Μακροπρόθεσμη προοπτική για την αύξηση της γεωργικής παραγωγής στην ΕΕ και τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου

γράφει ο Νίκος Τράγγαλος

Ο βαθμός στον οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί γεωργική ανάπτυξη, μειώνοντας ταυτόχρονα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων. Σύμφωνα με την έκθεση αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Αλλαγή του Κλίματος (IPCC) για τον μετριασμό των γεωργικών επιπτώσεων, οι αλλαγές του τρόπου κατανάλωσης τροφίμων θα είναι απαραίτητες για την πτώση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τη γεωργική παραγωγή, ώστε να συμβάλουν στη σταθεροποίηση του κλίματος έως το 2050.

Οι προτεινόμενες αλλαγές διατροφής, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης από την κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων, θα μειώσουν τις εκπομπές μειώνοντας τη γεωργική παραγωγή. Άλλοι επισημαίνουν τις προοπτικές της τεχνολογικής προόδου για τη συμφιλίωση της αυξημένης γεωργικής παραγωγής με τις χαμηλότερες εκπομπές, επιτρέποντας ουσιαστικά την αποσύνδεση της αύξησης των εκπομπών από τη γεωργική ανάπτυξη.

Είδη αποσύνδεσης

Υπάρχουν δύο είδη αποσύνδεσης, η σχετική και η απόλυτη αποσύνδεση. Η σχετική αποσύνδεση σημαίνει ότι ο ρυθμός αύξησης των εκπομπών είναι χαμηλότερος από τον ρυθμό αύξησης της γεωργικής παραγωγής. Ένας άλλος τρόπος αναφοράς είναι η μείωση της έντασης των εκπομπών της γεωργικής παραγωγής.

Εντούτοις, η μείωση της έντασης των εκπομπών ενδέχεται να μην επαρκεί για την επίτευξη απόλυτης αποσύνδεσης, εάν ταυτόχρονα αυξάνεται η γεωργική παραγωγή. Η απόλυτη αποσύνδεση σημαίνει ότι, παρόλο που η γεωργική παραγωγή μπορεί να αυξάνεται, οι απόλυτες εκπομπές μειώνονται. Η πτώση των απόλυτων εκπομπών είναι απαραίτητη, προκειμένου η γεωργία να συμβάλει στην επιβράδυνση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Στην έκθεση εξετάζονται οι τάσεις της γεωργικής παραγωγής της ΕΕ και των γεωργικών εκπομπών για να εκτιμηθεί σε ποιον βαθμό έχει σημειωθεί σχετική και απόλυτη αποσύνδεση. Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο ρυθμός με τον οποίο βελτιώνεται η ένταση εκπομπών της γεωργικής παραγωγής επιβραδύνεται και ότι αυτό έχει αντιστρέψει την τάση στην ΕΕ προς την απόλυτη αποσύνδεση τα τελευταία χρόνια.

Τάσεις της αγροτικής παραγωγής της ΕΕ

Διάφοροι δείκτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μέτρηση της εξέλιξης του όγκου της γεωργικής παραγωγής της ΕΕ. Σε μακροοικονομικό επίπεδο, η αποσύνδεση αξιολογείται με τη σύγκριση των εκπομπών με την αύξηση του ΑΕΠ, όπου το ΑΕΠ μπορεί να οριστεί ως η συνολική προστιθέμενη αξία στην οικονομία. Οι γεωργικές εκπομπές που καταγράφονται από τα κράτη-μέλη και την ΕΕ υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία για την κλιματική αλλαγή του ΟΗΕ (UNFCCC).

Για το μεγαλύτερο μέρος της εξεταζόμενης περιόδου, παρατηρήθηκε μικρή διαφορά μεταξύ της εξέλιξης της παραγωγής αγροτικών προϊόντων και του όγκου της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας, εντούτοις, σημειώθηκε σημαντική υστέρηση με πολύ μεγαλύτερο άλμα στον δείκτη όγκου της ΑΠΑ.

Συνοψίζοντας, παρατηρήθηκε αύξηση της αγροτικής παραγωγής της ΕΕ κατά το τελευταίο τέταρτο του αιώνα. Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, η παραγωγή αγροτικών προϊόντων αυξήθηκε κατά περίπου 0,7% και ο όγκος της ΑΕΠ κατά περίπου 0,9%, λόγω ενός κάπως βραδύτερου ρυθμού αύξησης της ενδιάμεσης ανάλωσης.