Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου: «Η ανάπτυξη του οινοτουρισμού απαιτεί επενδύσεις και εκπαιδευμένο προσωπικό»

Η Μαίρη Τριανταφυλλοπούλου, Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Οινοτουρισμού μεταξύ πολλών άλλων ιδιοτήτων (Πρόεδρος της Ενωσης Οινοποιών Αμπελουργών Νήσων Αγαίου, Γενική Γραμματέας του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου) μιλά για τη μεγάλη ευκαιρία της χώρας μας σε αυτόν τον ιδιαίτερο τομέα του τουρισμού.

Οι περισσότεροι θεωρούν ότι οινοτουρισμός είναι όταν στις διακοπές μας επισκεπτόμαστε και ένα οινοποιείο, κάτι που νομίζω ότι το κάνουν αρκετοί. Είναι όμως μόνο αυτό;

Ο οινοτουρισμός είναι ένα απολύτως εξειδικευμένο κομμάτι του τουρισμού το οποίο συνδυάζει τον πρωτογενή παραγωγικό τομέα με την παροχή υπηρεσιών φιλοξενίας, εστίασης και ξενάγησης σε οινοποιητικές ή οινοπαραγωγικέςεγκαταστάσεις. Έχουμε δηλαδή να κάνουμε με μια σύνθετη δραστηριότητα που αφορά ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων το οποίο ξεκινά από την αμπελοκαλλιέργεια και φτάνει μέχρι την παραγωγή και διάθεση του οίνου.

Επιτρέψτε μου όμως να κάνω σαφές πως οινοτουρισμός είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια επίσκεψη σε ένα οινοποιείο: είναι μια εμπειρία! Και σε αυτό ακριβώς το σημείο είναι που θα πρέπει να εστιάσουμε την προσοχή μας έτσι ώστε να επενδύσουμε στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης βιωματικής εμπειρίας για τον επισκέπτη.

Τα τουριστικά πρακτορεία ενδιαφέρονται για τον οινοτουρισμό στην Ελλάδα;

Αν αναλογιστεί κανείς πως σε παγκόσμιο επίπεδο το ποσό της δαπάνης για τον γαστρονομικό τουρισμό ξεπερνά τα 300 δισεκατομμύρια, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται και ο οινοτουρισμός, τότε είναι απολύτως βέβαιο πως η απάντηση στο ερώτημά σας δεν μπορεί παρά να είναι θετική.

Η χώρα μας ευνοείται από τη γεωμορφολογία της ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και το γεγονός πως επισκέψιμες εγκαταστάσεις οινικού τουρισμού υπάρχουν σχεδόν σε ολόκληρη την Ελλάδα, οπότε κάθε γραφείο μπορεί να σχεδιάσει τουριστικά πακέτα με διασπορά σε όλη την επικράτεια. Στο σημείο αυτό δε θα πρέπει να παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι ο οινοτουρισμός αποτελεί ένα από τα ελάχιστα είδη τουρισμού με ενδιαφέρον καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Πέρα από την περίοδο του τρύγου, που ίσως αποτελεί και την αιχμή του δόρατος για τον επισκέπτη, σκεφτείτε πως και οι αμπελώνες αλλά και οι οινοποιητικές επιχειρήσεις σε κάθε εποχή του χρόνου έχουν πολλά κι ενδιαφέρονται πράγματα για να προσφέρουν ως εμπειρία στον τουρίστα που θα υποδεχτούν.

Υπάρχουν στοιχεία για τον οινοτουρισμό σε άλλες χώρες; Στην Ελλάδα;

Σε γενικές γραμμές παρατηρούμε πως ο οινοτουρισμός σε παγκόσμιο επίπεδο σημειώνει ραγδαία αύξηση την τελευταία δεκαετία. Οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Ν.Αφρική, η Χιλή, η Αυστραλία και η Αργεντινή είναι οι χώρες με τη μεγαλύτερη αυξητική τάση. Και στην Ελλάδα φαίνεται ότι υπάρχει τάση ανόδου και γίνονται συντονισμένες ενέργειες.

Η εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Αμπέλου και Οίνου με μέλη τον ΣΕΟ και την ΚΕΟΣΟΕ θέσπισε την Εθνική Ομάδα Οινοτουρισμού στην οποία συμμετέχουν μέλη από όλες τις περιφερειακές Οργανώσεις με σκοπό την αξιοποίηση, προβολή και προώθηση του Οινοτουρισμού σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού, τον ΕΟΤ και την τοπική Αυτοδιοίκηση 1ου και 2ου βαθμού. Με αυτό τον τρόπο οι φορείς του κλάδου συνδράμουν στην εξωστρέφεια και βεβαίως στην περαιτέρω ανάπτυξη.

Ποιο θα λέγατε ότι είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην προσπάθεια ανάπτυξης του οινοτουρισμού στην Ελλάδα;

Όπως σε κάθε σοβαρή προσπάθεια ανάπτυξης έτσι και στον οινοτουρισμό το σημαντικότερο σημείο είναι το σωστό θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θέτει τις ελάχιστες προϋποθέσεις και ταυτόχρονα εξασφαλίζει τις προοπτικές για την αειφόρα ανάπτυξη. Η δημιουργία ενός σύγχρονου πλαισίου που να διευκολύνει τις προσπάθειες των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στον οινοτουρισμό ώστε αυτός να δράσει ως ένας από τους κύριους μοχλούς ανάπτυξης του εναλλακτικού τουρισμού στη χώρα μας. Χρειάζεται η επιτάχυνση της δημιουργίας του μητρώου επισκέψιμων οινοπαραγωγικών μονάδων και η συντονισμένη προσπάθεια φορέων και επαγγελματιών για την προβολή και την προώθηση με στρατηγικό σχεδιασμό και προγραμματισμό δράσεων

