Νέα ΚΑΠ: Απογοητευμένοι οι Ευρωπαίοι αγρότες από την πρόταση της Κομισιόν

✱ Τι προβλέπεται για τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό και το Ταμείο Ανάκαμψης
✱ Ξεκαθαρίζονται τα γκρίζα σημεία τις επόμενες ημέρες

Τις «γκρίζες» ζώνες της πρότασης της Κομισιόν για τον νέο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό 2021-2027 και το Ταμείο Ανάκαμψης, που θα τον συμπληρώσει, θα προσπαθήσουν να ξεδιαλύνουν το επόμενο χρονικό διάστημα τα κράτη-μέλη, καθώς, όσον αφορά τον αγροδιατροφικό τομέα, μετά από πιο προσεκτικές αναγνώσεις, οι εντυπώσεις δεν ήταν καθόλου θετικές.

Χωρίς αμφιβολία, η πρόταση της Επιτροπής είναι γενναία και δείχνει, σε αντίθεση με τα χρόνια της οικονομικής κρίσης, ότι προτίθεται αυτήν τη φορά να λειτουργήσει ενωτικά. Από την άλλη, όμως, κι ενώ η ίδια παραδέχεται ότι η πανδημία ανέδειξε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει ο πρωτογενής τομέας στη βιωσιμότητα της Ένωσης, η νέα πρότασή της δεν καθρεφτίζει αυτή την ευγνωμοσύνη, που ουκ ολίγες φορές εξέφρασε το τελευταίο διάστημα προς τους Ευρωπαίους γεωργούς και κτηνοτρόφους.

Απογοήτευση

«Ένα τέτοιος προϋπολογισμός για την ΚΑΠ είναι στο ύψος των υποσχέσεων που μας δόθηκαν και των αναγκών που έχουν οι αγρότες και η ευρωπαϊκή ύπαιθρος;» αναρωτιέται με έντονο ειρωνικό ύφος η Farm Europe, σχετικά με την πρόταση της Κομισιόν για τη νέα ΚΑΠ. Η ίδια εκτιμά προτείνεται μία μείωση της τάξεως του 8%, περίπου 31 δισ. ευρώ, που θα οδηγήσει τους αγρότες να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. «Λιγότερες ενισχύσεις, αλλά περισσότερες απαιτήσεις και περιορισμοί θα έχουν ως αποτέλεσμα λιγότερα έσοδα και μικρότερη ικανότητα για επενδύσεις στο μέλλον», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ο προϋπολογισμός που προτείνεται για τη νέα ΚΑΠ ανέρχεται, σε σταθερές τιμές, στα 348,3 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 90 δισ. ευρώ αφορούν τον 2ο Πυλώνα. Να σημειωθεί ότι στο ποσό περιλαμβάνεται και 15 δισ. ευρώ (κατευθείαν στον 2ο Πυλώνα) από το Ταμείο Ανάκαμψης. Καθαρά, λοιπόν η ΚΑΠ προτείνεται να ανέλθει σε 333,3 δισ. ευρώ.

«Η αύξηση των 15 δισ. ευρώ για την αγροτική ανάπτυξη είναι ένα πρώτο θετικό βήμα», δήλωσε ο πρόεδρος της Copa, Joachim Rukwied, σημειώνοντας ωστόσο ότι οι Ευρωπαίοι αγρότες παραμένουν απογοητευμένοι με τα ποσά που διατίθενται για την ΚΑΠ βάσει της αναθεωρημένης πρότασης ΠΔΠ. «Η μείωση περίπου 8,8% της άμεσης στήριξης σε πραγματικούς όρους σε μια περίοδο όπου ασκείται τόσο μεγάλη πίεση στους αγρότες είναι απαράδεκτη», ανέφερε χαρακτηριστικά. Την ίδια άποψη υποστηρίζει και ο πρόεδρος της Cogeca, Ramon Armengol, σημειώνοντας ότι «χρειαζόμαστε μια ισχυρή Ένωση τώρα περισσότερο από ποτέ και τουλάχιστον την ίδια οικονομική υποστήριξη με το τρέχον ΠΔΠ».

Next Generation EU

Η Επιτροπή, μέσω της προέδρου, Ursula von der Leyen, παρουσίασε την Τετάρτη την πρότασή της για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2021-2027, το οποίο θα έχει συνολικό ύψος 1,85 τρισ. ευρώ. Το πλαίσιο αποτελείται από τον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ, ύψους 1,1 δισ. ευρώ, και από επιπλέον 750 δισ. ευρώ του νέου μέσου ανάκαμψης, με την ονομασία Next Generation EU. Από τα 750 δισ. ευρώ, τα 500 δισ. θα δοθούν στα κράτη-μέλη με τη μορφή επιχορηγήσεων και τα υπόλοιπα 250 δισ. ευρώ με τη μορφή μακροπρόθεσμων δανείων. Δηλαδή το 1/3 του ποσού είναι δάνεια. Στην Ελλάδα το ποσό που αναλογεί εκτιμάται περίπου στα 32 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 22,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις 22,5 και 9,5 δισ. ευρώ σε δάνεια.

