Οι μεγάλες προκλήσεις στον αγροδιατροφικό τομέα της ΠΜΚ
Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι ένας τόπος µε πλούσια ιστορία, δυναµική οικονοµία και σηµαντικό ρόλο στην αγροδιατροφική παραγωγή της χώρας. Παρά τις µεγάλες δυνατότητές της, αντιµετωπίζει πολυάριθµα και οξυµένα προβλήµατα που, όµως, από εµπόδια µπορούν να γίνουν ευκαιρίες για ανασυγκρότηση και στρατηγικό σχεδιασµό. Αυτές οι ευκαιρίες χρειάζονται όραμα και άμεση δράση στο πεδίο. Ανταποκρινόμενοι στην πρόκληση, φορείς και κυβέρνηση θα πρέπει να έχουν κοινό προσανατολισμό, προς όφελος των παραγωγών και της οικονομίας.
Χρ. Παπαστεργίου, επικεφαλής της περιφερειακής παράταξης «Πράξεις για τη Μακεδονία»:Αναγκαιότητα ο σχεδιασμός ενός οδικού χάρτη με ορίζοντα δεκαετίας για την αγροδιατροφή
Χρειαζόμαστε περισσότερες δενδρώδεις, δυναμικές ετήσιες καλλιέργειες και θερμοκήπια
Ο αγροτικός τομέας στην Ελλάδα βρίσκεται σε σημείο καμπής, ενόψει και της μεγάλης αλλαγής στην ΚΑΠ από το 2028. Ως ελληνική κοινωνία και ως ΠΚΜ, πρέπει να αποφασίσουμε εάν συμβιβαζόμαστε με την εικόνα του αγροτικού τομέα, όπως αυτή διαμορφώθηκε στην περιοχή μας τα τελευταία χρόνια, και εάν είμαστε ικανοποιημένοι από τη συμμετοχή του αγροτικού τομέα στην παραγωγή πλούτου και την εθνική μας οικονομία εν γένει.
Εάν δεν είμαστε ικανοποιημένοι από το περίπου 3,5% που συνεισφέρει ο αγροτικός τομέας στο ΑΕΠ και εάν, αντιθέτως, επιθυμούμε να αυξήσει κατά πολύ τον πλούτο που παράγει –έτσι ώστε να αυξηθεί κατά πολύ ο πλούτος στην ελληνική περιφέρεια και να αυξηθεί κατά πολύ το εισόδημα των νοικοκυριών στην Κεντρική Μακεδονία–, τότε πρέπει πρώτα από όλα να θέσουμε συγκεκριμένο ποσοτικό στόχο και να σχεδιάσουμε οδικό χάρτη, με ορίζοντα δεκαετίας. Και η πρόοδος στην υλοποίηση αυτού του στόχου να είναι ένας από τους «σκληρούς» δείκτες για την ανάπτυξη της ΠΚΜ και τη μείωση της ενδοπεριφερειακής ανισότητας – και η μείωση αυτής της ανισότητας πρέπει να είναι βασικό συστατικό στην πολιτική της.
Για την αύξηση του πλούτου που παράγουν η γεωργία και η κτηνοτροφία στην ΠΚΜ, πρέπει να υλοποιήσουμε ριζικές παρεμβάσεις και αλλαγές σε τρεις βασικούς άξονες:
- Πρώτος άξονας είναι η διαχείριση της αγροτικής γης. Μία γενιά αγροτών έχει ήδη φύγει από το επάγγελμα χωρίς να την έχει διαδεχθεί, στο σύνολό της, μία νεότερη γενιά. Όσον αφορά τη γη, αυτό σημαίνει ότι σημαντικό κομμάτι αγροτικών εκτάσεων είναι κατακερματισμένο σε μικρά αγροτεμάχια και πολλές φορές το ιδιοκτησιακό του καθεστώς είναι περίπλοκο ή/και ασαφές. Αυτό καθιστά επιτακτική την ανάγκη για μια νέα πολιτική διαχείρισης της αγροτικής γης, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει και τοπικούς αναδασμούς, έτσι ώστε οι αγρότες και οι αγρότες-επιχειρηματίες που επιθυμούν να προχωρήσουν σε επενδύσεις εκσυγχρονισμού της αγροτικής οικονομίας και παραγωγής να έχουν στη διάθεσή τους επαρκή και κατάλληλη αγροτική γη.