Υπάρχουν όμως και εγγενείς δυσκολίες που θα μπορούσαμε να τις συνοψίσουμε στο γεγονός ότι αν και οι οινοποιοί έχουν κάνει μεγάλες και σοβαρές επενδύσεις, υπάρχει έλλειψη συντονισμού μεταξύ τους ώστε με μέθοδο και αποτελεσματικότητα να γίνει η προώθηση του τουριστικού μας προϊόντος. Κάθε επαγγελματίας του χώρου ο οποίος ενδιαφέρεται να αξιοποιήσει τουριστικά τον χώρο του οφείλει να κατανοήσει πως η εποχή μας επιτάσσει επενδύσεις σε εγκαταστάσεις, σε υλικοτεχνική υποδομή και ειδικά εκπαιδευμένο ανθρώπινο δυναμικό αλλά και συλλογική και συντονισμένη δράση με σκοπό την ανάδειξη του τουριστικού μας πλεονεκτήματος.

Πείτε μας τι ακριβώς είναι το σήμα του επισκέψιμου οινοποιείου και σε ποιο σημείο βρίσκεται;

Το Σήμα Επισκέψιμου Οινοποιείου (ΣΕΟ), καθορίζει τις απαιτούμενες προδιαγραφές για την λειτουργία ενός επισκέψιμου οινοποιείου και εκδίδεται από τις αρμόδιες Περιφερειακές Υπηρεσίες Τουρισμού. Καθιερώθηκε με το Ν.4276 / 2014 και τροποποιήθηκε με ΚΥΑ το 2018. Βασική επιδίωξη η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών Οινοτουρισμού και η προσέγγιση των επισκεπτών από το εσωτερικό και το εξωτερικό.

Παράλληλα προβλέπεται από το Υπουργείο Τουρισμού τήρηση Ηλεκτρονικού Μητρώου Οινοτουριστικών Επιχειρήσεων όπου καταχωρούνται οι κάτοχοι του Ειδικού σήματος. Στόχος είναι, στις δράσεις εξωστρέφειας για την ανάδειξη του οινοτουριστικού προϊόντος, δημόσιων και ιδιωτικών φορέων να μετέχουν οινοποιεία τα οποία έχουν πιστοποιηθεί ως επισκέψιμα και έχουν λάβει από τις αρμόδιες ΠΥΤ το σήμα του επισκέψιμου οινοποιείου.

Οι Έλληνες οινοποιοί ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στον οινοτουρισμό; Πόσα οινοποιεία αυτή τη στιγμή είναι πραγματικά επισκέψιμα;

Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον του Έλληνα οινοποιού για να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητες που του δίνει η επιχείρησή του ωστόσο δεν έχουν δείξει το ανάλογο ενδιαφέρον για την απόκτηση του σήματος (ΣΕΟ). Αν και θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως κάθε οινοποιητική επιχείρηση είναι εν δυνάμει και μια επισκέψιμη επιχείρηση οινικού τουρισμού, δε θα πρέπει να ξεχνάμε τις βασικές αρχές του τουρισμού εν γένει αλλά και τις προδιαγραφές όπως αυτές προβλέπονται από τον νόμο. Από την ξενάγηση, τις σωστές και ασφαλείς συνθήκες επίσκεψης, τις υποδομές υγιεινής, την πρόσβαση των ΑΜΕΑ κλπ.

Βεβαίως, κυρίαρχο ρόλο παίζει η επιχείρηση του οινοτουρισμού να έχει αξιοπρεπείς εγκαταστάσεις που να πληρούν όσα αναζητά ο επισκέπτης, καλύπτοντας τον κύκλο τής αμπέλου και την ουσία τού οίνου μέχρι και το αισθητικό του κριτήριο.

Τι πρέπει να γίνει για να αναπτυχθεί περισσότερο, ποιες κινήσεις θα βοηθούσαν;

Επιτρέψτε μου να πω πως ο οινοτουρισμός είναι τουρισμός των αισθήσεων. Ο οινοτουρίστας, αναζητά μια διαφορετική εμπειρία τουρισμού σχετική κυρίως με τη γεύση, την όσφρηση κλπ. Τι πρέπει λοιπόν να γίνει προκειμένου να προσελκύσουμε αυτόν τον άνθρωπο; Να προσέξουμε τις λεπτομέρειες, που μπορούν να ξεκινούν από το κατάλληλο ποτήρι για τη γευστική δοκιμή του κρασιού μέχρι να συνδέσουμε τον οινοτουρισμό με άλλες τουριστικές δυνατότητες σε κάθε περιοχή.

Ο οινικός τουρισμός δεν είναι και δεν πρέπει να είναι αποκομμένος από το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται. Είναι λοιπόν σημαντικό για τον τουρίστα να βρει και να περιηγηθεί και σε άλλα σημεία ενδιαφέροντος, να βρει το κατάλληλο κατάλυμα, χώρους εστίασης κλπ. Σημαντικό επίσης είναι να αξιοποιήσουμε την ιδιαίτερη γεωγραφία της χώρας μας, από τα νησιά μέχρι την ηπειρωτική χώρα, η οποία κατά τη γνώμη μου δεν έχει αξιοποιηθεί όσο θα έπρεπε, ενώ ένα από τα σπουδαιότερα στρατηγικά σημεία που δίνουν προστιθέμενη αξία στον τουρισμό γενικά, άρα και στον οινοτουρισμό, είναι το κομμάτι των μεταφορών και της εύκολης μετακίνησης – πρόσβασης του επισκέπτη στον τόπο ενδιαφέροντος.