Πρόσφατη μελέτη από Αυστραλούς ερευνητές ποσοτικοποίησε το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της χρήσης φυτοφαρμάκων σε 82 χώρες και εδάφη. Τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature, αποτυπώνουν μια αποκαλυπτική εικόνα, όσον αφορά τους κύριους υπαιτίους της ζημιάς στο περιβάλλον: Οι αναπτυγμένες χώρες, οι οποίες αντιστοιχούν μόλις στο 18% του παγκόσμιου πληθυσμού, ευθύνονται για το 49% του αποτυπώματος από τα φυτοφάρμακα, κάτι που σημαίνει ότι μολύνουν το περιβάλλον δυσανάλογα και ανεξέλεγκτα.
Το υπερμέγεθες αποτύπωμα των ανεπτυγμένων οικονομιών/χωρών από άλλες περιβαλλοντικές σκοπιές, όπως το κλίμα, η κατανάλωση νερού, η χρήση ενέργειας κ.λπ., επιβεβαιώνεται και στα φυτοφάρμακα.
Οι συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν ότι «το 49% του αποτυπώματος των φυτοφαρμάκων που απορρέει από την κατανάλωση προϊόντων στις ανεπτυγμένες χώρες ενσωματώνεται στο διεθνές εμπόριο (π.χ. τα προϊόντα παρήχθησαν σε χώρες του τρίτου κόσμου), τη στιγμή που η κατανάλωση εισαγόμενων αγαθών συντελεί μόλις στο 23% του αποτυπώματος φυτοφαρμάκων στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Περίπου το 32% του παγκόσμιου αποτυπώματος φυτοφαρμάκων «συναλλάσσεται» διεθνώς μέσω του εμπορίου (σ.σ. το 32% των ενοχοποιημένων –για επικίνδυνα φυτοφάρμακα– φορτίων δεν προέρχονταν από τη χώρα όπου τελικώς καταναλώθηκαν). Πάνω από το 90% των αποτυπωμάτων φυτοφαρμάκων που εισήχθησαν από ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες προκλήθηκε από δραστικές ουσίες/συστατικά φυτοφαρμάκων που η χρήση τους είναι απαγορευμένη στις χώρες εισαγωγής.
Με άλλα λόγια, ο τρίτος κόσμος κάνει τη «βρόμικη» δουλειά για λογαριασμό των ανεπτυγμένων χωρών, μολύνοντας τα δικά του οικοσυστήματα για να παραγάγει προϊόντα, τα οποία δεν μπορούν να παραχθούν υπό τις ίδιες επιβαρυντικές συνθήκες σε περιοχές όπως η Ευρώπη, αλλά επιτρέπεται να εισαχθούν από τρίτες χώρες και να καταναλωθούν σε αυτήν.
Οι ερευνητές προσδιορίζουν την Κίνα, τη Μ. Βρετανία και τη Γερμανία ως τις μεγαλύτερες εισαγωγείς φορτίων που σχετίζονται με επικίνδυνα φυτοφάρμακα και κατ’ επέκταση υπαίτιες για το αντίστοιχο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Την ευθύνη για αυτά τα φορτία οι μελετητές την αποδίδουν στη μη βιώσιμη εντατικοποίηση της χρήσης συνθετικών χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων τον τελευταίο μισό αιώνα στη γεωργία, σε συνδυασμό με την αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες.
Όπως διαπιστώνουν, η ανοδική ζήτηση που υπάρχει στα ανεπτυγμένα κράτη ευθύνεται για ένα σημαντικό μερίδιο της ρύπανσης από φυτοφάρμακα στις αναπτυσσόμενες χώρες.
