ τους. Να επικοινωνήσουν με τις εθνικές τους αρχές, οι οποίες θα πρέπει να είναι σε θέση να τους δώσουν ονόματα οργανισμών και εμπειρογνωμόνων που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να συντάξουν και να προετοιμάσουν το ΕΠ τους.
Καλύτερη διαχείριση του ΕΠ
Η επιτυχία του ΕΠ, όσον αφορά την επίτευξη των στόχων του, εξαρτάται από την ποιότητα των διαδικασιών διαχείρισης έργων που εφαρμόζουν οι ενδιαφερόμενοι. Διαχείριση ενός ΕΠ σημαίνει οργάνωση και παρακολούθηση κάθε δράσης που αναλαμβάνεται, ώστε να τηρούνται οι απαιτούμενες προθεσμίες, το κόστος και η ποιότητα. Ο διαχειριστής του έργου είναι σημαντικός για τη διασφάλιση της παράδοσης των αναμενόμενων αποτελεσμάτων (εκροές, παροχή κατάρτισης κ.λπ.).
Βοήθεια από ειδικούς στη διαχείριση έργων, εάν δεν υπάρχει αρκετή τεχνογνωσία
Οι αρχές των Βρυξελλών συμβουλεύουν τους ενδιαφερόμενους να ελέγχουν εάν ο οργανισμός τους πληροί όλα τα κριτήρια επιλεξιμότητας για την απόκτηση του καθεστώτος αναγνωρισμένου ΕΟ. Ως αναγνωρισμένες ΟΠ ή ΕΟΠ μπορούν να παραλείψουν αυτό το βήμα. Εάν ο οργανισμός τους δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί ως ΟΠ ή ΕΟΠ, έχουν τέσσερα χρόνια από την ημερομηνία έναρξης του ΕΠ για να επιτύχουν την αναγνώριση, με καταληκτική ημερομηνία τον Δεκέμβριο του 2027. Πρέπει λοιπόν να επικοινωνήσουν με τις εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την αναγνώριση, για να κατανοήσουν όλες τις απαιτήσεις και τα κριτήρια αναγνώρισης. Ο έλεγχος αυτός πρέπει να διενεργείται πριν από τη σύνταξη του ΕΠ, καθώς τα κριτήρια αναγνώρισης ενδέχεται να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να συνταχθεί το ΕΠ.
Σύνταξη και προετοιμασία της αίτησης
Πριν από την υποβολή της αίτησης για ένα ΕΠ, οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να γνωρίζουν ότι:
✱ Οι πληρωμές για τις δεσμεύσεις του ΕΠ μπορεί να διαρκέσουν πολύ: Να ρωτήσουν τις εθνικές αρχές σχετικά με το χρονοδιάγραμμα των πληρωμών και να βεβαιωθούν ότι διαθέτουν επαρκή μετρητά για να ολοκληρώσουν όλες τις διοικητικές εργασίες του ΕΠ τους.
✱ Οι διοικητικές δραστηριότητες για τη δημιουργία και την παρακολούθηση του ΕΠ είναι σημαντικές: πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να διαθέτουν τους απαραίτητους και ικανούς ανθρώπινους πόρους.
✱ Πρέπει να τηρούνται όλοι οι κανονισμοί που ισχύουν για το ΕΠ ή τη δομή τους. Η συμμόρφωση ελέγχεται κατά την αξιολόγηση του φακέλου από τις εθνικές αρχές.
✱ Δεν επιτρέπεται διπλή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για το ίδιο ΕΠ: Η πηγή όλων των χρηματοδοτήσεων θα επαληθευτεί κατά την αξιολόγηση.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις δεσμεύσεις που πρέπει να τηρούνται καθ’ όλη τη διάρκεια του ΕΠ, ώστε να εξασφαλίζεται η επιλεξιμότητά του κατά τη στιγμή της αίτησης πληρωμής. Θα πρέπει να δοθεί προσοχή κατά τη σύνταξη της αίτησης, διότι αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία οι εθνικές αρχές θα κρίνουν εάν το ΕΠ είναι επιλέξιμο για στήριξη. Η δομή και το περιεχόμενο της αίτησης πρέπει να ακολουθούν αυστηρά τις οδηγίες των εθνικών αρχών. Εάν οι ενδιαφερόμενοι δεν είναι σίγουροι για τον τρόπο συμπλήρωσης των υποδειγμάτων, δεν θα πρέπει να διστάσουν να επικοινωνήσουν με τις εθνικές αρχές για υποστήριξη.
Υποβολή της αίτησης για το επιχειρησιακό πρόγραμμα
Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί πριν από την ετήσια προθεσμία που καθορίζεται από τις εθνικές αρχές. Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να ελέγχουν ότι η υποβολή τους πληροί όλες τις οδηγίες που παρέχονται από τις αρχές -σε αντίθετη περίπτωση θα απορριφθεί. Θα πρέπει να ζητήσουν από τις αρμόδιες αρχές να τους χορηγήσουν απόδειξη παραλαβής που να δείχνει ότι η αίτηση υποβλήθηκε εμπρόθεσμα.
Να ακολουθούνται οι οδηγίες της αίτησης μέχρι την αξιολόγηση
Η υποβολή της αίτησης για χρηματοδότηση δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση υπόσχεση οικονομικής στήριξης. Η εξέταση των αιτήσεων και οποιαδήποτε κατανομή χρηματοδότησης στο πλαίσιο ενός ΕΠ υπόκειται σε όλους τους ευρωπαϊκούς και εθνικούς κανονισμούς που διέπουν την περίοδο προγραμματισμού της ΚΑΠ 2023-2027. Η Κομισιόν συνιστά στους ενδιαφερόμενους να διατηρούν τακτική επαφή με τις αρχές που είναι αρμόδιες για τη διεκπεραίωση της αίτησής τους, ώστε να κατανοούν την πρόοδό της και να εντοπίζουν πιθανά προβλήματα. Αυτή η προσέγγιση θα εξοικονομήσει χρόνο και θα μπορούσε να συμβάλει στην εξασφάλιση θετικού αποτελέσματος.
Τέλος, πρέπει να φυλάσσουν και να αρχειοθετούν όλα τα δικαιολογητικά έγγραφα που αφορούν το ΕΠ τους, ώστε να παρέχουν τυχόν αποδεικτικά στοιχεία που ζητούνται κατά την παρακολούθηση και τους ελέγχους.
