Τις προοπτικές και τις προκλήσεις του παγκόσμιου αγροδιατροφικού τομέα συζήτησαν οι υπουργοί Γεωργίας του ΟΟΣΑ, στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας. Στο επίκεντρο των συνομιλιών βρέθηκαν και οι ενδεδειγμένες πολιτικές που θα οδηγήσουν σε μια πιο ανταγωνιστική, βιώσιμη και παραγωγική γεωργία και κτηνοτροφία.
Όπως τονίστηκε στη Διακήρυξη που εκδόθηκε, η ζήτηση τροφίμων θα αυξηθεί σημαντικά, ενώ παράλληλα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις της αύξησης της θερμοκρασίας, των ακραίων καιρικών φαινομένων και της ανεπάρκειας υδάτων. Σοβαρές, επίσης, προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπισθούν, αφορούν τη διαβίωση των αγροτών, ειδικά των σχετικά μικρότερων αγροτικών εκμεταλλεύσεων και των αγροτισσών. Τέλος, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν θέματα που αφορούν τόσο την ανθρώπινη υγεία όσο και τις ζωονόσους.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι το κείμενο προτεραιοτήτων για την επέκταση της καινοτομίας, το οποίο προώθησε η Συμβουλευτική Επιτροπή των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας, που δραστηριοποιείται στα πλαίσια του ΟΟΣΑ.
Τέτοιου είδους επιτροπές φαίνεται ότι επιδρούν καταλυτικά στη λήψη των τελικών αποφάσεων του Οργανισμού. Εξάλλου, έχει αναφερθεί επανειλημμένα ότι και στην περίπτωση της Ελλάδας, τέτοιες δομές επηρέασαν το περιεχόμενο της γνωστής εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ και τα μέτρα που θεσπίστηκαν για τα γαλακτοκομικά και άλλους κλάδους.
Οι θέσεις των φορέων των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας (BIAC) για την καινοτομία
Κατά τη γνώμη των επιχειρήσεων, τρεις πρέπει να είναι οι προτεραιότητες των χωρών του ΟΟΣΑ για την επέκταση των καινοτομιών στον αγροδιατροφικό τομέα.
Πρώτον, η διασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών για την επέκταση των ιδιωτικών επενδύσεων. Δεύτερον, η βελτίωση της δημόσιας εικόνας κάποιων μορφών καινοτομίας. Τρίτον, η αύξηση της συνεργασίας του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα.
Δράσεις υψηλής σπουδαιότητας αποτελούν οι εξής:
– Βελτίωση πολλαπλασιαστικού υλικού: Σπόροι αυξημένης στρεμματικής απόδοσης και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Ποικιλίες που είναι ανθεκτικές στην ξηρασία, τις πλημμύρες, τα υφάλμυρα ύδατα, την περιορισμένη λίπανση. Τέλος, προτείνεται η διάδοση σπόρων με ενσωματωμένη την ικανότητα αντιμετώπισης ασθενειών και σε συνδυασμό με συγκεκριμένα φυτοφάρμακα.
– Πρακτικές ολοκληρωμένης διαχείρισης: Η παρουσία φυτών μπορεί να γίνει με την ανάπτυξη και χρήση φιλικών προς το περιβάλλον μηχανικών, βιολογικών, χημικών και άλλων μέσων αντιμετώπισης των προσβολών της παραγωγής.
– Χρήση λιπασμάτων: Η χρήση των λιπασμάτων μπορεί να αυξήσει την παραγωγή βιομάζας και την μετατροπή της οργανικής ουσίας που εμπλουτίζει την ποιότητα του εδάφους. Επιπλέον, η χρήση συγκεκριμένων λιπασμάτων κάνει τα νωπά οπωροκηπευτικά πιο ανθεκτικά στις προσβολές και διευκολύνει τη μεταφορά και την αποθήκευσή τους.
