Με την Ήπειρο να αποτελεί μία από τις φτωχότερες περιφέρειες όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ να καταγράφουν τη δραματική κάμψη του πρωτογενούς τομέα, γεωργοί και κτηνοτρόφοι της περιοχής βρίσκονται αντιμέτωποι με συσσωρευμένα προβλήματα.
Τα διαχρονικά ζητήματα που πλήττουν τον κλάδο φανερώνουν τη συρρίκνωση του αγροτικού εισοδήματος –στην καλύτερη περίπτωση–, ή την εγκατάλειψη της αγροτικής γης και του κτηνοτροφικού επαγγέλματος –στη χειρότερη– και ουσιαστικά τον αφανισμό των μικρομεσαίων αγροτών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, από το 2009 μέχρι το 2020 η χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση στην Ήπειρο μειώθηκε κατά 31,3%, ο αριθμός των εκμεταλλεύσεων είναι επίσης μειούμενος, ενώ οι αμιγώς γεωργικές εκμεταλλεύσεις μειώθηκαν κατά 22%, οι αμιγώς κτηνοτροφικές κατά 21% και οι μεικτές κατά 50%. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις τόσο του πρώην προέδρου και νυν μέλους του ΔΣ του Αγροτικού Συνεταιρισμού Άρτας – Φιλιππιάδας, Νίκου Γκίζα, όσο και του γεωργού και κτηνοτρόφου, Λεωνίδα Ραβανού, από την Πρέβεζα, σε ό,τι αφορά το μέγεθος της καθίζησης που έχει υποστεί ο πρωτογενής τομέας της Ηπείρου.
Όπως εκτιμούν και οι δύο, τα εν λόγω στοιχεία δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, αφού δεν αποτυπώνουν το μέγεθος του προβλήματος, που είναι πολύ μεγαλύτερο. «Τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα και είναι αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόζονται εδώ και δεκαετίες.
Έχουμε καταθέσει προτάσεις, εδώ και 23 χρόνια, για τη βιωσιμότητα του κλάδου στην περιοχή μας, οι οποίες ακόμη και σήμερα είναι επίκαιρες. Όμως, δεν έχει γίνει τίποτα απολύτως και κανένας δεν τα ακουμπά για να τα επιλύσει», τονίζει ο κ. Γκίζας.
Την ίδια άποψη συμμερίζεται και ο κ. Ραβανός, λέγοντας ότι «κοιτούν να μας εξαφανίσουν με τις πολιτικές που ακολουθούνται ευρωπαϊκά και κανένας δεν έχει σκοπό να επιλύσει τα προβλήματά μας. Δεν μπορεί κανένας να καλλιεργήσει πλέον, είναι απαγορευτικό και αντί να αντιγράφουμε τις καλές πρακτικές, πηγαίνουμε προς το χειρότερο».
Χωμάτινα δίκτυα άρδευσης και μικροί κλήροι
Σε ό,τι αφορά τα προβλήματα που υπάρχουν και βιώνουν οι αγρότες στην Άρτα, ο κ. Γκίζας περιγράφει, μεταξύ άλλων: «Στην Άρτα, το αποχετευτικό σύστημα είναι από την εποχή του Μεταξά. Την ώρα που το νερό εξελίσσεται σε χρυσάφι, τα δίκτυα είναι ακόμη χωμάτινα αυλάκια. Μπορείς σήμερα να λειτουργήσεις με τέτοια υποδομή; Έπειτα, αντιχαλαζικά δίκτυα και αντιπαγετικοί ανεμιστήρες δεν υπάρχουν, ενώ γίνεται άναρχη καλλιέργεια από όλους».
Από την πλευρά του, ο κ. Ραβανός αναφέρει ότι «χωράφια γίνονται οικόπεδα και κτηνοτροφικές μονάδες που γειτνιάζουν δεν μπορούν να πάρουν άδεια. Πώς να επιβιώσει αυτός ο κτηνοτρόφος; Φωτοβολταϊκά έχουν όλοι, εκτός από αυτούς που πραγματικά χρειάζονται ρεύμα. Οι αγρότες στην περιοχή μου στο 70% με 80% έχουν λάβει εξώδικα για να πληρώσουν το ρεύμα τους και απειλούνται με κατασχέσεις. Ύστερα είναι και το θέμα των μικρών κλήρων, στα ορεινά χωριά αντιστοιχούν μόνο 4-5 στρ. σε κάθε αγρότη. Επίσης, η κτηνοτροφία της Ηπείρου στηριζόταν στον μικρό παραγωγό. Αυτό δεν υπάρχει σήμερα, με την έλευση μεγάλων μονάδων».
Για να γίνει πιο κατανοητό το μέγεθος των προβλημάτων, το μέλος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Άρτας – Φιλιππιάδας παραθέτει παραδείγματα των θεμάτων που αντιμετωπίζουν οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι του νομού του. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, «ένας μεσαίος παραγωγός, γιατί δεν έχουμε μεγάλους κλήρους στην περιοχή μας, φέτος έδωσε τα ακτινίδια με 30-35 λεπτά, όταν οι καλλιεργητικές φροντίδες είναι τουλάχιστον 35-40 λεπτά. Τι να καλύψεις; Την αύξηση στην ενέργεια; Τα λιπάσματα; Ή ότι δεν υπάρχει εργατικό δυναμικό; Τις αυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές στον ΕΛΓΑ, το ίδιο και στον ΟΓΑ; Από την άλλη, πώς να επιβιώσει ένας μεσαίος κτηνοτρόφος με 150-200 πρόβατα σήμερα, όταν η μπάλα το τριφύλλι έχει 12-15 ευρώ και το καλαμπόκι έφτασε στα ύψη; Είναι πάρα πολλά τα προβλήματα».
Χωρίς ενημέρωση
Ταυτόχρονα, ο ίδιος υπογραμμίζει ότι δεν υπήρξε και ούτε υπάρχει ένας σχεδιασμός. «Μιλάμε για νέα ΚΑΠ, τελειώνει ο Μάρτιος και δεν ξέρουμε πότε θα υποβληθούν οι δηλώσεις, εάν θα ενεργοποιηθούν οι κάρτες αγρότη και πολλά άλλα.
Το μόνο που απομένει είναι να τα εγκαταλείψεις και να σφάξεις τα κοπάδια σου», καταλήγει ο κ. Γκίζας. Τη δική του άποψη, αναφερόμενος στην έλλειψη σχεδιασμού που προκαλεί συνέπειες στις δενδρώδεις καλλιέργειες, καταθέτει και ο πρόεδρος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Σαγιάδας Θεσπρωτίας, Γιάννης Αναστασιάδης, ο οποίος είπε ότι οι μεγάλες καλλιέργειες στην περιοχή έχουν αντικατασταθεί εδώ και χρόνια με πορτοκαλιές, μανταρινιές κ.λπ. Συνεπώς, δεν μειώνονται οι εκτάσεις, αντίθετα αυξάνονται κάθε χρόνο.
«Το να αυξάνονται οι εκτάσεις και η παραγωγή σημαίνει ότι απαιτούνται περισσότερα εργατικά χέρια και, άρα, αυξημένο κόστος παραγωγής. Δεν υπάρχει συμψηφισμός», υπογραμμίζει ο κ. Αναστασιάδης. «Είμαστε η περιφέρεια με το χαμηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα. Αυτήν τη στιγμή, πεινάμε οι αγρότες. Κάποια στιγμή, θα πεινάσει και ο λαός. Σήμερα, ψωνίζουμε ό,τι πιο φτηνό υπάρχει και όχι ό,τι είναι ποιοτικό. Δυστυχώς, πίνουμε καφέ με 7 ευρώ και αγοράζουμε σκονόγαλα από ευρωπαϊκή χώρα, γιατί είναι φθηνό», διαπιστώνει με πικρία ο παραγωγός από την Πρέβεζα κ. Ραβανός.