- Δεύτερος άξονας είναι η διαχείριση του αγροτικού νερού. Ο αγροτικός τομέας στην Ελλάδα καταναλώνει περίπου το 85% του συνολικού νερού που καταναλώνεται κάθε χρόνο στη χώρα μας. Η χρήση και η κατανάλωση του αγροτικού νερού γίνεται πολλές φορές με αναποτελεσματικό τρόπο και χαρακτηρίζεται αρκετές φορές από μία σπατάλη, η οποία δεν μπορεί να συνεχιστεί στην εποχή της κλιματικής κρίσης, όταν δηλαδή οι υδάτινοι πόροι περιορίζονται σημαντικά ή και αρχίζουν να σπανίζουν σε ορισμένες περιοχές. Το σύστημα των ΤΟΕΒ/ΓΟΕΒ –που έχει την ευθύνη διαχείρισης του αγροτικού νερού σε μεγάλο μέρος της χώρας– λειτουργεί με πολλές ανεπάρκειες, όπως έχει αναδείξει και η μελέτη της ΔιαΝΕΟσις (ήδη από τον Ιούνιο 2021). Για αυτό και πρέπει να σχεδιαστεί εκ νέου το οικοδόμημα για τη διαχείριση του αγροτικού νερού τόσο σε επίπεδο λεκανών απορροής ποταμών όσο και εντός κάθε περιφερειακής ενότητας.
- Τρίτος άξονας είναι η αναδιάρθρωση καλλιεργειών. Η μέση οικονομική απόδοση κάθε στρέμματος γης που χρησιμοποιείται στην Ελλάδα είναι περίπου από 170-180 ευρώ. Αυτό έχει ως βασική συνέπεια να παράγεται περιορισμένος πλούτος στην περιφέρεια και η ελληνική περιφέρεια να αιμορραγεί δημογραφικά. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο Νομός Σερρών στην Κεντρική Μακεδονία, ο οποίος είναι ένας από τους νομούς με τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης πληθυσμού (περίπου 15%) μεταξύ 2011 και 2021.
Χρειαζόμαστε περισσότερες δενδρώδεις καλλιέργειες, περισσότερες δυναμικές ετήσιες καλλιέργειες, περισσότερα θερμοκήπια και, φυσικά, μια βελτιστοποιημένη κτηνοτροφία, που θα αποδίδει πολύ περισσότερο χρησιμοποιώντας τα ήδη διαθέσιμα εδάφη. Έχουμε ακούσει πολλές φορές τις περιπτώσεις της Ολλανδίας και του Ισραήλ, όπου η οικονομική απόδοση ανά στρέμμα είναι στα 800-1.000 ευρώ ή και περισσότερο. Και στην Ελλάδα υπάρχουν παραδείγματα τέτοιων αγροκτημάτων, αλλά δεν είναι ο κανόνας. Αυτό ακριβώς θα πρέπει να αλλάξει η πολιτική μας και η Κεντρική Μακεδονία είναι η κατάλληλη περιφέρεια για να βρεθεί στην πρωτοπορία αυτού του μετασχηματισμού.
Προτάσεις
- Επιμέρους Πρόταση 1: Στην Κεντρική Μακεδονία μπορεί να ξεκινήσει η ανάπτυξη αγροβολταϊκών συστημάτων, τα οποία συνδυάζουν την παραγωγή πράσινης ενέργειας με την παραγωγή ποιοτικών προϊόντων και την προστασία των καλλιεργειών από χαλάζι κ.λπ. Τα αγροβολταϊκά συστήματα μπορούν να συνδυαστούν και με τοπικά συστήματα αποθήκευσης ενέργειας (μικρή αντλησιοταμίευση).
