Δύο κατηγορίες φυτών με διαφορετικούς κανόνες
Τη θέση του, ενόψει των διαπραγματεύσεων που θα γίνουν με τα κράτη-μέλη σχετικά με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις νέες γονιδιωματικές τεχνικές (NGTs), οι οποίες τροποποιούν το γενετικό υλικό ενός οργανισμού, οριστικοποίησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με 307 ψήφους υπέρ, 263 κατά και 41 αποχές. Συγκεκριμένα, το ΕΚ στηρίζει μια πιο απλή διαδικασία για την κατηγορία φυτών NGT που είναι ισοδύναμα με τα συμβατικά, αλλά και αυστηρότερους κανόνες για τα υπόλοιπα.
Αυτήν τη στιγμή, όλα τα φυτά που παράγονται μέσω τέτοιων τεχνικών υπόκεινται στους ίδιους κανόνες με τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν με την πρόταση να υπάρχουν δύο κατηγορίες φυτών και διαφορετικοί κανόνες για κάθε κατηγορία. Τα φυτά NGT που θεωρούνται ισοδύναμα με τα συμβατικά (φυτά NGT 1) θα απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις της νομοθεσίας για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ), ενώ αυστηρότεροι κανόνες θα ισχύουν για όλα τα άλλα φυτά NGT (φυτά NGT 2). Οι ευρωβουλευτές θα επιδιώξουν να παραμείνει υποχρεωτική η σήμανση προϊόντων από φυτά NGT 1 και 2.
Οι ευρωβουλευτές στηρίζουν, επίσης, την πρόταση να συνεχίσει να απαγορεύεται η χρήση νέων γονιδιωματικών τεχνικών στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων, καθώς δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί η συμβατότητά τους.
Φυτά NGT 1
Για τα φυτά NGT 1, οι ευρωβουλευτές θέλουν να αλλάξει το εύρος και ο αριθμός των τροποποιήσεων που απαιτούνται για να μπορούν να θεωρούνται ισοδύναμα με τα συμβατικά φυτά. Για λόγους διαφάνειας, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφωνεί να δημιουργηθεί ένας δημόσιος ηλεκτρονικός κατάλογος όλων των φυτών NGT 1.
Οι ευρωβουλευτές ζητούν, επιπλέον, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποβάλει έκθεση επτά χρόνια μετά την έναρξη ισχύος των νέων κανόνων, σχετικά με το πώς έχουν εξελιχθεί οι αντιλήψεις των καταναλωτών και των παραγωγών όσον αφορά τις νέες τεχνικές.
Φυτά NGT 2
Για τα φυτά NGT 2, οι ευρωβουλευτές συμφωνούν να παραμείνουν σε ισχύ οι περισσότερες από τις απαιτήσεις της νομοθεσίας για τους ΓΤΟ, η οποία είναι από τις αυστηρότερες στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας έγκρισής τους.
Προκειμένου να δοθούν κίνητρα για τη χρήση φυτών NGT2, οι ευρωβουλευτές συμφωνούν να επιταχυνθεί η διαδικασία εκτίμησης κινδύνου για εκείνα τα φυτά που μπορούν να συμβάλουν σε ένα πιο βιώσιμο αγροδιατροφικό σύστημα. Ταυτόχρονα, όμως, τονίζουν ότι θα πρέπει να τηρείται η λεγόμενη αρχή της προφύλαξης.
Εισήγηση για απαγόρευση όλων των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας για φυτά NGT
Οι ευρωβουλευτές ζητούν να απαγορευτούν πλήρως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας για όλα τα φυτά NGT, το φυτικό υλικό, τα μέρη των φυτών αυτών, τις γενετικές πληροφορίες, καθώς και τα χαρακτηριστικά των διαδικασιών στις οποίες έχουν υποβληθεί. Στόχος είναι να μην υπάρχει νομική αβεβαιότητα, να μην αυξηθεί το κόστος και να μη δημιουργηθούν νέες μορφές εξάρτησης για τους αγρότες. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά να υποβληθεί μέχρι τον Ιούνιο του 2025 μια έκθεση σχετικά με τις επιπτώσεις που έχουν τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας στην πρόσβαση κτηνοτρόφων και γεωργών σε ποικίλο φυτικό αναπαραγωγικό υλικό, ενώ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταθέσει νομοθετική πρόταση για την επικαιροποίηση των κανόνων της ΕΕ σχετικά με τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας.
Επόμενα βήματα
Το Κοινοβούλιο είναι, πλέον, έτοιμο να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις με τα κράτη-μέλη της ΕΕ σχετικά με το τελικό κείμενο της νομοθεσίας.