Πού θα βρεθούν τα 750 δισ. ευρώ; Ουσιαστικά, η Κομισιόν θα τα δανειστεί. Το Next Generation EU θα δημιουργηθεί με την προσωρινή αύξηση του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος της ΕΕ (το μέγιστο ποσό που μπορεί δηλαδή να ζητήσει η ΕΕ από τα κράτη μέλη για τη χρηματοδότηση των δαπανών της) στο 2%. Η Επιτροπή, λοιπόν, θα χρησιμοποιήσει το αυξημένο ανώτατο όριο για να δανειστεί σε χρηματοπιστωτικές αγορές, με το χρέος να μπορεί να αποπληρωθεί για πάνω από 30 χρόνια – μετά το 2027 και το αργότερο έως το 2058, από μελλοντικούς προϋπολογισμούς της ΕΕ.

Επιπλέον, για να διατεθούν το συντομότερο κονδύλια, η Επιτροπή προτείνει να τροποποιηθεί το τρέχον ΠΔΠ, ώστε να διατεθεί επιπλέον χρηματοδότηση 11,5 δισ. ευρώ ήδη το 2020. Τα χρήματα αυτά προορίζονται για τις περιφέρειες που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.

Στις πηγές εσόδων του προϋπολογισμού θα προστεθούν και άλλοι φόροι. Η Επιτροπή προτείνει, για παράδειγμα, την επιβολή «ψηφιακού φόρου» σε μεγάλες εταιρείες, «φόρου άνθρακα» κ.ά.

Επενδύσεις

Τα χρήματα του Next Generation EU θα επενδυθούν μέσω τριών πυλώνων:

1. Στήριξη προς τα κράτη-μέλη για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις: α) Νέος Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, 560 δισ. ευρώ, που θα ενσωματωθεί στο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, για επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, π.χ. σε σχέση με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. β) Συμπληρωματικό ποσό 55 δισ. ευρώ βάσει της πρωτοβουλίας REACT-EU. γ) Ενίσχυση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης έως 40 δισ. ευρώ. δ) Ενίσχυση 15 δισ. ευρώ του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης (Β΄ Πυλώνας), με στόχο τη στήριξη των αγροτικών περιοχών στην πραγματοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών που είναι αναγκαίες σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία – στρατηγικές για τη βιοποικιλότητα και «Από το αγρόκτημα στο πιάτο».

2. Επανεκκίνηση της οικονομίας με παροχή κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις: Νέο Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας 31 δισ. ευρώ, αναβάθμιση του InvestEU με 15,3 δισ. ευρώ, νέος Μηχανισμός Στρατηγικών Επενδύσεων.

3. Αξιοποίηση των διδαγμάτων από την κρίση: Νέο πρόγραμμα για την υγεία 9,4 δισ. ευρώ, ενίσχυση με 2 δισ. ευρώ του rescEU, του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της Ένωσης, 94,4 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα «Horizon Europe», για την έρευνα στον τομέα της υγείας, της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης, κ.ά.

Σημειώνεται ότι στο πλαίσιο του 3ου Πυλώνα, προβλέπεται ποσό ύψους 4 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στα γεωργικά τρόφιμα και την παροχή των απαραίτητων εργαλείων για τη διαχείριση κρίσεων.

Προϋποθέσεις

Τα χρήματα του Next Generation EU θα εκταμιευτούν από τη νέα χρονιά. Θα υπάρχουν προϋποθέσεις; Ειδικά για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καταθέσουν εθνικά σχέδια για την ατζέντα μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων έως το 2024 για να έχουν πρόσβαση στα χρήματα.

Υπενθυμίζεται ότι πρόκειται για πρόταση και μόνο με τη σύμφωνη γνώμη των κρατών-μελών θα ισχύσει. Πάντως, μεγάλο «αγκάθι» παραμένει η ομάδα των 4, Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία και Δανία, που αναμένεται να ασκήσουν ισχυρές πιέσεις.

Παράλληλα, η πρόταση της Κομισιόν θα πρέπει να εξειδικευτεί και να αναλυθεί, καθώς όσον αφορά τον αγροδιατροφικό τομέα εκτός από την ΚΑΠ, τα κράτη-μέλη πρέπει να δουν πόσα χρήματα θα απορροφηθούν για την ανάπτυξη της υπαίθρου, πόσα κονδύλια θα αξιοποιηθούν για την ψηφιοποίηση της γεωργίας που αποτελεί εξάλλου προαπαιτούμενο για τη στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο».

Την ερχόμενη εβδομάδα οι αγρότες θα έχουν μια καλύτερη εικόνα για τα σχέδια της Κομισιόν, αφού επί του θέματος θα μιλήσει ο επίτροπος Γεωργίας, ενώ αναμένεται και συζήτηση της Επιτροπή Γεωργίας του Ευρωκοινοβουλίου με τον επίτροπο Προϋπολογισμού Johannes Hahn.

 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη έκδοση της «ΥΧ» την Παρασκευή 29 Μαΐου