Προστασία των φρυγανικών οικοσυστημάτων, από την υπερβόσκηση, την μόλυνση, την οικοπεδοποίηση ή την ελεγχόμενη καύση, ζήτησε η καθηγήτρια Οικολογίας και Χερσαίων Οικοσυστημάτων του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου, Μαργαρίτα Αριανούτσου – Φαραγγιτάκη, μιλώντας στην αρμόδια Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής, που συνεδρίασε για τις βοσκήσιμες γαίες και τη βοσκοϊκανότητα των εδαφών.
Τα φρυγανικά οικοσυστήματα, όπως εξήγησε, είναι μια από τις δύο κατηγορίες θαμνώνων της μεσογειακής βλάστησης της χώρας. Χαρακτηριστικό φυτό είναι η γαλατσίδα, έναντι των άλλων που είναι οι θαμνώνες με αείφυλλους θάμνους.
Είναι χαμηλοί αγκαθωτοί θάμνοι, με σφαιρική κόμη, κατά κανόνα κι έχουν σοβαρά στοιχεία βιοποικιλότητας, ενώ τους συναντάμε σε μια πληθώρα γεωλογικών υποβάθρων. Συνήθως σε υψόμετρα κάτω από τα 800 μέτρα, αλλά σε περιοχές, που περιορίζονται από ένα όριο κλιματικών συνθηκών. Φρύγανα υπάρχουν στη Βραυρώνα, στον Εθνικό Δρυμό Σουνίου, λεβάντες στη Νίσυρο, φρύγανα στη Μήλο και στον Υμηττό αλλά και σε περιοχές που είχαν παλαιά καλλιέργειες και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκαν κ.ά.
Σε περίοδο της ξηροθερμίας, τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε άλλες μεσογειακές περιοχές υφίστανται, όπως εξήγησε, φοβερή θερινή καταπόνηση και προκειμένου να μη χάσουν νερό (αφυδατωθούν) αντιμετωπίζουν αυτό το φαινόμενο με προσαρμογές.
Πιο χαρακτηριστική εξ αυτών, τόνισε είναι ο «εποχιακός διμορφισμός», δηλαδή αλλιώς είναι το θυμάρι το χειμώνα, αλλιώς είναι το καλοκαίρι, αλλιώς είναι η αστιβή το χειμώνα, αλλιώς είναι το καλοκαίρι. Για παράδειγμα, εξήγησε, η αστιβή έχει το χειμώνα μεγαλύτερα φύλλα απ΄ ό, τι το καλοκαίρι, κι έτσι, προκειμένου να μη χάσει νερό, μειώνει τη διαπνευστική της επιφάνεια. Σε άλλες περιπτώσεις είναι αρωματικά, έχουν τερπένια, δηλαδή λάδια (π.χ. θυμάρι, ρίγανη, δενδρολίβανο), προκειμένου να περιορίσουν την απώλεια νερού.
Η ίδια εξήγησε πως σε περιοχές, που είχαμε απανωτές φωτιές, όπως σε ορισμένες νησιά, τα φρυγανικά αυτά οικοσυστήματα υποβαθμίστηκαν. «Καθώς, δέχονται πίεση από έλλειψη νερού και συγκεντρώνουν πολύ μεγάλη ποσότητα ξηρής φυτομάζας συχνά καίγονται, από μόνα τους. Αν όμως αυτές οι φωτιές χρησιμοποιηθούν ή ακολουθηθούν από τη βόσκηση τότε έχουμε καταστρεπτικές συνέπειες και τότε τα φρύγανα είναι προϊόν υποβάθμισης», υποστήριξε.
Τα φρυγανικά οικοσυστήματα, κατά την κ. Μαργαρίτα Αριανούτσου – Φαραγγιτάκη πρέπει να προστατευθούν και να υπάρξει μέριμνα για την σωστή διαχείριση ως προς τη βοσκοϊκανότητα, διότι εμπεριέχουν συχνά ενδημικά είδη σπάνια της ελληνικής χλωρίδας, συμβάλλουν στη μελισσοκομία και βοηθούν στη συγκράτηση των εδαφών αλλά και στη βιοποικιλότητα.
Άννα Στεργίου
