Διέξοδο για την εμπορία των αγροτικών προϊόντων μπορεί να αποτελέσει η δημιουργία μικρών συσκευαστηρίων οπωροκηπευτικών, τόσο από παραγωγούς όσο και από μικρές Ομάδες Παραγωγών. Τα παραπάνω συνιστούν μέσω της «ΥΧ» γεωπόνοι και άνθρωποι της αγοράς, συστήνοντας παράλληλα τρόπους για τη μείωση του κόστους δημιουργίας τέτοιου είδους μονάδων τυποποίησης με σημαντικότερο αυτόν του direct packaging.
Σύμφωνα με όσα μας αναφέρει ο γεωπόνος Θοδωρής Αρβανίτης, συνιδιοκτήτης της Food Care Agrodata (εταιρεία με αντικείμενο την ασφάλεια τροφίμων και συστήματα ηλεκτρονικής ιχνηλασιμότητας) στην Ηλεία: «Οι περισσότεροι, για να μειώνουν το κοστολόγιο, προσπαθούν να εφαρμόζουν την πρακτική του λεγόμενου direct packaging (άμεση συσκευασία). Προσπαθούν, με απλά λόγια, να εκπαιδεύουν τους εργάτες που κάνουν τη συγκομιδή να συσκευάζουν το προϊόν από το χωράφι». Και προσθέτει: «Έτσι, στη συνέχεια, αυτό που μένει είναι να μεταφέρονται τα αγροτικά προϊόντα στο συσκευαστήριο, ώστε να περνούν από την διαδικασία της πρόψυξης – ψύξης και φεύγουν έτοιμα. Είναι κρίσιμο. Το direct packaging είναι πολύ σημαντικό λοιπόν. Ένα τέτοιο καλό παράδειγμα είναι η φράουλα, που στην συντριπτική της πλειοψηφία συγκομίζεται και τυποποιείται με αυτή την μέθοδο. Η διαδικασία αυτή μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα οπωροκηπευτικά εκτός της πατάτας, των εσπεριδοειδών, των πυρηνόκαρπων, των μηλοειδών και των ακτινιδίων».
Αντοχή κλάδου
Ενδεικτικά της προοπτικής που μπορούν να έχουν τα μικρά συσκευαστήρια οπωροκηπευτικών είναι τα στοιχεία του ινστιτούτου INR – Ελληνική Βιομηχανία, που κάνουν λόγο για «σημαντικές αντοχές» του κλάδου της ελληνικής βιομηχανίας διαλογής και τυποποίησης νωπών φρούτων και λαχανικών (το 2015), δεδομένου του ρωσικού εμπάργκο στα ευρωπαϊκά γεωργικά προϊόντα. Οι εταιρείες αυτές έχουν βασικό ή αποκλειστικό αντικείμενο τη διαλογή, συσκευασία και τυποποίηση νωπών οπωροκηπευτικών για τη διάθεσή τους στην εγχώρια και τη διεθνή αγορά. Ορισμένες ασχολούνται συγχρόνως με την καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών, καθώς και με την εισαγωγή και εμπορία διαφόρων αγροτικών εφοδίων και ειδών διατροφής.
Αύξηση κερδών
Βάσει των αποτελεσμάτων αυτών των επιχειρήσεων, ο τομέας εμφάνισε το 2014, ως σύνολο, σε σύγκριση με το 2013, αυξημένα κατά 14% κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ύψους 42,9 εκατ. ευρώ και ίσα προς το 7,1% των συνολικών εσόδων του (6,2% το 2013), σε συνθήκες μείωσης των εσόδων κατά 1% και βελτίωσης του μεικτού περιθωρίου κέρδους του κατά 1,4 εκατοστιαία μονάδα (20,6%, από 19,2%). Βάσει των αποτελεσμάτων αυτών, ο τομέας εμφάνισε επίσης βελτιωμένη τελική κερδοφορία, ύψους 12,8 εκατ. ευρώ προ φόρων και 7,1 εκατ. ευρώ μετά την πρόβλεψη για φόρους.
