ΟΠΕΚΕΠΕ: Γιατί κάποιοι θέλουν να ξεχάσουν την περίοδο 2022 – 2023 – Η επιστολή «κόλαφος» του ΣτΠ

Τον Ιούλιο του 2023, μία επιστολή του Συνηγόρου του Πολίτη (ΣτΠ) προς τον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρη Αυγενάκη ήρθε να επιβεβαιώσει αυτό που όσοι βρίσκονται μέσα στον αγροτικό χώρο γνώριζαν ήδη: το ΟΣΔΕ (Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου) το χρονικό διάστημα 2022-2023, βρισκόταν σε κατάσταση κατάρρευσης.

Το κρατικό σύστημα για την υποβολή Ενιαίων Αιτήσεων Ενίσχυσης (ΕΑΕ) βυθίστηκε σε τεχνικά λάθη, ακυρώσεις διαγωνισμών, απουσία υποστήριξης με αποτέλεσμα χιλιάδες παραγωγοί να δουν τις πληρωμές τους να καθυστερούν ή να κόβονται χωρίς αιτιολόγηση.

Η τεκμηριωμένη παρέμβαση της Ανεξάρτητης Αρχής, αποκάλυπτε όχι μόνο την αδυναμία του ΟΠΕΚΕΠΕ να λειτουργήσει χωρίς τον ιδιώτη τεχνικό σύμβουλο, αλλά και ένα καθεστώς διοικητικής εξάρτησης που, όπως όλα δείχνουν, πολλοί θέλουν να ξεχαστεί.

Η «καρδιά» του προβλήματος ήταν η μετάβαση της πλατφόρμας υποβολής των Ενιαίων Αιτήσεων Ενίσχυσης (ΕΑΕ) στο κυβερνητικό νέφος (G-Cloud). Μολονότι στόχος – στα χαρτιά τουλάχιστον – ήταν η τεχνολογική ανεξαρτησία του κράτους, ο Συνήγορος του Πολίτη διαπίστωσε ότι αυτή η μετάβαση έγινε χωρίς τον απαιτούμενο σχεδιασμό, χωρίς εκπαίδευση του προσωπικού και με μεγάλες καθυστερήσεις στην ενεργοποίηση βασικών λειτουργιών του συστήματος.

Το αποτέλεσμα ήταν χαώδες: ελλιπείς έλεγχοι, πλατφόρμες που δεν λειτουργούσαν, καθυστερήσεις στην πληρωμή των δικαιούχων και υποστελεχωμένος ΟΠΕΚΕΠΕ που δεν είχε ούτε τα δεδομένα στη διάθεσή του για να απαντήσει σε ερωτήσεις των αγροτών.

Την ίδια εικόνα περιέγραψε πρόσφατα και ο τελευταίος πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Νίκος Σαλάτας, σε συνέντευξή του στο Kontra Channel λίγο μετά την καρατόμησή του. Ο κ. Σαλάτας μίλησε ανοιχτά για την κατάσταση που παρέλαβε, τις εντάσεις με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και, κυρίως, για τη χρονιά-ορόσημο στην πορεία του ΟΠΕΚΕΠΕ: το 2022-2023 που όπως αποδεικνύεται κάποιοι θέλουν να… ξεχάσουν.

Οι καταγγελίες που δεν πρέπει να ξεχαστούν

Επιπλέον, ο Συνήγορος του Πολίτη με την επιστολή του εκείνη μπρος τον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, μετέφερε με δραματικούς όρους το κλίμα στις Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών: μηδενική τεχνική υποστήριξη, πλήρης αποδιοργάνωση της αποσφαλμάτωσης των αιτήσεων, διοικητικές πράξεις που δεν μπορούσαν να υποβληθούν, χειρόγραφες δηλώσεις το καλοκαίρι του 2023, καθυστερημένες εγκύκλιοι που δεν επέτρεπαν στους αγρότες να γνωρίζουν αν δικαιούνται τις νέες οικολογικές ενισχύσεις της ΚΑΠ. Όπως επισημάνθηκε στην επιστολή, πολλές αιτήσεις υποβλήθηκαν χωρίς να έχει προηγηθεί καν αίτημα μεταβίβασης δικαιωμάτων – ένας απόλυτος παραλογισμός.

Αναλυτικά τα προβλήματα που επεσήμανε ο Συνήγορος του Πολίτη το 2023:

1. Πλημμελής διεξαγωγή προκαταρκτικών διασταυρωτικών ελέγχων:
   Η κρίσιμη διαδικασία των προκαταρκτικών ελέγχων, που διασφαλίζει την ορθότητα των δηλώσεων, ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Οι ίδιοι οι συνεταιρισμοί χαρακτήρισαν τη διαδικασία «υποτυπώδη», σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη.
2. Πρόβλημα με την υποβολή Διοικητικών πράξεων: Η διαδικασία διόρθωσης σφαλμάτων μέσω «διοικητικών πράξεων» δεν λειτούργησε σωστά. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ φέρεται να ενημέρωσε παραγωγούς ότι η σχετική εφαρμογή βρισκόταν ακόμα σε δοκιμαστικό στάδιο την άνοιξη του 2022.
3. Απουσία τεχνικής υποστήριξης:
   Οι συνεταιρισμοί κατήγγειλαν πλήρη έλλειψη ανταπόκρισης από τον νέο τεχνικό σύμβουλο, σε αντίθεση με την έως τότε άρτια συνεργασία με τον προηγούμενο πάροχο.
4. Λάθος εικόνα δικαιωμάτων:
   Η νέα πλατφόρμα εμφάνιζε εσφαλμένα τα δικαιώματα των παραγωγών, εμφανίζοντας παλαιά στοιχεία του 2021 και παραλείποντας τις μεταβιβάσεις, το εθνικό απόθεμα και τις μεταβολές σύγκλισης.
5. Πληρωμές χωρίς χρονοδιάγραμμα:
   Περιπτώσεις μεταβιβάσεων από το 2022 δεν είχαν αποζημιωθεί έως και τον Ιούνιο του 2023, ενώ εντοπίστηκαν παραγωγοί που πήραν δικαιώματα χωρίς αιτιολόγηση.
6. Σφάλματα στην οριστικοποίηση:
   Αγροτεμάχια χρειάστηκε να μετακινηθούν στο ψηφιακό χάρτη ώστε να «ξεκλειδώσουν» αιτήσεις, οι οποίες παρέμεναν μπλοκαρισμένες από ανεξήγητους κωδικούς σφάλματος.
7. Καθυστέρηση στην έναρξη των δηλώσεων του 2023:
   Η πλατφόρμα ενεργοποιήθηκε με μεγάλη καθυστέρηση. Σε ορισμένες Ενώσεις είχαν ήδη υποβληθεί χιλιάδες χειρόγραφες αιτήσεις, αναμένοντας καταχώρηση. Το προσωπικό είχε προσληφθεί και πληρωνόταν, χωρίς να έχει αντικείμενο.
8. Καθυστέρηση στις εγκυκλίους της νέας ΚΑΠ:
   Οι υπουργικές αποφάσεις και οι εγκύκλιοι για τα οικολογικά σχήματα εκδόθηκαν τον Ιούλιο του 2023, αφού είχε ξεκινήσει η περίοδος υποβολής, οδηγώντας τους παραγωγούς σε… «τυφλή» υποβολή αιτήσεων.
9. Εξισωτική αποζημίωση στον αέρα:
   Η νέα πλατφόρμα δεν αναγνώριζε την κατηγοριοποίηση των περιοχών (ορεινή/μειονεκτική), στερώντας από πολλούς τη δυνατότητα να δηλώσουν τα αντίστοιχα Μέτρα 13.1-13.3.
10. Συνδεδεμένες ενισχύσεις χωρίς ποικιλίες:
    Ποικιλίες που περιλαμβάνονται στον εθνικό κατάλογο δεν εμφανίζονταν στην εφαρμογή, στερώντας την επιλογή τους για επιδότηση.
11. Τεχνικός σύμβουλος… επιστρέφει:
    Οι Ενώσεις ανέφεραν ότι εξετάζουν ή έχουν ήδη αποφασίσει να συνεργαστούν ξανά με τον προηγούμενο τεχνικό πάροχο, ακόμα και με αμοιβή, λόγω της λειτουργικότητας του παλαιού συστήματος και της έγκαιρης τεχνικής υποστήριξης.
12. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ χωρίς προσωπικό και εργαλεία:
    Παρά τις προσπάθειες των υπαλλήλων, η υποστελέχωση είναι σοβαρή. Ελάχιστοι υπάλληλοι καλούνται να διαχειριστούν εκατοντάδες υποθέσεις. Επιπλέον, η πρόσβασή τους στα δεδομένα των παραγωγών ήταν περιορισμένη για το έτος 2022.
13. Διακριτική μεταχείριση:
    Υπάλληλος Ένωσης κατήγγειλε ότι μόνο τα ΚΥΔ που είχαν σύμβαση με συγκεκριμένη εταιρεία πληροφορικής είχαν πρόσβαση σε αρχεία πληρωμών με πληροφορίες για περικοπές ενισχύσεων.

Τι είπε ο Νίκος Σαλάτας
Τα όσα επεσήμανε τότε ο Συνήγορος του Πολίτη ήρθε να επιβεβαιώσει και ο τελευταίος πρόεδρος του Οργανισμού Πληρωμών, μετά την αποπομπή του από την Δομοκού 5, λίγα 24ωρα μετά την έρευνα που πραγματοποίησε η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Ειδικότερα, ο Νίκος Σαλάτας, μίλησε για την πορεία του ΟΠΕΚΕΠΕ το διάστημα 2022-2023. Με τη φράση «το μεγάλο μπαμ έγινε το 2022 – 2023», ο κ. Σαλάτας υπογράμμισε ότι το σοβαρότερο πλήγμα στον ΟΠΕΚΕΠΕ σημειώθηκε κατά την περίοδο  εκείνη. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, τότε κατέρρευσε το πληροφοριακό σύστημα του οργανισμού, γεγονός που άνοιξε τον δρόμο για «πολλές κομπίνες» και κακοδιαχείριση σε κρίσιμους τομείς, όπως οι επιδοτήσεις και η χαρτογράφηση των βοσκοτόπων. «Εγώ δεν λέω ότι δεν υπήρχαν προβλήματα το 2015 ή το 2018, αλλά το 2022 και το 2023 διαλύθηκε ο οργανισμός. Από τότε ξεκίνησε η αποσάθρωση», τόνισε.

Επίσης, ο κ. Σαλάτας εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για τις εξελίξεις, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι, εφόσον προχωρήσουν, ο Οργανισμός κινδυνεύει να χάσει τη διαπίστευσή του. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι, κατά την άποψή του, ο ΟΠΕΚΕΠΕ οφείλει να μετατραπεί σε ανεξάρτητη αρχή, ώστε να απαλλαγεί από την πολιτική κηδεμονία, και όχι να ενταχθεί στην ΑΑΔΕ, όπως σχεδιάζεται.

Διαβάστε ΕΔΩ αναλυτικά την επιστολή του ΣτΠ