– Διαχείριση των υδάτων: Η γεωργία εξαρτάται από την επάρκεια και την ποιότητα των υδάτων. Η συνεχής ανάπτυξη καινοτομιών για βελτιωμένες τεχνικές άρδευσης και βιώσιμης διαχείρισης του νερού, αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα.
– Ενίσχυση θρεπτικών ιδιοτήτων ειδών: Η ενσωμάτωση θρεπτικών ιδιοτήτων μέσω βιολογικών παρεμβάσεων σε ένα φυτό, μπορεί να συμβάλει στην αντιμετώπιση ασθενειών ή της πείνας ομάδων πληθυσμού κάποιων χωρών.
– Βέλτιστες πρακτικές περιορισμού των εκπομπών της κτηνοτροφίας: Οι εκπομπές μεθανίου από την κτηνοτροφία αποτελούν βασική πηγή των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου του πρωτογενούς τομέα. Η αξιοποίηση του μεθανίου και των αποβλήτων της ζωικής παραγωγής μπορεί να χρησιμοποιηθούν πιο συστηματικά για την παραγωγή ενέργειας και προϊόντων λίπανσης.
– Επέκταση χρήσης τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας: Πρέπει να διαμορφωθούν κατάλληλες συνθήκες αξιοποίησης και επέκτασης των τεχνολογιών αυτών, οι οποίες συμβάλλουν στις βέλτιστες καλλιεργητικές πρακτικές, στη διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, της ξηρασίας ή των πλημμυρών, της λειτουργίας της αγοράς και του περιορισμού των αποβλήτων.
– Παροχή συμβουλών: Η πρόσβαση στην πληροφόρηση αποτελεί προϋπόθεση της ανάπτυξης. Οι δράσεις μεταφοράς της επιστημονικής γνώσης στον αγρότη αποτελούν ύψιστη επιλογή.
– Βελτιωμένη συσκευασία: Η αξιοποίηση νέων υλικών και μεθόδων συσκευασίας περιορίζει τις απώλειες και τα απορρίμματα σε όλη τη διατροφική αλυσίδα.
– Προσαρμογή στις τοπικές ανάγκες: Ο διαθέσιμος εξοπλισμός, οι εισροές και οι προδιαγραφές τους, πρέπει να προσαρμοστούν στις τοπικές ανάγκες και συνθήκες κάθε αγροκλιματικής ζώνης.
– Αποθήκευση άνθρακα: Οι διαδικασίες μεταφοράς διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα στο έδαφος και η αποθήκευσή του, ενισχύουν την παραγωγικότητα της γης, περιορίζουν τη μόλυνση των υδάτων και τη μείωση του οξυγόνου στα παραθαλάσσια οικοσυστήματα.
– Βελτίωση του εδάφους: Οι σύγχρονες τεχνολογίες επιτρέπουν τη χρήση ήπιων πρακτικών, όπως για παράδειγμα τον περιορισμό του οργώματος, και περιορίζουν την υποβάθμιση και τη διάβρωση των εδαφών.
– Εφαρμογές ενζύμων: Πρέπει να διευρυνθεί η χρήση ενζύμων που βελτιώνει την ποσότητα και τις ιδιότητες των τροφίμων, σε εφαρμογές όπως ο έλεγχος των κορεσμένων λιπαρών, οι γεύσεις των λαχανικών και οι αποδόσεις του τυριού.
– Ενημέρωση των καταναλωτών: Στις ΗΠΑ, η βασική μορφή στερεών απορριμμάτων είναι τα τρόφιμα, τα μισά από τα οποία προέρχονται από τα νοικοκυριά, ενώ το 60% αυτών μπορεί να αποφευχθεί. Η αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά το πρόβλημα.
– Δείκτες καινοτομίας: Πρέπει να προσδιοριστούν κοινά αποδεκτοί δείκτες μέτρησης της καινοτομίας και της βιωσιμότητας τόσο του αγροτικού τομέα όσο και της διατροφής ευρύτερα.
Νίκος Λάππας