Ίδια κεφάλαια
Επίσης, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, τα συνολικά ίδια κεφάλαια των 101 επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα (210,6 εκατ. ευρώ στις 31.12.2014) αυξήθηκαν κατά 2% (+4,6 εκατ. ευρώ). Συγχρόνως, αυξήθηκε το σύνολο των απασχολουμένων κεφαλαίων τους (529,2 εκατ. ευρώ στο τέλος της χρήσης) κατά 2% (+14,2 εκατ. ευρώ). Η αναλογία των ιδίων κεφαλαίων προς τα συνολικά κεφάλαιά τους υποχώρησε σε 39,8% το 2014, από 40,0% το 2013. Μείωση κατά 2% σημείωσε, εξάλλου, το πάγιο ενεργητικό τους (214,3 εκατ. ευρώ, μαζί με τις συμμετοχές). Η αποδοτικότητα του μέσου ενεργητικού των 101 επιχειρήσεων στη διάρκεια της χρήσης 2014 σε κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) ανήλθε σε 8,1%, από 7,3% το 2013.
Δύο κατηγορίες συσκευαστηρίων
Από τα 300.000 έως και 500.000 ευρώ μπορεί να κυμανθεί η ίδρυση ενός μικρού συσκευαστηρίου οπωροκηπευτικών. Η τιμή –όπως μας εξηγούν άνθρωποι του κλάδου– διαφέρει ανάλογα με τα προϊόντα που θα τυποποιούνται σε αυτό. Στην πρώτη (ακριβή) κατηγορία ανήκουν οι πατάτες, τα εσπεριδοειδή, τα πυρηνόκαρπα, τα μηλοειδή και τα ακτινίδια, ενώ στη δεύτερη τα φυλλώδη λαχανικά.
«Για κάποια προϊόντα απαιτείται η αγορά και χρήση μηχανημάτων διαλογής (ταξινομητές) και για κάποια άλλα όχι, οι τιμές των οποίων διαφέρουν ανά περίπτωση», τονίζει ο γεωπόνος Θοδωρής Αρβανίτης. Και προσθέτει: «Αν θέλουμε να κατηγοριοποιήσουμε, λοιπόν, τα συσκευαστήρια αυτού του είδους, θα πρέπει καταρχήν να γίνει σε αυτά που απαιτούν τη χρήση γραμμής διαλογής και σε αυτά που η τυποποίηση γίνεται με τα χέρια. Στην πρώτη περίπτωση, συγκαταλέγονται τα εξής προϊόντα: Πατάτα, εσπεριδοειδή, πυρηνόκαρπα, μηλοειδή και ακτινίδιο». Μια μικρή μονάδα αυτής της κατηγορίας μπορεί να συσκευάζει περίπου 20 τόνους ανά ημέρα. Το συνολικό της κόστος μαζί με ψυγεία (και άλλα μηχανήματα) μπορεί να κυμανθεί περίπου στα 500.000 ευρώ (μαζί με τις κτιριακές εγκαταστάσεις). Σε αυτήν, απαιτείται η εργασία περίπου 8 ατόμων.
Στη δεύτερη κατηγορία, που συγκαταλέγονται τα φυλλώδη λαχανικά (μαρούλι, μαϊντανός, ρόκα, σπανάκι, σέλινο, λάχανο κ.ά.), «η δουλειά γίνεται ουσιαστικά με το χέρι. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το κόστος (δημιουργίας συσκευαστηρίου) να μειώνεται σημαντικά. Αυτό κυμαίνεται στα 300.000 ευρώ περίπου. Σε αυτή την κατηγορία λοιπόν, απαιτείται η εργασία περίπου 3 ατόμων», λέει στην «ΥΧ» ο συνιδιοκτήτης της Food Care Agrodata. «Στην περίπτωση αυτή, επίσης, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν μιλάμε για τη συσκευασία 20 τόνων ημερησίως, αλλά για 10 τόνους περίπου (μισό φορτηγό). Υπάρχουν και κάποια λαχανικά που μπορούν να συσκευαστούν και με τους δύο τρόπους, όπως για παράδειγμα η ντομάτα και η φράουλα».
Ολοκληρώνοντας, ο κ. Αρβανίτης μας επισήμανε ότι συσκευαστήρια αυτής της παραγωγικής τάξεως θα πρέπει να συγκεράσουν το παραγωγικό με το εμπορικό κέρδος, προκειμένου να είναι βιώσιμα. «Ειδικότερα στα συσκευαστήρια προϊόντων που θέλουν διαλογή (πρώτη κατηγορία), αυτή η διάσταση είναι ιδιαιτέρως σημαντική, γιατί μπορεί να αυξηθεί η κερδοφορία τους. Από εκεί και πέρα, χρειάζονται πιστοποιήσεις κατά HACCP και ISO, ενώ η πρωτογενής παραγωγή θα πρέπει να είναι πιστοποιημένη κατά GLOBAL GAP».
