Ειδική μέριμνα για την αγροδιατροφή, όχι όμως και για τις μεμονωμένες αγροτικές εκμεταλλεύσεις που έχουν μορφή ατομικής επιχείρησης προβλέπει ο νέος αναπτυξιακός νόμος, ο οποίος βρίσκεται σε διαδικασία ψήφισης από τη Βουλή, με σκοπό οι πρώτες προκηρύξεις να δημοσιευθούν, ει δυνατόν, μέχρι τον Μάιο.
Η πρώτη και πλέον εμφανής αλλαγή, σε σχέση με τον προηγούμενο νόμο, είναι ότι θεσπίζεται ειδικό, ξεχωριστό καθεστώς χορήγησης ενισχύσεων με τίτλο «Αγροδιατροφή-Πρωτογενής παραγωγή και μεταποίηση γεωργικών προϊόντων-Αλιεία».
Όπως εξηγούν στην «ΥΧ» έμπειροι σύμβουλοι επενδύσεων που έχουν χειριστεί πλήθος αιτημάτων στους προηγούμενους αναπτυξιακούς, πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αγροτικές επενδύσεις που αποσκοπούν στην καθετοποίηση της παραγωγής (π.χ. επέκταση φυτείας ακτινιδίων και, παράλληλα, δημιουργία μονάδας για τυποποίηση-επεξεργασία των φρούτων) δεν χρειάζεται να υποβάλουν δύο ξεχωριστά αιτήματα για κάθε ΚΑΔ (ένα για τον πρωτογενή τομέα κι άλλο ένα για τη μεταποίηση), όπως ήταν απαραίτητο μέχρι τώρα, καθώς πλέον ένα στο πλαίσιο του νέου καθεστώτος θα αρκεί.
Η δεύτερη σημαντική αλλαγή έχει να κάνει με τον αποκλεισμό, βάσει τουλάχιστον του σχεδίου που έχει κατατεθεί στη Βουλή, των ατομικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στο Άρθρο 13 του Κεφαλαίου Δ, στους δικαιούχους υπαγωγής στον νέο νόμο περιλαμβάνονται φορείς που έχουν μια από τις ακόλουθες μορφές:
✱ Εμπορική εταιρεία.
✱ Συνεταιρισμός.
✱ Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΚοινΣΕπ), Αγροτικός Συνεταιρισμός (ΑΣ), Ομάδα Παραγωγών (ΟΠ), Αστικός Συνεταιρισμός, Αγροτική Εταιριλή Σύμπραξη (ΑΕΣ).
✱ Yπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρεία, με την υποχρέωση να έχει ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν από την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου.
✱ Κοινοπραξία που ασκεί εμπορική δραστηριότητα.
✱ Δημόσια και δημοτική επιχείρηση και θυγατρικές τους (με κάποιες εξαιρέσεις, π.χ. να μην τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού).
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι αγρότες-φυσικά πρόσωπα μένουν ουσιαστικά εκτός του νέου αναπτυξιακού ενώ, αντίθετα, μπορούν να ενταχθούν συνεργατικά αγροτικά σχήματα (συνεταιρισμοί, ομάδες παραγωγών), αγροτικές συμπράξεις και ιδιωτικές επιχειρήσεις από τον ευρύτερο κλάδο της αγροδιατροφής.
Κατά τα άλλα, κεφαλαιακή ενίσχυση, δηλαδή επιχορήγηση, προβλέπεται για τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις, η οποία μπορεί να φτάνει για τις ειδικές περιπτώσεις (παραμεθόριες, ορεινές περιοχές, νησιά με έως 3.000 κατοίκους κ.λπ.) το 80% του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων (ΧΠΕ). Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις παρέχονται φοροαπαλλαγές, επιδότηση leasing και επιδότηση του μισθολογικού κόστους.
Πιο αναλυτικά, όπως επισημαίνουν στην «ΥΧ» στελέχη της «ena Σύμβουλοι Ανάπτυξης» που εδρεύει στην Ξάνθη, στο καθεστώς «Αγροδιατροφή-Πρωτογενής Παραγωγή και Μεταποίηση Γεωργικών Προϊόντων-Αλιεία» υπάγονται επενδυτικά σχέδια που αφορούν τους τομείς της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής, της μεταποίησης γεωργικών προϊόντων και της αλιείας-υδατοκαλλιέργειας.
Επιλέξιμες δαπάνες
Ενισχύονται δαπάνες για κτηριακές εγκαταστάσεις, περιβάλλοντα χώρο, μηχανολογικό εξοπλισμό, τεχνολογικές εγκαταστάσεις, λοιπό εξοπλισμό, άυλα στοιχεία ενεργητικού και μισθολογικό κόστος.
Επιπλέον και συμπληρωματικά επιλέξιμες δαπάνες εκτός Περιφερειακών Ενισχύσεων του Παραρτήματος Β είναι για: Συμβουλευτικές υπηρεσίες προς Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις, μέτρα ενεργειακής απόδοσης, συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ, παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, εγκατάσταση αποδοτικών συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων, για επαγγελματική κατάρτιση και (ειδικά για ΜμΕ) συμμετοχή σε εμπορικές εκθέσεις κ.ά.
