Λιγότεροι αγρότες σημαίνουν ανοχύρωτη ύπαιθρο απέναντι στις φυσικές καταστροφές

Η εγκατάλειψη των αγροτικών περιοχών, ένα ανομολόγητο έγκλημα που συντελείται εδώ και δεκαετίες, εγκυμονεί υπαρξιακούς κινδύνους τόσο για τις κοινότητες, όσο και για το τοπίο που τις περιβάλλει. Ιδιαίτερα, όταν η πολιτεία, που υποτίθεται ότι θα έπρεπε να τις θωρακίζει, τις αφήνει στο έλεος των φυσικών καταστροφών. Με αφορμή τη μεγάλη πυρκαγιά της 11ης Αυγούστου στη Βορειοανατολική Αττική, που τις τελευταίες ημέρες κατέκαψε χιλιάδες στρέμματα, εξαφανίζοντας πολύτιμη χλωρίδα και πανίδα, καταστρέφοντας περιουσίες και αφαιρώντας ανθρώπινες ζωές (μία εργαζόμενη γυναίκα εντοπίστηκε απανθρακωμένη), αξίζει να αναλογιστούμε για άλλη μια φορά ποια είναι η ύπαιθρος που θέλουμε. 

Λιγότεροι αγρότες σημαίνουν χωριά με λιγότερο μόνιμο πληθυσμό. Και, άρα, λιγότερους ανθρώπους στις επάλξεις, σε επαγρύπνηση απέναντι σε οποιαδήποτε πιθανή απειλή παρουσιαστεί. Σε συνδυασμό με τον ανεπαρκή κρατικό μηχανισμό, ο οποίος έχει αποδειχθεί ουκ ολίγες φορές αναποτελεσματικός έως εγκληματικά ανεύθυνος απέναντι στην πύρινη λαίλαπα –και όχι μόνο–, αυτή η συνθήκη οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε «ταφόπλακα» την αγροτική ύπαιθρο και το πολύτιμο φυσικό της περιβάλλον.

Οι αγρότες, παραδοσιακά, βρίσκονται στην πρώτη γραμμή ενάντια στις πυρκαγιές, τόσο ανταποκρινόμενοι άμεσα στον κίνδυνο, όσο και προφυλάσσοντας εμμέσως τις περιοχές τους, χάρη στην πολυσύνθετη δραστηριότητά τους. Σε αυτό το φύλλο της «ΥΧ», θα διαβάσετε για τους γεωργούς της Ροδόπης, οι οποίοι οριοθετούν τις μαινόμενες πυρκαγιές χάρη σε έγκαιρα οργώματα με τα τρακτέρ τους. Όπως επίσης είναι ευρέως γνωστό ότι η κτηνοτροφία συμβάλλει στη δημιουργία φυσικών αντιπυρικών ζωνών, μέσα από τη βόσκηση του ζωικού κεφαλαίου. Ωστόσο, όταν η αμείλικτη πραγματικότητα εξωθεί τον αγρότη εκτός του επαγγέλματος, μοιραία οι αγροτικές περιοχές μένουν αποδεκατισμένες και ανυπεράσπιστες.

Από την άλλη μεριά, οι άνθρωποι της πρωτογενούς παραγωγής είναι και οι πρώτοι που δοκιμάζονται από απώλειες όταν ενσκήπτουν τέτοιες καταστροφές. Η φωτιά που ξεκίνησε από τον Βαρνάβα και εξαπλώθηκε ταχύτατα σε όλη τη Βορειοανατολική Αττική, δεν αποτελεί εξαίρεση. Εκεί, μικρές και μεγάλες εκμεταλλεύσεις φυτικής και ζωικής παραγωγής βρέθηκαν στο έλεος της πύρινης λαίλαπας, με την «ΥΧ» να παρουσιάζει μια πρώτη αποτίμηση της ζημιάς. Οι εναπομείναντες παραγωγοί της περιοχής βρίσκονται, πλέον, σε απόγνωση, βλέποντας τους κόπους μιας ζωής να γίνονται στάχτη. 

Ειδικά για την κτηνοτροφία, οι νέες εξελίξεις επιδεινώνουν το ήδη μεγάλο πλήγμα για τη ζωική παραγωγή της χώρας μας. Μετά τις –όπως μαθαίνουμε– 20.000 θανατώσεις ζώων εξαιτίας της πανώλης των αιγοπροβάτων, εκατοντάδες επιπλέον αιγοπρόβατα και άλλα ζώα βρήκαν μαρτυρικό θάνατο στην Αττική, παραδομένα στις πύρινες «γλώσσες». Διαμορφώνεται, έτσι, μια πραγματικότητα που φαντάζει αδιέξοδη, σύμφωνα με την οποία όσα ζώα γλιτώνουν από τη μία καταστροφή, είναι υποψήφια για να γίνουν βορά της επόμενης, χωρίς να διαφαίνεται φως στο «τούνελ».

Στο παρόν φύλλο, η «ΥΧ» κάνει μια πρώτη αποτίμηση της κατάστασης από την πυρόπληκτη ζώνη της Αττικής και φιλοξενεί τις κραυγές αγωνίας των παραγωγών, οι οποίοι καταλογίζουν ευθύνες στην πολιτεία. Μια πολιτεία που άφησε τις περιοχές τους εκτεθειμένες, με ελλιπή μέσα πυρόσβεσης, και τώρα επιβάλλεται να πράξει τα αυτονόητα, στηρίζοντάς τους για να ορθοποδήσουν ξανά. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και να προαγάγει την ενσωμάτωση αγροτικών πρακτικών –π.χ. βόσκησης– στις στρατηγικές πρόληψης των δασικών πυρκαγιών (μεταξύ πολλών άλλων μέτρων), εάν όντως θέλει να μην επαναληφθούν τέτοια φαινόμενα. Θα πράξει, όμως, το καθήκον της, ή θα αδρανήσει εκ νέου, δίνοντας στους θεματοφύλακες της υπαίθρου τη χαριστική βολή;