- Επιμέρους Πρόταση 2: Να ξαναδούμε το σύστημα των αγροτικών ασφαλίσεων, καθώς ο τρόπος λειτουργίας του ΕΛΓΑ εν μέρει μόνο καλύπτει τη ζήτηση για ασφάλιση στον αγροτικό τομέα. Θα πρέπει να σχεδιασθεί και να διευκολυνθεί η συνεργασία δημόσιου (ΕΛΓΑ) και ιδιωτικού τομέα στο πεδίο της αγροτικής ασφάλισης.
- Επιμέρους Πρόταση 3: Η Κεντρική Μακεδονία έχει εκτεταμένα γεωθερμικά πεδία χαμηλής και μέσης ενθαλπίας, τα οποία ελάχιστα συμβάλλουν στην αγροτική παραγωγή. Το γεωθερμικό δυναμικό της περιφέρειάς μας πρέπει να ενταχθεί ως σημαντικό πλεονέκτημα και εργαλείο στον συνολικό σχεδιασμό της αγροτικής πολιτικής.
- Επιμέρους Πρόταση 4: Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στα συστήματα ενεργητικής προστασίας από χαλάζι και παγετό. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερη κατανομή πόρων από ΚΑΠ και ΕΛΓΑ για αυτά τα συστήματα.
Ευθύμης Δημάκης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και μέλος του Τμήματος Αγροτικής Πολιτικής της ΚΕ του ΚΚΕ: Τα προβλήματα των βιοπαλαιστών γεωργο-κτηνοτρόφων και οι αιτίες που τα προκαλούν
Η πρόταση του ΚΚΕ
Η Κεντρική Μακεδονία αποτελεί μία από τις πιο παραγωγικές περιοχές της Ελλάδας, σε ό,τι αφορά την αγροτική και ζωική παραγωγή. Δυστυχώς, όμως, οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι της περιοχής μας ζουν μια αντίφαση. Ενώ έχουν τόσο εύφορη γη, θα περίμενε κανείς αυτά που παράγουν να τους δίνουν τη δυνατότητα να διάγουν μια αξιοπρεπή ζωή. Δυστυχώς, η πραγματικότητα είναι οδυνηρή για την πλειοψηφία τους.
Πιο συγκεκριμένα, το κόστος παραγωγής, δηλαδή το πετρέλαιο, το ρεύμα, τα λιπάσματα, τα φάρμακα, οι ζωοτροφές κ.ά. έχουν γίνει δυσβάσταχτος βραχνάς για τους αγρότες. Οι καταστροφές στις καλλιέργειες και στο ζωικό κεφάλαιο από τις ζωονόσους είναι μεγάλες κάθε χρόνο, γιατί δεν υπάρχει ολοκληρωμένο σύστημα προστασίας (αντιχαλαζικό, ανεμομείκτες για τον παγετό κ.ά.), αλλά και γιατί δεν αποζημιώνονται στο 100% από τον ΕΛΓΑ. Το ζήτημα της λειψυδρίας έχει αρχίσει να χτυπά και την περιοχή μας, αλλά έργα που να διασφαλίζουν την επάρκεια σε νερό δεν γίνονται, ή εξαγγέλλονται και ποτέ δεν υλοποιούνται, ενώ ταυτόχρονα στην πρώτη μεγάλη νεροποντή ολόκληρες εκτάσεις πλημμυρίζουν.
Τις πταίει;
Τελικά, φταίει η κακή μας η μοίρα ή το κακό είναι κάπου αλλού; Εμείς, ως ΚΚΕ, λέμε ότι η αιτία για την κατάσταση που βρίσκονται σήμερα οι βιοπαλαιστές γεωργοί και κτηνοτρόφοι στην περιοχή μας είναι οι πολιτικές που ακολουθούν εδώ και δεκαετίες όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις, αλλά και οι περιφερειακές διοικήσεις.