Είδη και ποσοστά ενισχύσεων
Για Μικρές και Πολύ Μικρές Επιχειρήσεις, προβλέπεται επιχορήγηση:
✱ 80% του ΧΠΕ.
✱ 100% του ΧΠΕ εάν εντάσσονται στις ειδικές κατηγορίες.
Όλα τα υπόλοιπα είδη ενισχύσεων βρίσκονται στο 100% του ΧΠΕ.
Για μεσαίες & Μεγάλες Επιχειρήσεις προβλέπονται φοροαπαλλαγή, επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης και επιδότηση του κόστους της δημιουργούμενης απασχόλησης στα ίδια ποσοστά, δηλαδή 80% του ΧΠΕ και 100% εφόσον εντάσσονται στις ειδικές κατηγορίες.
Οι ειδικές αυτές κατηγορίες αφορούν:
Α) Σε επίπεδο περιοχών, τις ορεινές, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση της ΕΛΣΤΑΤ (εκτός των δημοτικών ενοτήτων που συνιστούν μέρος του πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας), τις παραμεθόριες, δηλαδή εντός 30 χλμ. από τα σύνορα και τις νησιωτικές με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων.
Β) Σε επίπεδο επιχειρήσεων, αυτές των οποίων τα επενδυτικά σχέδια:
✱ Υλοποιούνται σε Βιομηχανικές και Εμπιχειρηματικές Περιοχές, Επιχειρηματικά Πάρκα (εξαιρουμένων των Επιχειρηματικών Πάρκων Ενδιάμεσου Βαθμού Οργάνωσης), Τεχνολογικά Πάρκα και Θύλακες Υποδοχής Καινοτόμων Δραστηριοτήτων και σε Οργανωμένους Υποδοχείς Μεταποιητικών και Επιχειρηματικών Δραστηριοτήτων, εφόσον δεν αφορούν σε εκσυγχρονισμό ή επέκταση υφιστάμενων δομών.
✱ Υλοποιούνται σε κτίρια χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα.
✱ Αφορούν επαναλειτουργία βιομηχανικών μονάδων που έχουν παύσει τη λειτουργία τους και η αξία του πάγιου εξοπλισμού της μονάδας, η οποία πρόκειται να επαναλειτουργήσει, καλύπτει ποσοστό τουλάχιστον 50% του ενισχυόμενου κόστους του επενδυτικού σχεδίου.
Το ποσό των ενισχύσεων που δύναται να χορηγηθεί σε κάθε επενδυτικό σχέδιό του δεν υπερβαίνει τα 10 εκατ. ευρώ, με την επιφύλαξη τυχόν μικρότερου ορίου των κανονισμών για τον πρωτογενή τομέα και την αλιεία-υδατοκαλλιέργεια.
Πώς μοιράστηκαν τα χρήματα των προηγούμενων νόμων
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία για τους προηγούμενους αναπτυξιακούς που περιλαμβάνονται στην ανάλυση που συνοδεύει το κατατεθέν νομοσχέδιο στη Βουλή. Όπως προκύπτει από αυτά, στους ν. 2601/1998, 3299/2004 και 3908/2011 εντάχθηκαν επενδύσεις συνολικού ύψους 32 δισ. ευρώ, ενώ το συνολικό ύψος της κρατικής ενίσχυσης των ενταχθέντων επενδυτικών σχεδίων ανήλθε στα 12,5 δισ. ευρώ.
Το 95% των επενδυτικών προτάσεων έλαβε ως μορφή ενίσχυσης την άμεση επιχορήγηση και στην πλειονότητά τους ήταν επενδύσεις χαμηλής και σχετικά χαμηλής τεχνολογίας. Το 46,5% των σχεδίων και το 72,2% του συνολικού προϋπολογισμού αφορούσαν ΑΠΕ (ιδίως φωτοβολταϊκά) και τουρισμό και ένα άλλο σημαντικό ποσοστό αποθήκες επιχειρήσεων.
Στον τελευταίο νόμο (4399/2016), και βάσει στοιχείων έως τις 30 Μαΐου 2021, το 49,16% των υπαχθέντων σχεδίων ανήκει στον ΚΑΔ 55 (Δραστηριότητες Υπηρεσιών Παροχής Καταλύματος και Υπηρεσιών Εστίασης), απορροφώντας το 67,8% του συνόλου των επιχορηγήσεων συμβατικής επένδυσης.
Στον τομέα της μεταποίησης, ο ΚΑΔ 10 (τρόφιμα) παρουσιάζει τον μεγαλύτερο αριθμό υπαχθέντων σχεδίων (18,9% του συνόλου), όμως στον τομέα των επιχορηγήσεων συμβατικής επένδυσης φτάνει μόνο στο 10,92% του συνόλου. Συνολικά, μέχρι την προαναφερθείσα ημερομηνία είχαν υπαχθεί στον νόμο 1.768 επενδυτικά σχέδια.
Το ύψος των ιδίων κεφαλαίων ανερχόταν στα 686,243 εκατ. ευρώ, η εξωτερική χρηματοδότηση στα 2,894 δισ. ευρώ, η ενίσχυση για χρηματοδοτική μίσθωση στα 287,637 εκατ. ευρώ και το ενισχυόμενο μισθολογικό κόστος στα 15,778 εκατ. ευρώ.
