Το μέλλον της αμπελοκαλλιέργειας στην ΕΕ

γράφει ο Νίκος Τράγγαλος

Στις Βρυξέλλες, την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Ανεξάρτητων Αμπελοκαλλιεργητών (CEVI) και οι Copa & Cogeca, που εκπροσωπούν ανεξάρτητους αμπελοκαλλιεργητές, οινοποιεία και οινοποιητικούς συνεταιρισμούς, διοργάνωσαν ένα εργαστήριο για να παρουσιάσουν την τρέχουσα κατάσταση της αγοράς και τις μελλοντικές τάσεις, αλλά κυρίως να συζητήσουν πώς οι αμπελοκαλλιεργητές της ΕΕ προσαρμόζονται, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια πιο βιώσιμη αμπελοκαλλιέργεια.

Η επιτυχία του αμπελοοινικού τομέα αποδεικνύει την ικανότητα ολοκλήρωσης της ΕΕ, καθώς ολόκληρος ο τομέας επωφελήθηκε ουσιαστικά από ένα κοινό νομοθετικό πλαίσιο και από ένα πραγματικό ευρωπαϊκό όραμα για την ανάπτυξή του. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το εμπορικό ισοζύγιο αυξήθηκε κατά 275%, με καθαρό κέρδος περίπου 8 δισ. ευρώ το 2018.

Η ποιότητα βελτιώθηκε επίσης σημαντικά, ενώ το 64% του οίνου παράγεται τώρα με γεωγραφική ένδειξη (44% ΠΟΠ – 20% ΠΓΕ). Ωστόσο, ο τομέας αντιμετωπίζει επί του παρόντος πολλές νέες προκλήσεις, οι οποίες είναι πιθανόν να διαταράξουν τον τομέα περισσότερο από ποτέ.

Οι αμπελοκαλλιεργητές της ΕΕ ανησυχούν σήμερα για την επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης και της συρρίκνωσης των περιθωρίων κέρδους, και, φυσικά, για την κλιματική αλλαγή, η οποία έχει ήδη αποδείξει τις καταστροφικές της δυνατότητες. Τα τελευταία χρόνια, έγιναν μεγάλες προσπάθειες για την ενίσχυση των προτύπων βιωσιμότητας.

Ωστόσο, εάν οι αμπελοκαλλιεργητές θέλουν να ανταποκριθούν σε όλες τις νέες προκλήσεις, πρέπει να αποκτούν συνεχώς νέες δεξιότητες και να βρίσκουν καινοτόμες λύσεις, επιβιώνοντας σε μια ολοένα πιο παγκόσμια και ασταθή αγορά.

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, τέθηκαν ορισμένα βασικά ζητήματα:

Οι οικονομικές συνθήκες των οινοπαραγωγών επιδεινώθηκαν κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων περιόδων εμπορίας σε ορισμένες παραγωγικές περιοχές, αν και ο οίνος συνεχίζει να είναι ο ηγέτης στις εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων. Οι τιμές είναι χαμηλές και τα περιθώρια στους παραγωγούς συρρικνώνονται.

Η μετάβαση σε πιο βιώσιμη παραγωγή παρουσιάζει ένα κόστος που δεν μπορεί να επιβαρύνει μόνο τους παραγωγούς, οι καταναλωτές και οι έμποροι λιανικής πώλησης πρέπει επίσης να επωμιστούν το κόστος, ενώ οι δημόσιες πολιτικές πρέπει να παρέχουν αξιοποίηση των επενδύσεων και να μετριάζουν τις ανισορροπίες της αγοράς.

Ο πρόεδρος της ομάδας εργασίας του οίνου στους Copa & Cogeca, Thierry Coste, υπογράμμισε ότι «είναι ζωτικής σημασίας η ΕΕ να συνεχίσει να στηρίζει τον τομέα με ισχυρό προϋπολογισμό για την ΚΑΠ, ο οποίος θα συμβάλλει περαιτέρω στη βιωσιμότητά του. Το νομοθετικό πλαίσιο της ΚΑΠ θα πρέπει να εξασφαλίζει την υποστήριξη και να παρέχει συνέργειες με άλλα ταμεία, έτσι ώστε οι αμπελοκαλλιεργητές μας να βρίσκουν νέες λύσεις και να προσαρμόζονται οι αλλαγές».

Ο Thierry Coste παραμένει αισιόδοξος για τον τομέα του κρασιού, επισημαίνοντας ότι με τα κατάλληλα μέτρα στήριξης και μια δίκαιη εμπορική πολιτική, μπορεί να αξιοποιήσει νέες αγορές και να διατηρήσει την καινοτομία των προϊόντων ανταποκρινόμενος στις νέες τάσεις, όπως προϊόντα φιλικότερα προς το περιβάλλον και σε οίνους με χαμηλότερο αλκοόλ.

Ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας αμπελοκαλλιεργητών, Thomas Montagne, επεσήμανε ότι «ποικιλομορφία σημαίνει καινοτομία και ανθεκτικότητα και ως εκ τούτου είναι σημαντικό να διατηρηθεί και να βελτιωθεί το ευρωπαϊκό μοντέλο αμπελοκαλλιέργειας, το οποίο αποτελείται από έναν ευρύ φάσμα οντοτήτων, μικρών, μεσαίων και μεγάλων αμπελοκαλλιεργητών και συνεταιρισμών, οι οποίοι προσφέρουν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές».

Στήριξη μέσω της ΚΑΠ

Όσον αφορά τους δασμούς που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ τον προηγούμενο μήνα και την αντιμετώπιση των συνεπειών από αυτούς, οι εκπρόσωποι του κλάδου κάλεσαν τους υπευθύνους για τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ να τους παράσχουν μεγαλύτερη υποστήριξη σε αυτή την «ιδιαίτερα βίαιη κατάσταση».

Ο κ. Montagne, σημείωσε ότι «θα ήταν καλό να μπορούσε η Επιτροπή να αντιδράσει γρήγορα, ενδεχομένως με τη βοήθεια της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ήδη τον περασμένο μήνα ότι θα αποζημιώσει τους αγροτικούς τομείς που πλήττονται περισσότερο από τις κυρώσεις. Σύμφωνα με ειδησεογραφικές πηγές, η Επιτροπή επιδιώκει να διαθέσει περισσότερα κεφάλαια για την προώθηση των προϊόντων προκειμένου να βοηθήσει τους εξαγωγείς να βρουν εναλλακτικές αγορές.Οι εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ σε επίπεδα ρεκόρ για το 2016

Η ετήσια αξία των εξαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων στην ΕΕ το 2016 κατέγραψε ένα νέο ρεκόρ, με τις συνολικές εξαγωγές να ανέρχονται σε 130,7 δισ. ευρώ. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις στις ετήσιες εξαγωγές αφορούσαν τις ΗΠΑ και την Κίνα. Την ίδια στιγμή, η αξία των εισαγωγών αγροδιατροφικών προϊόντων στην ΕΕ μειώθηκε κατά 1,5% σε 112 δισ. ευρώ, οδηγώντας σε αύξηση του πλεονάσματος του εμπορίου αγροδιατροφικών προϊόντων σε 18,8 δισ. ευρώ, από 15,3 δισ. ευρώ το 2015.

Οι εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων αντιστοιχούν στο 7,5% των συνολικών εξαγωγών της ΕΕ σε αγαθά, ενώ οι εισαγωγές στο 6,6% των συνολικών εισαγόμενων αγαθών για το 2016. Επίσης το πλεόνασμα που καταγράφει ο τομέας συμβάλλει σημαντικά στο συνολικό πλεόνασμα της ΕΕ το οποίο ανήλθε σε 39,3 δισ. ευρώ για το 2016.