Όλα τα κόμματα που κυβέρνησαν ή διοίκησαν την περιφέρεια συμφωνούν στη βασική αρχή αυτής της πολικής, που είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) της ΕΕ. Το επιχείρημα των υπόλοιπων κομμάτων ότι δήθεν ψηφίζουν την ΚΑΠ, γιατί δίνει τις ενισχύσεις στους αγρότες και έτσι τους διασφαλίζεται ένα εισόδημα, έχει μπαγιατέψει προ πολλού. Την ψηφίζουν με κριτήριο την κερδοφορία των μονοπωλίων, που λυμαίνονται το βιός του ατομικού αγροτοπαραγωγού, πατώντας πάνω και στις άμεσες ενισχύσεις που εντείνουν την καταλήστευσή του. Γιατί οι επιδοτήσεις είναι η άλλη όψη του νομίσματος των τιμών, ακόμα και κάτω του κόστους, που επιβάλλουν οι εμποροβιομήχανοι στα προϊόντα των αγροτών.
Το πρόβλημα με την εκτόξευση του κόστους παραγωγής και την τεράστια διαφορά που σημειώνεται στις τιμές των προϊόντων από το χωράφι και τον στάβλο μέχρι το ράφι, δεν είναι κάτι συγκυριακό. Τις τιμές δεν τις καθορίζουν οι αγρότες, αλλά τα μονοπώλια, ενεργειακά, βιομηχανικά, τραπεζικά κ.λπ., που έχουν «ξεσαλώσει» από την «ελευθερία» που τους εξασφαλίζουν οι ευρωενωσιακές κατευθύνσεις και υλοποιούν οι κυβερνήσεις εδώ στην Ελλάδα. Ας ρωτήσουν οι αναγνώστες της «ΥΧ» έναν γεωργό ή κτηνοτρόφο της περιοχής μας για τη διαδικασία που πρέπει να περάσει κάθε χρόνο, όταν πάει να παραδώσει την παραγωγή του στον μεγαλέμπορα ή στο εργοστάσιο που μεταποιεί το προϊόν του.
Εμείς μπορούμε να κοιτάμε τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους στα μάτια, επειδή το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που πήγε κόντρα σε όλες τις εκδοχές των αυταπατών για «καλύτερες μέρες», «περισσότερα χρήματα» και «μεγαλύτερες αγορές» μέσα από μια τέτοια «ευρωπαϊκή» αγροτική πολιτική. Προειδοποιήσαμε για τις συνέπειες της ΚΑΠ και των πολιτικών που τη συνοδεύουν, πρωτοστάτησε με τα μέλη και τα στελέχη του στην πάλη να δοθεί οργανωμένη απάντηση από τους βιοπαλαιστές γεωργούς, κτηνοτρόφους, μελισσοκόμους και αλιείς, αλλά και στην αλληλεγγύη στον δίκαιο αγώνα τους από όλο τον λαό, που εξουδετερώνει τον κοινωνικό αυτοματισμό των κυβερνήσεων.
Προπάντων, όμως, οι βιοπαλαιστές αγρότες μπορούν να εμπιστεύονται το ΚΚΕ, γιατί με την πολιτική και τη δράση του δίνει την πραγματική διέξοδο από το βάσανο της επιβίωσης, το άγχος της καθημερινής αναμέτρησης με τους κινδύνους και τις φυσικές καταστροφές, τον βραχνά του εισοδήματος που μικραίνει και του κόστους παραγωγής που μεγαλώνει. Με την κοινωνικοποιημένη μεγάλη παραγωγή, το κρατικό εμπόριο, τη συνδεδεμένη συνεταιριστική παραγωγή, μπορεί ο αγροτοπαραγωγός να προστατευτεί από τις καταστροφές, από τις σκληρές συνθήκες της δουλειάς στην ύπαιθρο, να ανέβει συνολικά το βιοτικό επίπεδο της αγροτικής οικογένειας, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα φτηνά και ποιοτικά τρόφιμα για όλο τον λαό.
