NutriSense: Το «έξυπνο» εργαλείο λίπανσης που αλλάζει τη γεωργία

Σε μια εποχή που ο αγροδιατροφικός τομέας αναζητά λύσεις βιωσιμότητας, εξοικονόμησης πόρων και αύξησης αποδοτικότητας, η τεχνολογία αναδεικνύεται σε καθοριστικό εργαλείο. Ένα από τα πλέον καινοτόμα παραδείγματα εφαρμογής της στην ελληνική γεωργία είναι το NutriSense, ένα προηγμένο σύστημα υποστήριξης αποφάσεων για τη διαχείριση της λίπανσης, που αναπτύχθηκε από το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου, μέσω του Μέτρου 16 «Συνεργασία» και της Επιχειρησιακής Ομάδας (Ε.Ο.) «DSS-Κηπευτικών», συνεργάστηκε με τον ΑΣ Ψαρής και τη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, συντονιστή φορέα της Ε.Ο., για την εφαρμογή του.

 Σε συνέντευξή του στην «ΥΧ», ο καθηγητής και διευθυντής του Εργαστηρίου Κηπευτικών Καλλιεργειών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ), Δημήτρης Σάββας, εξηγεί πώς το NutriSense μετατρέπει την παραδοσιακή λίπανση σε μια επιστημονικά τεκμηριωμένη και αυτοματοποιημένη διαδικασία, ποια ήταν τα απτά οφέλη για τους παραγωγούς που συμμετείχαν στο πιλοτικό πρόγραμμα, αλλά και γιατί πλέον το σύστημα εξελίσσεται σε τεχνοβλαστό του ΓΠΑ, ανοίγοντας τον δρόμο για ευρύτερη εφαρμογή του σε όλη την Ελλάδα.

Μέσα από την εμπειρία του κ. Σάββα, αναδεικνύεται όχι μόνο η τεχνολογική πρόοδος που συντελείται στον αγροτικό τομέα, αλλά και η δυναμική που έχει η σύζευξη έρευνας και παραγωγής στην πράξη.

Μπορείτε να μας εξηγήσετε τι ακριβώς είναι το NutriSense και πώς λειτουργεί;

Το NutriSense είναι ένα ψηφιακό σύστημα υποστήριξης αποφάσεων (Decision Support System – DSS), σχεδιασμένο ειδικά για την ορθολογική διαχείριση της λίπανσης σε συστήματα καλλιέργειας, ιδιαίτερα σε υδροπονικές ή εντατικές θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Βασίζεται σε εξειδικευμένους αλγορίθμους και σε υπολογισμούς ισοζυγίων εισροών-εκροών για κάθε θρεπτικό στοιχείο στη ριζόσφαιρα. Η λειτουργία του περιλαμβάνει την παρακολούθηση των πραγματικών δεδομένων της καλλιέργειας και των συγκεντρώσεων θρεπτικών στοιχείων μέσω αναλύσεων εδάφους ή διαλύματος απορροής στην περίπτωση της υδροπονίας.

Στην συνέχεια, αυτόματα υπολογίζονται οι απαιτούμενες ποσότητες λιπασμάτων που πρέπει να χορηγηθούν στην καλλιέργεια. Η πλατφόρμα είναι διαθέσιμη μέσω διαδικτύου και μπορεί να συνδεθεί με αισθητήρες, αλλά και με αυτόματες κεφαλές υδρολίπανσης, προσφέροντας ένα πλήρως ελεγχόμενο και αποδοτικό σύστημα λίπανσης.

