γράφει ο Νίκος Τράγγαλος
Οι τομείς της γεωργίας, της δασοκομίας και άλλων αγροτικών τομέων είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Επομένως, η ΚΑΠ έχει να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην προώθηση του μετριασμού του κλίματος και στη στήριξη αυτών των τομέων, ώστε να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα μελέτη, που είχε ως στόχο την αξιολόγηση της συνάφειας, της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας, της συνοχής και της προστιθέμενης αξίας της ΕΕ, όσον αφορά τη δράση για το κλίμα ορισμένων βασικών μέτρων της ΚΑΠ που διατίθενται στο πλαίσιο των άμεσων ενισχύσεων, της αγροτικής ανάπτυξης και των οριζόντιων κανονισμών. Η δράση για το κλίμα περιλαμβάνει τόσο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, όσο και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η μελέτη εξέτασε επίσης κάποιες από τις συνδέσεις μεταξύ της ΚΑΠ και της βιοοικονομίας, καθώς και εξωτερικούς παράγοντες που επηρέασαν τη συμβολή της ΚΑΠ στη δράση για το κλίμα, όπως η κατάσταση των γεωργικών αγορών.
Η ΚΑΠ εισήγαγε την αλλαγή του κλίματος ως έναν από τους γενικούς της στόχους το 2013. Η μελέτη δείχνει ότι χάρη στην υποστήριξη της ΚΑΠ, ο γεωργικός τομέας έχει καταβάλει προσπάθειες με την πάροδο του χρόνου για να προσαρμόσει τις πρακτικές του, διατηρώντας ταυτόχρονα το ευρωπαϊκό οικογενειακό γεωργικό μοντέλο και την ποικιλομορφία του, για να αποφευχθεί η ενδεχόμενη εγκατάλειψη της γης των αγροτικών περιοχών.
Η προσπάθεια αποδίδει
Από το 1990, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τη γεωργία μειώθηκαν σταθερά, περισσότερο από 20%. Η Κομισιόν χαιρετίζει τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι αγρότες, αναγνωρίζοντας πως ο γεωργικός τομέας είναι από τους πρώτους που υφίσταται τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, προσφέροντάς τους και τα κατάλληλα εργαλεία για να τις αντιμετωπίσουν. Όπως, όμως, επισημαίνεται και στη μελέτη, πρέπει να γίνουν περισσότερα και γρήγορα, καθώς απαιτείται μετάβαση σε μια πιο οικολογική γεωργία και για αυτό υπέβαλε τις προτάσεις της για την ΚΑΠ μετά το 2020, όπου:
- Θέτει υψηλότερες περιβαλλοντικές και κλιματικές φιλοδοξίες, με μια νέα πράσινη αρχιτεκτονική, που διευκολύνει και ενθαρρύνει την προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική δράση στις γεωργικές πρακτικές.
- Εισαγάγει έναν «νέο τρόπο εργασίας», που επιτρέπει στα κράτη-μέλη να σχεδιάσουν το δικό τους στρατηγικό σχέδιο για την επίτευξη των κοινών στόχων της ΕΕ για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, καθορίζοντας ποσοτικοποιημένους στόχους και λαμβάνοντας υπόψη τις ειδικές τοπικές ανάγκες και συνθήκες.
- Απαιτεί από τα κράτη-μέλη να αποδείξουν πώς τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ θα συμβάλουν στους στόχους της δράσης για το κλίμα.
- Αυξάνει τον προϋπολογισμό για την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα των τροφίμων, της γεωργίας, της αγροτικής ανάπτυξης και της βιοοικονομίας, κάτι το οποίο θα διαδραματίσει βασικό ρόλο στη μείωση των γεωργικών εκπομπών και στη βελτίωση της προστασίας του περιβάλλοντος.
Η συνάφεια αξιολογήθηκε με τη σύγκριση των στόχων της ΚΑΠ και των υπό αξιολόγηση μέτρων με τις κλιματικές ανάγκες σε επίπεδο ΕΕ, κρατών-μελών και γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Το κύριο συμπέρασμα ήταν ότι η ανάγκη μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από την κτηνοτροφία και τη διαχείριση των καλλιεργειών δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς, επειδή δεν υπάρχουν μέτρα της ΚΑΠ μέσω των οποίων τα κράτη-μέλη μπορούν να αναγκάσουν τους αγρότες να το κάνουν.
Συμπεράσματα |
|
Οι επιπτώσεις πολλών μέτρων της ΚΑΠ στην κλιματική αλλαγή και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αξιολογήθηκαν στα συμπεράσματα της μελέτης. Όσον αφορά τα μέτρα αυτά που σχεδιάστηκαν για να επιτύχουν τους κλιματικούς στόχους, οι επιπτώσεις τους στην παραγωγική διαδικασία ήταν ελάχιστες. Μεταξύ των μέτρων που είχαν θετικό αντίκτυπο στις εκπομπές αερίων, η μελέτη διαπίστωσε ότι το Πρασίνισμα, λόγω της διατήρησης των μόνιμων λειμώνων και των περιοχών οικολογικής εστίασης, συνέβαλε ιδιαίτερα στη μείωση των γεωργικών εκπομπών κατά 2% σε ετήσια βάση. Επίσης, τα Μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης είχαν θετική συμβολή στη μείωση των εκπομπών αερίων κατά 1,5% σε ετήσια βάση. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη θετική συμβολή που έχει η βιολογική γεωργία στη μείωση των εκπομπών αερίων. Όσον αφορά το καθεστώς της συνδεδεμένης ενίσχυσης, τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα, ανάλογα με τον τομέα. Σύμφωνα με τη μελέτη, η κτηνοτροφία οδηγεί σε καθαρή αύξηση των εκπομπών, χωρίς να είναι σε θέση να τις ποσοτικοποιήσει, ενώ αντίθετα οι πρωτεϊνούχες καλλιέργειες μειώνουν τις εκπομπές των αερίων, αλλά προς το παρόν χρησιμοποιούνται σε μικρή κλίμακα. Καθώς δεν είναι δυνατή η ποσοτικοποίηση όλων των επιπτώσεων των μέτρων της ΚΑΠ στην κλιματική αλλαγή και στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η μελέτη υπογράμμισε επίσης έμμεσες επιδράσεις. Για παράδειγμα, η στήριξη του εισοδήματος των αγροτών συμβάλλει στη διατήρηση μιας ποικιλομορφίας των εκμεταλλεύσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη, με αποτέλεσμα να ωφελήσει το περιβάλλον. Τέλος, η μελέτη αναγνώρισε επίσης την προστιθέμενη αξία της ΚΑΠ στην ΕΕ, η οποία αύξησε το επίπεδο κλιματικών φιλοδοξιών στα κράτη-μέλη. |