Τώρα που το έργο βρίσκεται προς το τέλος του, υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα στοιχεία που θα θέλατε να επισημάνετε;

Καθώς το έργο φτάνει προς την ολοκλήρωσή του, θα θέλαμε να επισημάνουμε δύο βασικά σημεία. Αρχικά, το NutriSense δοκιμάστηκε και βελτιστοποιήθηκε σε πραγματικές συνθήκες παραγωγής και, σε συνεργασία με τους παραγωγούς και γεωπόνους του ΑΣ Ψαρής, προσαρμόστηκε στις ιδιαίτερες απαιτήσεις τους, αποδεικνύοντας τη δυνατότητά του να προσαρμόζεται σε διαφορετικές καλλιέργειες και νερά άρδευσης. Επιπλέον, έχει γίνει διασύνδεση με αυτοματισμούς υδρολίπανσης, παρέχοντας τη δυνατότητα πλήρως αυτοματοποιημένων παρεμβάσεων, γεγονός που μετατρέπει τη λήψη απόφασης από υποκειμενική σε επιστημονικά τεκμηριωμένη.

Ποια ήταν τα οφέλη για τους παραγωγούς του Αγροτικού Συνεταιρισμού Ψαρής που χρησιμοποίησαν το λογισμικό;

Οι παραγωγοί του ΑΣ Ψαρής, που εντάχθηκαν πιλοτικά στο σύστημα NutriSense, διαπίστωσαν σαφή οφέλη αρχικά μέσω της εξειδικευμένης διαχείρισης λίπανσης, καθώς επιτεύχθηκε να εξοικονομήσουμε περίπου τα μισά λιπάσματα σε σχέση με αυτά που παραδοσιακά εφάρμοζαν οι παραγωγοί. Περιορίστηκε, λοιπόν, η υπερλίπανση και, συνεπώς, το κόστος παραγωγής. Παράλληλα, η παραγωγικότητα των καλλιεργειών βελτιώθηκε, καθώς η καλύτερη διαχείριση της λίπανσης είχε άμεσο αντίκτυπο στη σταθερότητα της ανάπτυξης και της ποιότητας των προϊόντων. Συνεπώς, ενισχύθηκε η βιωσιμότητα του συστήματος παραγωγής, περιορίστηκαν σημαντικά οι απώλειες θρεπτικών στοιχείων και, έτσι, η ρύπανση των υδάτων.

Υπάρχει ενδιαφέρον από άλλους παραγωγούς να χρησιμοποιήσουν το NutriSense;

Ναι, υπάρχει εντεινόμενο ενδιαφέρον από παραγωγούς σε διάφορες περιοχές της χώρας. Το NutriSense έχει τραβήξει την προσοχή τόσο λόγω της δυνατότητας για οικονομία και μείωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όσο και επειδή λειτουργεί ως εργαλείο για τη βελτιστοποίηση της θρέψης των φυτών και, άρα, και της παραγωγής. Αυτό το ενδιαφέρον καταγράφεται πλέον και εκτός του στενού πλαισίου των συνεταιρισμών, από μεμονωμένους παραγωγούς και γεωπόνους που αναζητούν λύσεις ακριβείας. Σε αυτό το πλαίσιο, από το 2024, το NutriSense είναι πλέον εταιρεία τεχνοβλαστός του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, προσφέροντας τη δυνατότητα όλο και περισσότεροι παραγωγοί να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες του.

Μπορούν όλοι οι παραγωγοί να εφαρμόσουν ψηφιακά εργαλεία ή χρειάζεται συγκεκριμένη εξειδίκευση;

Το NutriSense έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τη φιλικότητα προς τον χρήστη και δεν απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις πληροφορικής. Ωστόσο, για την πλήρη αξιοποίησή του, είναι χρήσιμη μια βασική κατανόηση των αρχών της φυτικής θρέψης. Στην πράξη, οι παραγωγοί που συνεργάζονται με γεωπόνους ή έχουν βασική εξοικείωση με ηλεκτρονικά εργαλεία, μπορούν εύκολα να ενσωματώσουν το NutriSense στην καθημερινή πρακτική τους. Επίσης, η ομάδα υποστήριξης του έργου προσφέρει εκπαίδευση και υποστήριξη σε όλα τα στάδια, καθιστώντας το εφικτό ακόμα και για παραγωγούς που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό.